نی نی لازم: حمام کردن یک نوزاد چند روزه که مثل ماهی از دست
لیز می‌خورد شاید اوایل، کار سختی به نظر برسد، اما با رعایت برخی نکات و حفظ آرامش
و کسب مهارت مطمئنا این زمان برای شما یکی از بهترین ولذت بخش ترین بخش‌های زندگی‌تان
می‌شود. پس بهتر است ترس و اضطراب و نگرانی را کنار بگذارید و نوزادتان را در آغوش
بگیرید تا از این مرحله هم مانند دیگر مراحل رشد و تربیت او لذت ببرید.
نوزادان معمولا هر 2 تا 3 روز نیاز به حمام دارند. یک حمام سبک
و لذت‌بخش نه تنها در حفظ سلامت و رشد کودک اهمیت دارد بلکه باعث می‌شود نوزاد با اشتهای
بیشتری شیر بخورد و خواب آرام‌تری هم داشته باشد. حمام برای نوزادان چیزی بیشتر از
زمانی برای رعایت بهداشت فردی است.
با حمام کردن نوزاد شما نکات بسیاری را یاد می‌گیرید. وقتی کمی
بزرگ‌تر شد و به جنب و جوش افتاد، مطمئنا آب بازی و حمام کردن یکی از مهم‌ترین لذت‌های
زندگی‌اش محسوب می‌شود، اما در هفته‌ها و ماه‌های اول باید مراقب باشید تا نوزاد از
آب نترسد و در حمام احساس امنیت و آرامش بکند.
اول باید شرایط مناسب حمام کردن را ایجاد کنید. برای این منظور
ابتدا دمای اتاق و حمام را چک کنید. دمای مناسب حمام و اتاق برای نوزادان بین 18 تا
22 درجه سانتی‌گراد است تا زمانی‌که از حمام بیرون می‌آیند و پوست‌شان هنوز مرطوب است،
سرما نخورند.
وان نوزاد را از آب پر کنید. آب نه باید خیلی سرد باشد و نه
خیلی گرم. 37 درجه دمای مناسبی برای آب حمام است. مادرانی که تجربه کافی ندارند می‌توانند
از دماسنج استفاده کنند؛ اما بعد از مدتی که مهارت‌های مادرانه لازم را کسب کردید برای
این‌که مطمئن شوید آب نه خیلی سرد است و نه خیلی گرم که نوزاد را اذیت کند، میتوانید
از آرنج‌تان استفاده کنید، آرنج را در آب بزنید و گرم و سرد بودن آن را تنظیم کنید.
برای این‌که دستپاچه نشوید و هنگام حمام نوزاد مجبور به خارج
شدن از حمام نباشید بهتر است قبل از شروع کار تمام وسایل مورد نیازتان را آماده کرده
و دم دست بگذارید، از حوله و لیف نرم گرفته تا صابون و شامپو و لوسیون. لباس‌های مورد
نیاز نوزاد را هم در دسترس بگذارید تا بعد از حمام فورا آنها را تنش کنید تا سرما نخورد.
گوش پاک کن، سشوار، فین گیر، پوشک تمیز، کرم محافظ پا و پودر
و هر چیز دیگری را که فکر می‌کنید ممکن است بعد از حمام لازم داشته باشید درون یک سبد
مرتب کرده و کنار دست بگذارید تا مجبور نشوید نوزادتان را با حوله رها کنید و به دنبال
این وسایل بروید.
زمانی‌که آب بازی و حمام شما تمام
شد، نوزاد را درون حوله بپیچید و بیرون بیاورید. بدن او را بدون این‌که حوله را روی
پوستش بکشید خشک کنید، زیر بغل، زیر گردن و لابه‌لای تاخوردگی‌های پوست ران را فراموش
نکنید. مرطوب ماندن این نواحی ممکن است عفونت‌های قارچی و پوستی ایجاد کند. برای خشک
ماندن پوست این چین‌خوردگی‌ها میتوانید از کرم مایع استفاده کنید، پودرهای قدیمی و
تالک در هوا پخش می‌شوند و برای دستگاه تنفسی نوزاد مضر هستند.
