“فکم موقع باز و بسته کردن صدا می‌دهد، نمی‌توانم درست غذا بجوم، وقتی غذا می‌خورم زود فکم خسته می‌شود، فکم بی‌دلیل درد می‌کند”.
الو دکتر می گوید : این‌ها و چندین شکایت مشابه از جمله رایج‌ترین مشکلاتی هستند که بیماران در کلینیک‌های دندانپزشکی به دندانپزشک ابراز می‌کنند و بدنبال راه درمان آن هستند. مشکلاتی که از آن‌ها با عنوان اختلالات مفصل گیجگاهی فکی یاد می‌شود و افراد بسیاری در سطح دنیا به آن مبتلا هستند. متاسفانه بسیاری از مردم نمی‌دانند این علایم نشانه یک بیماری است و بسیاری حتی نمی‌دانند که دچار مشکل هستند. برای بررسی مشکلات مرتبط با مفصل گیجگاهی فکی ابتدا باید ببینیم مفصل گیجگاهی فکی چه وظایفی بر عهده دارد. این مفصل جایی است که فک پایین به جمجمه متصل می‌شود و وجود همین مفصل است که باعث می‌شود ما بتوانیم غذا بخوریم، حرف بزنیم و خمیازه بکشیم. این مفصل مثل تمام مفاصل از یک سر استخوانی تشکیل شده که داخل حفره مفصلی قرار دارد (این حفره مفصلی داخل جمجمه است) و روی آن هم یک دیسک غضروفی قرار دارد که جلوی ساییده شدن سر مفصل و حفره مفصلی می‌شود. عمده مشکلات مفصل گیجگاهی فکی زمانی آغاز می‌شود که این دیسک غضروفی در محل صحیح خود قرار نمی‌گیرد.حرکت مفصل گیجگاهی فکی ترکیبی از یک حرکت باز و بسته کردن همراه با یک حرکت لغزشی است که عملکرد صحیح آن به سلامت دیسک و مفصل، هماهنگی میان اعصاب و عضلات جونده و روابط مناسب بین دندان‌ها بستگی دارد.
مشکل ناهنجاری فکی برای چه افرادی اتفاق می افتد ؟
این مشکل در خانم‌های رده سنی ۳۰ تا ۵۰ سال، کسانی که دچار ناهنجاری فکی هستند یا افراد مبتلا به برخی سندرم‌های مادرزادی خاص شیوع بیشتری دارد.
اختلالات مفصل گیجگاهی فکی معمولا به این دلایل اتفاق می‌افتد : خوردگی دیسک یا تغییر محل آن و آرتریت غضروف مفصل و آسیب دیدگی مفصل به دلیل ضربه‌های شدید یا نیروهای با شدت کم اما مداوم و مستمر که معمولا به دلیل اعمال نیروی بیش از حد عضلات جونده یا روابط ناصحیح میان دندان‌ها حاصل می‌شود. عضلات مسوول در حرکات مفصل و جویدن (عضلات جونده) به واسطه فعالیت شدید دچار خستگی و ضعف می‌شوند. علت معمولا فشردن شدید دندان‌ها روی هم (کلنچ کردن) یا دندان قروچه موقع خواب یا سایش دندان‌ها هنگام بیداری است.
علایم اختلالات مفصل گیجگاهی
اختلالات مفصل گیجگاهی به واسطه عوامل مختلف و متفاوتی ایجاد می‌شوند. شاید شایع‌ترین علامت این مشکل صدای کلیک یا صدای خرت خرت (مثل راه رفتن روی برف) موقع باز یا بسته کردن یا جویدن است که تقریبا تمامی بیماران این علامت را دارند. بقیه علایم این مشکل معمولا شامل این موارد هستند:
– درد یا حساسیت در فک
– درد تیر کشنده در صورت
– درد تیر کشنده در اطراف یا داخل خود گوش
– احساس ناراحتی موقع جویدن یا دشواری در جویدن
– قفل شدن مفصل که باعث دشواری در باز یا بسته کردن دهان می‌شود.
– گردن درد یا سردردهای بی‌دلیل بخصوص موقع بیدار شدن از خواب
– جویدن نا‌متوازن یعنی در بخشی از فک جویدن راحت‌تر از سایر قسمت‌ها است
یک نکته اینکه اگر موقع باز یا بسته کردن فک صدای مفصل شما صدای کلیک می‌دهد اما درد یا محدودیت در بازکردن فک وجود ندارد احتمالا مشکلی در مفصل گیجگاهی فکی وجود ندارد.دندانپزشک برای تشخیص مشکل جدا از معاینه بالینی مفصل و مشاهده نحوه حرکت فک و روابط بین دندان‌ها، برای شما رادیوگرافی مفصل می‌نویسد. در صورت حاد بودن مشکل گاهی از روش‌های تشخیصی پیشرفته‌تر مثل سی تی اسکن یا‌ام آر آی نیز استفاده می‌شود.
منبع : alodoctor.com