فرسودگی گرمایی یکی از سه سندروم مربوط به گرمای هواست که گرفتگی عضلات در اثر گرما (کرامپ گرمایی) خفیف‌ترین و گرمازدگی شدیدترین آن هاست.
دلایل بروز خستگی گرمایی عبارتند از:
دمای بالای هوا مخصوصا وقتی رطوبت هوا هم زیاد باشد و فعالیت شدید بدنی. اگر خستگی گرمایی فورا درمان نشود، منجر به بروز گرمازدگی خواهد شد که خطرناک و کشنده است. خوشبختانه میتوان از خستگی گرمایی جلوگیری کرد.
ناتوانی بدن در خنک کردن خودش
در هوای گرم، بدن اصولا با عرق کردن خودش را خنک می‌کند. تبخیر عرق از سطح پوست باعث تنظیم دمای بدن می‌شود. اما وقتی در هوای گرم و مرطوب به طور شدید ورزش می‌کنید و یا بیش از حد کار و تقلا می‌کنید، بدن نمی‌تواند به اندازه کافی خودش را خنک کند. در نتیجه دچار کرامپ گرمایی یعنی گرفتگی عضلات در اثر گرما می‌شوید که خفیف‌ترین نوع بیماری مرتبط با گرمای هواست.
علائم کرامپ گرمایی معمولا شامل تعریق زیاد، احساس خستگی، تشنگی و گرفتگی عضلات است. درمان سریع کرامپ گرمایی مانع تبدیل آن به خستگی گرمایی می‌شود. شما معمولا می‌توانید با نوشیدن مایعات حاوی الکترولیت مثل نوشابه ورزشی، رفتن به یک مکان خنک مثل اتاق کولر دار و یا محل سایه و نیز استراحت کردن کرامپ گرمایی را برطرف کنید.
نشانه ها
علائم خستگی گرمایی به طور ناگهانی و یا به تدریج بروز می‌کنند، مخصوصا در طی ورزش طولانی مدت. علائم احتمالی آن عبارتند از: پوست سرد و مرطوب با برآمدگی‌هایی روی آن، عرق کردن بیش از حد، – نبض ضعیف و تند، ضعف و غش، افت فشار خون به محض ایستادن، سرگیجه، گرفتگی عضلات، خستگی، حالت تهوع، سردرد.
اگر فکر می‌کنید دچار خستگی گرمایی شده اید، تمام کارهای خود را کنار بگذارید و استراحت کنید. به یک محل خنک بروید. آب خنک و یا نوشیدنی ورزشی بنوشید. اگر علائم شما بدتر شدند و یا طی یک ساعت خوب نشدند، به پزشک مراجعه کنید. اگر دمای بدن شما به 40 درجه سانتی گراد و یا بیشتر رسید، فورا نزد پزشک بروید.
علل
گرمای بدن همراه با گرمای محیط اطراف، دمای داخلی بدن را تشکیل می‌دهند. در هوای گرم بایستی بدن، گرمایی را که از محیط به‌دست می‌آورد، تنظیم کند (در هوای سرد هم گرمایی را که از دست می‌دهد) تا دمای طبیعی بدن که حدود 37 درجه سانتی گراد است، حفظ شود.
عوارض
عدم درمان فرسودگی گرمایی منجر به گرمازدگی خواهد شد که خطرناک است و وقتی دمای بدن به 40 درجه سانتیگراد یا بالاتر می‌رسد، رخ می‌دهد. گرمازدگی نیاز فوری به مراقبت پزشکی دارد تا از آسیب مغز و سایر اندام‌های حیاتی که باعث مرگ فرد می‌شود، جلوگیری کند.راه‌های تشخیص، درمان و جلوگیری از فرسودگی ناشی از گرما را در مطلب بعدی برایتان خواهیم گفت.
عوامل خطر
هر فردی می‌تواند دچار خستگی گرمایی شود، ولی برخی عوامل حساسیت شما را نسبت به گرمای هوا افزایش می‌دهند، مانند:
1- سن کم و سن بالا:
کودکان کمتر از 4 سال و بزرگسالان بالاتر از 65 سال در معرض خطر بیشتری برای ابتلای به خستگی گرمایی هستند، زیرا توانایی بدن برای تنظیم دمای خود در کودکان هنوز کامل نشده است و در افراد پیر هم در اثر بیماری‌ها، مصرف داروها و سایر عوامل کاهش می‌یابد.
2-برخی داروها:
داروهایی که روی توانایی بدن برای حفظ آب خود و عکس العمل مناسب به گرما موثرند عبارتند از: داروهای فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی (بتابلوکرها و دیورتیک ها)، داروهای ضد‌حساسیت یا ضد آلرژی (آنتی هیستامین ها) و داروهای آرام بخش و یا ضد روان پریشی. به علاوه برخی داروهای غیر قانونی و غیر مجاز مثل کوکایین، آمفتامین و اکستاسی می‌توانند دمای داخلی بدن را افزایش دهند.
3- چاقی:
وزن اضافی بدن روی توانایی بدن برای تنظیم دمای خودش موثر است و باعث می‌شود بدن گرمای بیشتری را نگه دارد.
4- تغییرات ناگهانی دمای هوا:
اگر شما به گرما عادت نداشته باشید، بیشتر دچار بیماری‌های ناشی از گرما مثل خستگی گرمایی خواهید شد. اگر در یک شهر خنک زندگی می‌کنید و به یک منطقه با آب و هوای گرم سفر کنید و یا اگر جایی زندگی می‌کنید که موج گرمایی در آنجا زودتر شروع می‌شود، در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با گرمای هوا خواهید بود، زیرا بدن نمی‌تواند به راحتی به دمای بالای هوا عادت کند.
5- بالا بودن شاخص گرمای هوا:
شاخص گرمای هوا، مقدار دمای خاصی است که هم دمای بیرون و هم رطوبت را در نظر می‌گیرد. وقتی که رطوبت هوا بالاست، عرق نمی‌تواند به راحتی تبخیر شود و بدن سخت‌تر می‌تواند خودش را خنک کند و در نتیجه باعث بروز خستگی گرمایی و گرمازدگی در فرد می‌شود. وقتی شاخص گرما 33 درجه سانتیگراد یا بیشتر است، بایستی اقدامات لازم را برای خنک نگه داشتن خود انجام دهید.
منبع: روزنامه آرمان
مطلب مرتبط:
کدام بیماری از عوارض گرما است؟
گرفتگی عضلات در اثر گرمای هوا را چطور درمان کنیم ؟