«از زمانی که همسرم باردار شده دیگر آن زنی نیست که می شناختم! قبلا فوق العاده آرام و صبور بود اما حالا پرخاشگر و بدخلق شده است. با شنیدن کوچک ترین مخالفتی از سوی من بهم می ریزد و داد می زند. انگار همیشه عصبی است.» شاید اینها حرف های شمایی که قرار است به زودی پدر شوید هم باشد. در مواجهه با این رفتار معمولا سوال های زیادی ذهن اطرافیان را مشغول می کند؛ چه اتفاقی افتاده؟ چرا رفتار او این گونه تغییر کرده است و… خبر خوش اینکه این حالت طبیعی و البته گذر است و جای نگرانی ندارد. با دکتر رضایی، متخصص زنان و زایمان، در مورد علت های بروز این تغییر گفت وگو کردیم.
چرا در دوران بارداری ناگهان رفتار برخی خانم ها تغییر می کند و پرخاشگر و عصبی می شوند؟
دلیل این موضوع تغییرات هورمونی است. هورمونهای استروژن و پروژسترون روی رفتار خانم ها تاثیر می‌گذارند و به خصوص استروژن باعث می شود خانم باردار صبوری خود را از دست بدهد و سر کوچک ترین مساله پرخاش کند. حتی ممکن است سرمساله ای بی اهمیت گریه و مرتب اطرافیان را سرزنش کند. البته در این میان فقط هورمون ها مقصر نیستند. تغییرات فیزیکی دوران بارداری، حالت تهوع و بروز برخی دردها در ۳ ماهه نخست بارداری و ترس از زایمان، ترس از تربیت فرزند آینده و ترس از بی توجهی همسر بعد از تولد فرزند مخصوصا اواخر بارداری و خستگی و مشغله زیاد بعد از زایمان می تواند باعث تغییر رفتار خانم باردار باشد.
این تغییر خلق تا چه زمانی ادامه پیدا می کند؟
تغییرات خلق و خو در ۳ ماهه اول مشخص تر است. بعد از اتمام ۱۲ هفته نخست بارداری به تدریج این حالت برطرف می شود و در ۳ ماهه آخر دوباره بروز می کند. البته در برخی خانم ها در تمام طول دوران بارداری این تغییر وجود دارد و کاهش آن به رفتار اطرافیان و حمایت های آنها وابسته است.
یعنی پرخاشگری و عصبی بودن، در تمام خانم های باردار وجود دارد؟
نه، خانم هایی هم هستند که اصلا دچار تغییرات خلق و خو نمی شوند. حتی این موضوع در یک خانم از یک بارداری به بارداری دیگر تفاوت دارد و به میزان حساسیت خانم به مسائل برمی گردد.
خانم باردار چه کمکی می تواند به خود کند؟
استراحت و حفظ آرامش بهترین راهکار است. ماساژدرمانی، شنا در آب یا ورزش یوگا به افزایش آرامش مادر آینده کمک می کند. کار دیگری که توصیه می کنم و در احادیث نیز به آن اشاره شده، خواندن قرآن و دعا کردن است. احادیث بسیاری داریم که در آنها ذکر شده در هر ۳ ماهه از بارداری خواندن چه سوره هایی از قرآن و چه دعاهایی مستحب است و روی جنین اثر مثبت می گذارد. این کار آرامشی درونی به خانم باردار می دهد. تحقیقات علمی روی کسانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند نشان داده خواندن دعا مخصوصا در کسانی که تحت آموزش های دینی قرار گرفته اند، اثری مشابه و حتی بیشتر از مسکن های قوی دارد.
اطرافیان یک خانم باردار در مواجهه با چنین تغییری چه باید کنند؟
همسر نقش بسیار کلیدی در این میان بازی می کند. شاید بهتر باشد به جای قضاوت و انتقاد از مادر آینده، درک کند که تغییرات خلق و خو در این دوران طبیعی و البته گذر است و گرچه رفتار مادر آینده تند است و او را می آزارد اما باید سعی کند همسرش را بفهمد و پشتیبان او باشد. صبوری و آرام بودن بهترین رفتار در مقابل خانم بارداری است که پرخاشگر شده است.
از مصرف خودسرانه فلوکستین در بارداری جلوگیری کنید
آیا مصرف فلوکستین در بارداری مجاز است؟
داروی فلوکستین از داروهای ضدافسردگی در روان پزشکی است که با تجویز متخصص مغز و اعصاب باید مصرف شود و دارویی آزاد و بدون نسخه محسوب نمی شود. سرانه مصرف این دارو در کشورهای اروپایی و آمریکایی بالاست زیرا پذیرش مردم این کشورها برای مصرف این نوع داروها بالاتر از کشور ماست. در دوران بارداری مصرف این دارو مجاز است و اثر منفی بر سلامت جنین ندارد اما مصرف خودسرانه را توصیه نمی کنیم.
خانم بارداری که دچار تندخویی و پرخاشگری است، حتما در کنار چکاپ های روتین نزد متخصص زنان و زایمان باید از یک روان پزشک نیز مشاوره بگیرد. تنها به واسطه اینکه خانمی در دوران بارداری دچار تندخویی شده، مصرف دارو توصیه نمی شود. در بیشتر موارد با رعایت بهداشت روان می توان خشم را مدیریت کرد اما اگر خانمی سابقه اختلالات روان پزشکی دارد و در دوران بارداری عود کرده، می تواند با مراجعه به روان پزشک به کمک داروهایی که در بارداری مصرف آنها خطرناک نیست، پرخاشگری و عصبانیت خود را کنترل کند.
منبع:روزنامه سلامت