مولتیپل اسکلروزیس ( MS ) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی پاسخ غیر متعارفی به سیستم عصبی مرکزی (CNS ) می دهد. سیستم عصبی مرکزی شامل مغز، نخاع و اعصاب بینایی است. سیستم ایمنی بدن به طور معمول عوامل خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها را مورد هدف قرار می دهد ولی در بیماری های خود ایمنی، به اشتباه بافت های نرمال از بین می روند. لوپوس و آرتریت روماتوئید نیز جزء بیماری های خود ایمنی محسوب می شوند.
در بیماری ام اس ، سیستم ایمنی به میلین حمله می کند. میلین به غلاف چربی اطراف سلول های عصبی گفته می شود. میلین آسیب دیده سبب بوجود آمدن تصلب بافت (sclerosis) می شود که نام بیماری نیز از همین واژه گرفته شده است.
زمانی که پوشش میلین یا بافت های عصبی آسیب می بینند، ارسال پیام های عصبی مختل می شود که عوارض مختلفی دارد.
شایع ترین علایم بیماری عبارتند از :
• خستگی شدید
• تاری دید و دوبینی
• ضعف عضلانی و از دست دادن کنترل عضلات
• عدم تعادل
• بی حسی
• درد چشم
• خواب رفتن مداوم دست و پاست
در صورت پیشرفت بیماری، علایمی مانند اختلال در کنترل ادرار، گرفتگی عضلات (اسپاسم)، مشکلات جنسی، اختلال در بلع غذا، اختلال در صحبت کردن و مشکلات شناختی نیز مشاهده می شود.
علل بروز ام اس
بیماری ام اس به عنوان شایع ترین اختلال عصبی قلمداد می شود؛ عارضه ای که در زنان تا سه برابر بیشتر از مردان شایع است. هنوز علت دقیق بروز ام اس مشخص نیست ولی محققان بر این باورند که عوامل ژنتیکی و محیطی و شیوه زندگی نقش مهمی در بروز این عارضه دارند. تحقیقات نشان می دهد که استرس، ضعف سیستم ایمنی و کمبود ویتامین D، احتمال بروز این بیماری را تشدید می کند. تحقیقات نشان می دهد که ساکنین شمال آمریکا نسبت به جنوب آن بیشتر به ام اس مبتلا می شوند. آب و هوای جنوب آمریکا گرمتر است و این افراد بیشتر در معرض نور خورشید قرار دارند، بنابراین نور خورشید و ویتامین D دو عامل مهم در پیشگیری از این بیماری هستند.
برخی از تحقیقات نشان می دهد که توتون و تنباکو خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند ولی این میزان به اندازه ای نیست که بتوان سیگار را عامل بروز ام اس تلقی کرد.
همانطور که گفته شد، ژنتیک نقش مهمی در بروز این بیماری دارد، اگر یکی از دوقلو های همسان به این بیماری مبتلا شوند، احتمال بروز قل دیگر بین 20 تا 40 درصد است.
انواع مختلف بیماری ام اس چیست؟
– ام اس پیشرونده مقدماتی
در این نوع، نشانه های بیماری به طور پیوسته از زمان تشخیص بیماری سیر صعودی دارند. حمله ها مشخص نیستند و هیچ علامت بهبودی وجود ندارد. حدود 10 تا 15 درصد از بیماران، به این نوع از بیماری مبتلا می شوند. معمولا بیماری ام اس در افرادی که این مرحله را تجربه می کنند، دیر و در حدود 40 سالگی تشخیص داده می شود.
– نوع عودکننده – فروکش کننده
حدود 90 درصد از بیماران، به این نوع مبتلا هستند. معمولا نشانه های اولیه بیماری در این افراد، در اوایل بیست سالگی دیده می شود. پس از آن در دوره های مختلف، بیماری عود می کند و در بین دوره ها، بیمار بهبودی نسبی دارد. معمولا بیمارانی که به این نوع از بیماری مبتلا هستند، وارد مرحله دیگری از بیماری به نام پیشرونده ثانویه می شوند.
– ام اس پیشرونده ثانویه
در این نوع، علایم بیماری به طور پیوسته سال ها وجود دارد و هیچ عود یا بهبودی حاصل نمی شود. معمولا این حالت 10 تا 20 سال پس از تشخیص بیماری اتفاق می افتد. این نوع از بیماری معمولا منجر به از کار افتادگی بیماران می شود.
– نوع پیشرونده عودکننده
این نوع از بیماری بسیار نادر است و در آن بیماری در دوره های مشخص عود می کند و از یک حمله تا حمله بعدی، نشانه های بیماری شدیدتر می شود. حدود 5 درصد از افراد به این نوع از بیماری مبتلا هستند.
منبع : ایرنا
مطالب مرتبط :