دمای بالای 40 درجه سانتیگراد برای بدن بسیار خطرناک است. به ویژه توصیه شده است که سالمندان، کودکان، زنان باردار و بیماران از قرارگرفتن در چنین شرایطی اجتناب کنند و در صورت اجبار، با چند راهکار ساده و عملی می توان اثر گرمی هوا را برای بدن قابل تحمل کرد. در ابتدا لازم است بدانیم که چه غذاهایی مناسب تابستان هستند و بدن را برای مبارزه با شرایط گرمی هوا و کم آبی آماده می کنند.
خداوند با قدرت تمام میوه های مناسب هر فصل را مطابق با نیاز بدن آفریده است، بنابراین میوه و سبزی های موجود در فصل گرما، مناسب ترین منابع غذایی برای حفظ سلامت بدن هستند.
*** ذرت
ذرت شیرین با وجود دو آنتی اکسیدان لوتئین و زیزانتین، مانند یک عینک آفتابی طبیعی عمل می کند و به تشکیل رنگدانه های ماکولای چشم کمک می کند. این رنگدانه ها اثرات مخرب خورشید را فیلتر می کنند. همین دو آنتی اکسیدن از بروز انحطاط ماکولا در افراد بالای 60 سال جلوگیری می کنند.
*** آلبالو
مطالعات محققان دانشگاه میشیگان نشان می دهد که آلبالو حاوی ترکیبی به نام آنتوسیانین است. این ترکیب سبب فعال شدن مولکولی می شود که چربی ها را می سوزاند و از انباشتگی آن در بدن جلوگیری می کند. آب البالو برای مقابله با فصل گرما مناسب است.
*** گوجه فرنگی
لیکوپن موجود در گوجه فرنگی از آفتاب سوختگی جلوگیری می کند و بدن را در برابر اشعه ماورای بنفش حفظ می کند.
*** هندوانه
هندوانه سبب تنظیم آب بدن، تقویت حافظه و بهبود خلق و خو می شود. همچنین لیکوپن موجود در آن، از آفتاب سوختگی جلوگیری می کند. 92 درصد مواد تشکیل دهنده هندوانه، آب است؛ از این رو مناسب ترین میوه تابستانی به شمار می آید.
*** چای یخ (آیس تی)
میزان کالری چای صفر است و استفاده از این نوشیدنی به همراه یخ، گزینه مناسبی برای حفظ آب بدن در فصل گرماست. دیگر مواد خوراکی مناسب این فصل شامل کاهو،انواع سبزیجات،لیموترش،انواع توت،هلو،خیار،انگور، مرکبات،آب هویج و طالبی است.
*** حرارت خطرناک
منطقه خطر برای بدن از نظر دما، 40 درجه سانتی گراد (معادل 104 درجه فارنهایت) تعریف شده است. از این نقطه به بعد کارایی سیستم اعصاب به سرعت کاهش می یابد، به قلب فشار بالایی تحمیل می شود و عملکرد ارگان های مختلف تا اندازه ای مختل می شود. زمانی که این شرایط با رطوبت هوا همراه باشد، اوضاع رو به وخامت می رود.
بدن انسان به طور طبیعی قادر به تحمل هوای گرم است. آزمایش ها نشان می دهد که انسان می تواند دمای 101 درجه سانتی گراد (معادل 215 درجه فارنهایت) را نیز به مدت 30 دقیقه تحمل کند. اغلب این حالت برای ورزشکاران؛ بخصوص دوچرخه سوارانی که در مسابقات صحرایی رکاب می زنند پیش می آید.
زمانی که دمای هوا افزایش می یابد، قلب با شدت بیشتری فعالیت می کند و رگ های خونی گشاد می شوند و خون بیشتری به سطح پوست پمپاژ می شود. در همین لحظه بدن عرق می کند که مهمترین راهکار بدن برای کاهش دمای درونی است. تبخیر عرق در سطح پوست باعث خنک شدن پوست می شود. خون سرد شده مجددا به قلب باز می گردد و باعث کاهش دمای درونی می شود. ولی زمانیکه رطوبت محیط زیاد باشد، اوضاع به این سادگی نیست. در این حالت بدن مدام عرق می کند و این عرق نه تنها باعث کاهش دمای بدن نمی شود، بلکه میزان آب خون و سلول ها را نیز کاهش می دهد.
