علیرضا آرمانی‌کیا در کارگاه تخصصی «روان‌گردان‌ها، موادمخدر صنعتی و راه‌های پیشگیری» که در مرکز آموزش عالی روزبه زنجان برگزار شد، اظهار کرد: سوق یافتن به مواد و دارو‌ها نگرشی است که در تعدادی از افراد در زمینه سوء مصرف و وابستگی به مواد وجود دارد و بیشتر افراد جهان سوم را تهدید می‌کند. متاسفانه امروزه یکی از مهم‌ترین دریچه‌های گرایش به مواد مخدر سیگار یا قلیان‌های سرطان‌زاست و ژنتیک هم سهمی از این گرایش را بر عهده دارد.
این کار‌شناس ادامه داد: سوء مصرف پلی است که مصرف تفریحی را به وابستگی متصل می‌کند و فرد علایمی از قبیل افزایش تحمل در مصرف، علایم ترک مکرر، افزایش مقدار مصرف و صرف وقت طولانی برای یافتن آن، پرفعالیتی یا تنبلی، ادامه مصرف علی‌رغم آگاهی از عوارض و تلاش‌های ناموفق برای ترک را بروز می‌دهد. همچنین ظهور مشکلات قانونی، مشکلات شغلی، خانوادگی و اجتماعی و به خطر افتادن جسم از علایم سوء مصرف به شمار می‌رود.
وی همچنی درباره مصرف کوکائین گفت: این ماده مشتق آلکالوئید کوکا بوده و برعکس، وابستگی روانی بسیار قوی و وابستگی جسمی ضعیفی ایجاد می‌کند. اثر این ماده مخدر روی مغز احساس هوشیاری، سرخوشی، کاهش گرسنگی و نیاز به خواب، رفع خستگی و بهبود عملکرد جنسی بوده و از طریق استنشاق، داخل وریدی و زیر جلدی مصرف می‌شود. همچنین پارگی آئورت، تشنج با عوارضی از قبیل کوری و کری، خیره گی، عفونت‌های پوستی و مشکلات ریوی از سایر علایم محسوب می‌شود.
آرمانی‌کیا کراک را قوی‌ترین فرم کوکائین عنوان کرد و گفت: بی‌قراری و تحریک پذیری، خود بزرگ بینی، سرخوشی زیاد و افزایش فشار خون، تعریق، استفراغ، توهم و هذیان بینی، اضطراب و بی‌خوابی شدید از علایم مسمومیت این ماده مخدر بوده و پس از مصرف، مردمک چشم بیش از حد باز می‌شود. در واقع کراک یکی از قوی‌ترین اعتیادآوران بوده و کسانی که آن را استفاده می‌کنند معمولا انسان‌های ضد اجتماعی هستند.
این متخصص مغز و اعصاب در رابطه با مشخصه مصرف کنندگان کراک، تصریح کرد: این افراد هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه کارشان را رها می‌کنند، مکررا قطره یا اسپری‌های دکونژستانت استفاده کرده و در مدت زمان کوتاه شدیدا لاغر می‌شوند.
این کار‌شناس در ادامه، قرص‌های ال‌اس‌دی را مواد توهم‌زا نامید و افزود: این مواد عوارضی مانند کوکائین بر جای گذاشته و علاوه بر تعریق، تپش قلب، تاری دید، لرزش و نبود تعادل زمینه‌ساز خنده‌های بی‌دلیل، دیدن رنگ‌ها و شنیدن صدا‌ها بیش از دیگران، توهم شنوایی، تلقین پذیر شدن، ماکروسکوپی و میکروسکوپی و گم کردن زمان را منجر می‌شوند.
وی همچنین حشیش را شایعترین مواد غیر قانونی که شبیه گزنه است برشمرد و گفت: این ماده صمغ چسبنده داشته و از برگ‌های خشاش ماری جوآنا استخراج می‌شود. معمولا به روش تدخینی استفاده می‌شود و گیرنده‌ای در مغز ندارد. احساس سرخوشی، افزایش اشت‌ها، خشکی دهان، پررنگ شدن رنگ‌ها، کند شدن زمان، اختلال در مهارت‌های حرکتی و قرمزی چشم از علایم مصرف آن هستند. به علاوه کوچک شدن مغز، تشنج، نقایص جنین، اختلال در عادت ماهیانه و سیستم ایمنی، سرطان ریه و سندرم بی‌انگیزگی از عوارض آن است.
آرمانی کیا در خصوص استروئید‌ها، خاطرنشان کرد: متاسفانه این مواد بیشتر در باشگاه‌های بدن سازی مورد مصرف قرار می‌گیرند و عوارضی نظیر سرخوشی شدید، خشم و پرخاشگری، اضطراب و افسردگی، نازایی، آکنه، کوتاهی قد و افزایش کلسترول برجا می‌گذارد. در برخی تحقیقات نیز به‌عنوان دروازه مصرف افیونی ذکر شده است.
این متخصص مغز و اعصاب ادامه داد: برای پیشگیری از سوق یافتن به مصرف مواد مخدر فرد باید در وهله اول حس مسوولیت پذیری را ارتقا بخشیده و برای خود ارزش قایل باشد. همچنین ارزش‌ها و اصول بر مبنایی قرار گیرد که منتج به نتایج درست و اصولی و عمل به آنچه از آن آگاهیم شود. به علاوه افراد می‌توانند با حضور مستمر خود در مکان‌هایی که زمینه ساز مولد بودنند میل خود به مصرف مخدر را کاهش دهند. از جمله این مکان‌ها می‌توان مدارس، آموزشگاه‌ها و مکان‌های ورزشی را نام برد.
وی تصریح کرد: افراد نباید بیش از حد نرمال خود را در موقعیت‌های چالش برانگیز قرار دهند و باید سعی کنند موقعیت برد را در مقابل باخت پررنگ‌تر کرده و ذهن را جهت رسیدن به کمال سوق دهند؛ در واقع افرادی که به سوء مصرف مواد روی می‌آورند مهارت حل مسئله نداشته و در برنامه‌ریزی‌های روزمره‌شان پیوستگی به چشم نمی‌خورد. همچنین ۲۱ درصد جامعه ما از نوعی اختلال روانی مانند افسردگی، اضطراب، تپش قلب و مواردی از این دست رنج می‌برند از این رو بهتر است به جای مصرف خودسرانه مواد به درمان ریشه‌ای روی آورند.
آرمانی کیا تاکید کرد: همه افراد در هر سطحی باید برای خود ساعت استراحت و آرامش در نظر گرفته و هدفمند حرکت کنند. به علاوه با یافتن نقش‌های درست و اصولی خود در مسیر زندگی ساعتی را برای تمرکز و چینش برنامه‌های خود درنظر گرفته و از رفتارهای غیر ضروری که موجب به دردسر افتادنشان می‌شود اجتناب کنند، همچنین از وقت‌های اضافه خود استفاده معقولانه و هوشمندانه داشته باشند.
منبع: ایسنا