همین یک جمله کافی نیست؟ «سطح تستوسترون (هورمون مردانه) در یک مرد 40 ساله امروزی به اندازه یک مرد 70 ساله 30 سال قبل است». حق دارید نگران باشید. از نظر فیزیولوژیک، مردهای امروزی به اندازه مردهای قدیم «مرد» نیستند. می‌توانید همچنان به مرام و معرفت و خلق و خوی مردانه شوهرتان بنازید؛ اما بازهم نمی‌توانید به این فکر نکنید که واقعا چه بلایی سر مردانگی همسرتان آمده؟
تستوسترون چیست؟
تستوسترون یکی از هورمون‌هایی است که به‌طور طبیعی در بدن ترشح شده و باعث بلوغ مردان می‌شود. این هورمون را می‌توان هورمون اصلی بیضه دانست. اگر چه تخمدان زنان نیز کمی از این هورمون را تولید می‌کند (و همان هم نقشی مهم در میزان میل جنسی خانم‌ها دارد) اما تستوسترون در غلظت‌های بسیار بالاتر در مردان تولید می‌شود. در حوالی بلوغ، با افزایش آن، صفات ثانویه جنسی از جمله صدای بم، رویش موی صورت، بم شدن صدا، ریزش موی مدل مردانه و ویژگی‌های آنابولیک مانند رشد عضلات و توده استخوانی ایجاد می‌شود.
در سال‌های بعد هم این هورمون علاوه بر کمک به میل جنسی سالم در ساختمان توده عضلانی و حفظ سطح انرژی موثر است. در سال‌های اخیر تحقیقات بسیاری در رابطه با مزایای این هورمون در بدن انجام شده که نتایج کلی آن نشان می‌دهد این هورمون می‌تواند اثرات ناشی از پیری را کاهش دهد. در واقع افت این هورمون است که بسیاری از خصوصیت‌های منفی دوره سالمندی را باعث می‌شود.
هورمون مردانه چه طور تنظیم می‌شود؟
ترشح نوعی هورمون به نام «GnRH» توسط هیپوتالاموس به هیپوفیز کمک می‌کند که هورمونی به نام «LH» ترشح شود که روی سلول‌های خاص بیضه یا همان سلول‌های لیدیگ اثر می‌گذارد. درواقع این هورمون است که با تاثیر بر سلول‌های بیضه سطح خونی تستوسترون را تنظیم می‌کند. بخش زیادی از تستوسترونی که در بافت‌ها مستقر می‌شود، در اعضایی مانند پروستات و دستگاه تناسلی خارجی به دی‌هیدروتستوسترون تبدیل می‌شود.
برخی از اثرات تستوسترون به همین تبدیل وابسته‌اند؛ در حالی که برخی دیگر این طور نیستند. این روند ظاهراً ساده سال‌هاست که شناخته شده بود، اما ارتباط آن با ویژگی‌های رفتاری ما، تنها چند سالی است که روشن شده. مثلا، تعجب خواهید کرد اگر بدانید این موضوع روشن شده که وقتی مردها عاشق می‌شوند، ابتدا سطح ماده‌ای به نام دوپامین در مغز آنها افزایش می‌یابد و همین فرآیند، ترشح تستوسترون را هم افزایش می‌دهد. در واقع، احساسات عاشقانه، تمایل جنسی مردان را هم شعله‌ور می‌کند.
یک حقیقت ترسناک
در طول زندگی جنینی هم گنادوتروپین جفتی، بیضه‌ها را وادار به ترشح مقادیر متوسطی از تستوسترون می‌کند و تستوسترون در تمام دوره تکامل جنینی و حداقل ۱۰ هفته پس از تولد ترشح می‌شود؛ از آن پس در دوران کودکی تقریبا هیچ تستوسترونی تولید نمی‌شود. اما در حدود سنین ۱۰ تا ۱۳ سالگی که شروع بلوغ است، ترشح تستوسترون تحت تاثیر هورمون‌های گنادوتروپیک هیپوفیز قدامی به سرعت افزایش می‌یابد و این ترشح زیاد در بقیه طول عمر ادامه می‌یابد. با بالا رفتن سن اندازه تستوسترون مرد آرام آرام رو به کاهش می‌گذارد. کاهش در سطح تستوسترون را یائسگی مردان یا آندروپوز هم می‌نامند.
پیش از این گفته می‌شد تستوسترون به‌طور طبیعی بعد از 30 سالگی شروع به کاهش می‌کند و هر سال حدود یک درصد از آن کم می‌شود و زمانی که به 40 سالگی برسید این کاهش به دو درصد در سال می‌رسد؛ اما این همان‌جایی است که تغییرات بزرگ اتفاق افتاده است. در 20 سال گذشته میزان کاهش تستوسترون 20 تا 30 درصد بیشتر شده است. برای همین است که نه تنها مردان (و همسران‌شان) باید تلاش کنند سطح این هورمون را بالا نگه دارند بلکه آنچه برپدران‌شان گذشته را هم باید بازیابی کنند.
تحقیقات نشان داده کمبود تستوسترون در حال حاضر رو به افزایش است. همین حالا بیش از پنج میلیون نفر در سراسر جهان با این تشخیص تحت درمان هستند و می‌شود حدس زد چه تعداد از مردان بدون اینکه بدانند با این مشکل درگیرند.
ادامه دارد…