یادتان نرود با تکه‌ای پنبه یا گوش پاک‌کن‌های مخصوص توی گوش
نوزاد را هم خشک کنید تا گوش درد نگیرد. اگر از دمای اتاق مطمئن هستید میتوانید با
لوسیون‌های مرطوب کننده یا روغن بچه بدن نوزاد را ماساژ بدهید. این کار هم شادابی پوست
نوزاد را حفظ می‌کند و هم برایش بی‌نهایت لذت‌بخش است و باعث آرامشش می‌شود.
وقتی تمام این کارها را انجام دادید، لباس مناسب فصل به نوزاد
بپوشانید و با یک کلاه نازک سرش را گرم نگه دارید، حالا وقت یک غذای مقوی است، به کودک
شیر بدهید و نظاره‌گر خواب آرام او باشید.
اولین‌ها در هر موردی خاطره‌انگیز است و اولین حمام نوزاد هم
یکی از همین موارد محسوب می‌شود. معمولا نوزادان را در بیمارستان بعد از 6 تا 12 ساعت
حمام می‌کنند و تحویل مادر می‌دهند. استحمام قبل از 6 ساعت برای نوزاد خوب نیست، چرا
که سبب کاهش دمای بدن و در نتیجه آسیب رسیدن به او می‌شود.
اما احتمالا بعد از یک یا 2 روز که نوزاد را به خانه آوردید
ممکن است لازم باشد نوزاد را حمام کنید، اولین و بهترین نوع حمام در خانه و زمانی‌که
شما تجربه کافی ندارید و نوزاد هنوز خیلی ظریف و شکننده است و بند نافش هم هنوز نیفتاده
است، می‌تواند «حمام اسفنجی» باشد. باید اتاق را به اندازه کافی گرم کنید.
یک کاسه آب ولرم کنار دست‌تان بگذارید و بعد حمام کردن را آغاز
کنید، نوزاد را روی سطح صافی قرار دهید و بعد با تکه‌ای پارچه نرم یا پنبه که در آب
خیس کرده‌اید و با حرکات دورانی، صورت، پشت گوش‌ها و گردن او را به آرامی تمیز کنید.
با پنبه‌ای تمیز که در آب خیس شده چشم‌ها را از گوشه به طرف
خارج به آرامی پاک کنید، برای هر چشم از یک گلوله پنبه جدید استفاده کنید تا چشم نوزاد
دچار عفونت نشود و حواس‌تان به پرزهای پنبه باشد تا لای مژه‌های نوزاد گیر نکند. بعد
از تمیز کردن سر و گردن حوله‌ای زیر نوزاد بیندازید و لباس‌هایش را دربیاورید و با
سرعت هر چه تمام‌تر اما با آرامش بدن نوزاد را تمیز کنید.
سعی کنید در این کار سرعت عمل داشته باشید تا نوزاد کمتر در
معرض هوای آزاد قرار بگیرد. بعد از تمام شدن این مرحله حوله را به دور نوزاد بپیچید
و بعد حوله کوچک دیگری را کمی خیس کنید و به آرامی روی سرش بکشید و بعد خشک کنید. حمام
اسفنجی برای نوزادان کوچک و چند روزه بهترین روش حمام است، بعد از این‌که نوزادتان
کمی بزرگ‌تر شد میتوانید او را درون وان حمام و با آب بشویید.
کمی که نوزادتان بزرگ‌تر شد و به قول معروف بدنش جان گرفت میتوانید
او را در حمام بشویید. بهترین و کم دردسرترین روش این است که بنشینید، حوله‌ای روی
پاهای‌تان بیندازید تا نوزاد از دست‌تان لیز نخورد، بعد فرزندتان را در حالی‌که محکم
در آغوش گرفته‌اید به حالت خوابیده روی پاهای‌تان قرار دهید.
