داشتن ذهنی که گاهی اوقات افکار بد و منفی به سرعت و پشت سر هم در آن می‌چرخند، بسیار آزاردهنده است. این افکار می‌تواند ناشی از انجام یک اشتباه در محل کار، مشکلات مالی و یا شاید ترسی ناشناخته باشد. کنترل اضطراب، ترس یا نگرانی گاهی می‌تواند بسیار مشکل باشد. خیلی‌ها می‌گویند جلوی این افکار را بگیر و سعی کن آنها را از فکرت بیرون بیندازی. متاسفانه بسیاری از بررسی‌های انجام شده نشان میدهد این روش چندان تاثیری ندارد. از قضا، تلاش در بیرون راندن این افکار از ذهن تنها باعث می شود آنها با قدرت بیشتری به ذهن برگردند. پس چه راه‌هایی برای خلاص‌شدن از دست این افکار منفی وجود دارد؟
دنیل وگنر، کارشناس این زمینه در مقاله‌ای برای انجمن روانشناسان آمریکایی، شیوه‌های مقابله با افکار ناخواسته سمج را توضیح میدهد. در اینجا برخی از آنها را برایتان بازگو می‌کنیم.
۱-حواستان را روی یک چیز متمرکز کنید
وقتی تلاش می‌کنید حواس خودتان را پرت کنید، میل طبیعی‌تان این است که خودتان را گول بزنید و درباره‌ی چیز دیگری فکر کنید تا حواستان پرت شود. درنتیجه ذهن‌تان مثل آواره‌ها دنبال چیز جدیدی می‌گردد که بر آن تمرکز کند، به این امید که با این کار افکارتان شما را به حال خود رها کند.
پرت‌کردن حواس کمک می‌کند، اما عجیب این که، مطالعات می‌گویند بهتر است حواستان را با یک چیز پرت کنید، تا اینکه بگذارید ذهن سرگردان شود. به این خاطر که سرگردانی و بی‌هدفی ذهن با غم همراه است. بهتر است بر آن تمرکز کنید، با یک قطعه موسیقی خاص، یک برنامه تلویزیونی یا انجام یک کار مشخص.
۲-از فشار و استرس دوری کنید
یک روش شهودی دیگر برای اجتناب از افکار مزاحم این است که خودمان را تحت فشار بگذاریم. طرز تفکر پشت این روش این است که این فشار، باعث می‌شود انرژی ذهنی کمتری برای افکار آزاردهنده باقی بماند.
هنگامی که این روش به طور علمی مورد بررسی قرار گرفت، مشخص شد که در واقع استرس و فشار، بیشتر از اینکه حواس را پرت کند، باعث می‌شود افکار مزاحم با قدرت بیشتری بازگردند. پس نباید از آن به عنوان راه‌حلی برای جلوگیری از افکار منفی استفاده کرد.
۳-افکار را به زمان دیگری عقب بیندازید
تا زمانی که مدام تلاش کنید فکری را سرکوب کنید، تنها باعث می‌شوید که آن افکار بسیار قوی‌تر به ذهن‌تان برگردند، آن را به وقت دیگری موکول کنید تا تاثیر آن را ببینید. تمام نگرانی‌های‌تان را برای یک زمان تعیین شده و مشخص نگه دارید. با این کار در بقیه‌ی اوقات ذهن‌تان آزاد خواهد بود.
۴-درمان متناقض
به نظر می‌آید تمرکز روی یک فکر با کمک به از بین بردن آن در تناقض باشد، اما برخی محققان بر این باورند که این روش می‌تواند تاثیرگذار باشد.
این روش برای ترسوها بی‌فایده است، تنها برای کسانی می‌تواند مفید باشد که به طور وسواس‌گونه‌ای با افکار مزاحم‌شان مقابله می‌کنند.