سیستم اعصاب نسبت به افزایش دمای درونی بدن بسیار حساس است. با افزایش دما مغز دچار سردرگمی می شود و قدرت تصمیم گیری و حافظه کوتاه مدت کاهش پیدا می کند. در این شرایط ممکن است از فرد رفتار عجیب و غیر معقولی سربزند.
زمانی که فرد سابقه بیماری قلبی عروقی، بیماری کلیوی و دیابت را داشته باشد، افزایش دما منجر به کم آبی بدن، نارسایی کلیه و مشکلات کبدی می شود و بازگشت به شرایط عادی غیر ممکن یا بسیار دشوار است.
متخصصان به افراد توصیه می کنند که پیش از قرار گرفتن در شرایط بحرانی، سیستم ایمنی بدن را در حالت مساعدی قرار دهند تا در صورت بروز چنین مشکلاتی کمتر آسیب ببینند.
چند راهکار موثر برای جلوگیری از گرما زدگی و کاهش آسیب های وارد به بدن:
- در روزهای گرم تابستان، بدن خود را در حالت هیدراته قرار دهید. نوشیدن 8 تا 12 لیوان آب در طول تابستان توصیه شده است. بهتر است آب مصرف شده یخ نباشد.
- سعی کنید صبح زود یا پس از غروب از خانه خارج شوید و در ساعت اوج گرما و تابش خورشید در سایه و مکان خنک به فعالیت بپردازید.
- به همراه داشتن بطری آب و شستشوی دست و صورت هنگامی که بیرون از منزل قرار دارید توصیه شده است.
- استفاده از کرم ضد آفتاب، عینک آفتابی و کلاه ضروری است.
- بهتر است از لباس های رنگ روشن و نخی و کفش صندل استفاده شود.
- بستن در و پنجره ها در زمان روشن بودن تجهیزات تهویه هوا
- کشیدن پرده ها برای جلوگیری از ورود مستقیم نور خورشید به داخل خانه
- خاموش کردن وسایل برقی و موتوری غیر ضروری
- خاموش کردن چراغ های غیر ضروری
- اجتناب از پختن غذاهایی که باید برای مدت زمان زیادی روی گاز پخته شوند.
- اجتناب از روشن کردن فر
- استفاده از یخ در کولر آبی در صورت افزایش ناگهانی دمای هوا
- دوش آب سرد قبل از خوب به کرات توصیه شده است. این کار باعث می شود که دمای بدن تعدیل شود و در مدت خواب امکان بازیابی ارگان های آسیب دیده بدن وجود داشته باشد.
- اجتناب از مصرف غذای چرب، پر نمک و فست فود، این غذا ها باعث کاهش آب بدن، تشنگی و افزایش دمای درونی بدن می شوند.
- اجتناب از مصرف غذاهای پر ادویه
- استفاده از مواد غذایی که طبع سردی دارند
- کاهش مصرف چربی و شیرینی جات
با توجه به افزایش دمای جهانی و آلاینده های محیط زیست، باید به افزایش دما و مضرات آن بیشتر توجه شود.
با توجه به آمار گزارش شده از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا، بین سال های 1979 تا 2003 بیش از 8 هزار نفر در آمریکا جان خود را بر اثر گرما از دست دادند. زمانی شرایط بحرانی تر می شود که افزایش دما با طوفان، رعد و برق، گردباد، سیل و زلزله همراه شود.
کارشناسان به افراد توصیه می کنند که قبل از آغاز فصل گرما، وزن خود را کاهش دهند چراکه تحمل هوای گرم برای افراد چاق دشوارتر است.
منبع: ایرنا
مطلب مرتبط:
تقویت‌کننده‌های طبیعی سیستم ایمنی بدن
برای تقویت سیستم دفاعی بدن چه بخوریم؟