با دست راست شانه چپ کودک را بگیرید به طوری‌که سر و گردنش روی
بازوی شما قرار بگیرد و ران‌هایش روی پای‌تان، بعد ابتدا پاها و سپس قسمت پوشک و سینه
و گردنش را بشویید. حالا نوبت به پشت بدنش می‌رسد. با احتیاط دمرش کنید.
شانه و کمر، باسن و پاها را به آرامی بشویید. سر و گردن آخرین
مرحله حمام است، به آرامی سر نوزاد را در حالی‌که دمر روی پاهای‌تان خوابیده با کم‌ترین
مقدار شامپو بشویید و بعد در حالی‌که دست‌تان را روی پیشانی نوزاد حائل قرار داده‌اید
روی سرش آب بریزید تا کف و شامپو درون چشم‌هایش نرود.
بعد از چند بار حمام کردن و زمانی‌که بدن کودک شما به قدر کافی
سفت و محکم شد، میتوانید لذت حمام کردن در وان و غوطه‌ور شدن در آب را تجربه کنید.
حواس‌تان باشد وان حمام را خیلی پر نکنید. 6 تا 7 سانت آب کف وان هم برای حمام نوزاد
کافی است. قبل از این‌که کودک را درون وان حمام قرار دهید ناحیه پوشک را به خوبی تمیز
کنید.
هرگز کودک را به طور ناگهانی در آب وان فرو نکنید، این باعث
ترس و احساس عدم امنیت می‌شود. بهتر است آرام آرام او را در آب فرو ببرید. ابتدا با
دست، یک کاسه کوچک یا با فشردن لیف و اسفنج حمام کمی آب روی پاهایش و بعد سینه و بدن
او بریزید و وقتی به شرایط جدید و درجه دمای آب عادت کرد او را درون وان قرار داده
و بشویید.
اگر نوزاد شما قادر به نشستن است به او اجازه بدهید در وان حمام
بنشیند، اما هرگز او را در حمام تنها نگذارید، حتی اگر وان پر نباشد. نوزاد را در بغل‌تان
بگیرید و گردنش را روی بازوی‌تان قرار دهید. او را به آرامی درون آب فرو ببرید و بعد
با دست دیگرتان که آزاد است و به کمک یک لیف نرم و صابونی زیر گردن، روی سینه، زیر
بغل، شکم، ناحیه پوشک و دست‌ها و پاهایش را بشویید و برای شستن پشت کودک او را کمی
به حالت نشسته قرار دهید و سینه‌اش را روی ساق دست‌تان تکیه بدهید و زیر بغلش را بگیرید
و بعد به آرامی پشت و کمرش را لیف بزنید و بعد خوب آب‌کشی کنید.
برای شستن سر، بار دیگر سر نوزاد را روی ساق دست‌تان بگیرید
و در حالی‌که سرش را کمی به عقب خم کرده‌اید کمی شامپو بزنید و از بالای خط پیشانی
و از جلو به عقب آب بریزید تا وارد چشم‌ها و گوش‌هایش نشود. در آخر هم با دست مرطوب
روی صورتش بکشید تا صورتش هم تمیز شود.
حواس‌تان باشد تا آخر حمام آب به سر و صورت او نپاشد چرا که
کودک را کلافه کرده و باعث بی‌قراری‌اش می‌شود.
شست‌وشوی کودک باید به آرامی و با ملایمت و با حوصله انجام شود.
کودکان و به خصوص نوزادان از حرکات خشن و ناگهانی به شدت وحشت دارند. هیچ وقت زمانی‌که
عجله دارید یا به دلیلی بی‌حوصله هستید کودک را حمام نکنید، چون نوزاد دستپاچگی و عصبانیت
شما را به خوبی حس می‌کند و باعث می‌شود از حمام کردن بدش بیاید و بترسد.