می‌گویند دخانیات بیشتر از جنگ، آدم‌ها را کشته، پس چرا بسیاری از افراد سیگار می‌کشند و نمی‌توانند براحتی آن را ترک کنند؟ مهم‌ترین عاملی که در استعمال دخانیات مطرح است، وابستگی به نیکوتین است.
نیکوتین از ترکیبات تنباکو است. این ماده در ناحیه‌ای از مغز که مربوط به احساس لذت و سرخوشی است اثر می‌گذارد. سرخوشی متاثر از نیکوتین چند ثانیه پس از اولین پُک احساس می‌شود. بنابراین فرد هنگام استعمال سیگار احساس رضایت و آرامش دارد، اما مغز باز هم طلب می‌کند و فرد برای رضایت بیشتر، دُز بیشتری از نیکوتین را به مغز خود می‌رساند.
اما این احساس لذت و سرخوشی برای فرد سیگاری بسیار گران تمام می‌شود، زیرا عوارض متعدد و همه‌جانبه دخانیات موجب شده کارشناسان و متخصصان مدام درباره آن هشدار دهند. به منظور کاهش مصرف دخانیات، در برخی کشورهای جهان از جمله کانادا، هفته‌ای به نام «هفته بدون دخانیات» نامگذاری شده است تا اقدامات جدی‌تر و موثرتری در این خصوص صورت گیرد.
سیگار، ایستگاه بیماری‌های قلبی
سیگار کشیدن به میزان قابل‌توجهی احتمال ابتلا به بیماری‌های عروق کرنر و بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. اگر فرد سیگاری مشکل قلبی داشته باشد، احتمال مرگ ناگهانی او دو برابر خواهد شد. سیگار عامل 24 درصد از مرگ‌هایی است که به دنبال حمله‌های قلبی رخ می‌دهند.
حدود یک چهارم حمله‌های قلبی مستقیما با استعمال دخانیات در ارتباط هستند. سیگار، عاملی است که بیش از کلسترول بالا، چاقی، پرفشاری خون و استرس ممکن است به بیماری‌های قلبی ـ عروقی منجر شود. ورزش یا رژیم غذایی سالم نمی‌توانند مانع از خطرهای دخانیات بر قلب شوند.
به محض اینکه فرد سیگار را ترک کند، خطر حمله‌های قلبی روندی کاهشی پیدا می‌کند. افرادی که حتی در پنجاه سالگی سیگار را ترک می‌کنند، نیز می‌توانند مطمئن باشند که تا 15 سال آینده بر اثر مشکلات قلبی متاثر از سیگار جان خود را از دست نخواهند داد.
سیگار کشیدن عامل افزایش فشار خون، گرفتگی عروق و افزایش ضربان قلب است و همکاری این سه عامل به عنوان خطر بالقوه‌ای برای بروز حمله‌های قلبی و مغزی به‌شمار می‌آید.
وقتی پوست سریع‌تر پیر می‌شود
با افزایش سن، پوست به طور طبیعی تغییر می‌کند؛ به این ترتیب که ضخیم‌تر می‌شود، انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد و دچار تغییرات رنگی می‌شود. تمام این موارد طبیعی است، اما آنچه طبیعی نیست، پیرشدن پوست زودتر از موقع و فرارسیدن پیری زودرس است.
برخی عادت‌های نادرست مانند قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض آفتاب و استعمال دخانیات از عوامل پیری زودرس به شمار می‌آید. شدت اثر دخانیات بر پیری پوست با توجه به سن متغیر است.
تعداد سال‌هایی که با سیگار کشیدن سپری شده است و تعداد سیگارهایی که در روز استعمال می‌شود در افزایش چین‌و‌چروک‌های پوستی نقش دارد.
از سوی دیگر، دخانیات بر رنگ پوست نیز اثر می‌گذارد. این امر را از ظاهر افرادی که سال‌هاست سیگار می‌کشند هم می‌توان تشخیص داد. پوست این افراد رنگ‌پریده، کدر و مایل به خاکستری است و کاهش قطر عروق داخلی، عامل چنین تغییررنگی است. وقتی قطر سرخرگ‌ها کاهش می‌یابد، گلبول‌های قرمز برای عبور اکسیژن از رگ‌ها با مشکل مواجه می‌شوند و نمی‌توانند این گاز را به لایه‌های داخلی پوست برسانند؛ بنابراین رنگ پوست تغییر می‌کند.
کاهش حافظه و قدرت استدلال سیگاری‌ها
اگر یک جمعیت از افراد (که فعالیت شغلی دارند و هنوز در سن‌وسال جوانی به سر می‌برند) در یک آزمون استدلال، واژگان و تسلط شفاهی سنجیده شوند، مشاهده خواهد شد که سیگاری‌ها عملکرد پایین‌تری دارند و برعکس کسانی که مصرف دخانیات را ترک کرده‌اند، نتیجه عملکردهای مذکور در آنها بهتر از کسانی است که هنوز سیگار می‌کشند. در واقع، زوال حافظه و از دست دادن ظرفیت‌های مغزی روندی طبیعی است که با افزایش سن سراغ افراد می‌آید، اما استعمال دخانیات این روند را تسریع می‌کند.
در واقع سیگاری‌هایی که بخت یارشان باشد و بر اثر ابتلا به سرطان ریه یا مشکلات قلبی جان خود را از دست ندهند، به احتمال زیاد در سنین پیری دچار آلزایمر خواهند شد.
سیگار و خرچنگ سرطان
دخانیات عامل مرگ‌های بر اثر سرطان 33 درصد از مردان و 10 درصد از زنان است. دخانیات علاوه بر سرطان ریه، باعث بروز سرطان‌های دیگری نظیر سرطان مجاری تنفسی و گوارشی، زبان و دهان، حلق، مری، سینه و کلیه نیز می‌شود.
منبع: جام جم سرا