الو دکتر-بعد از خبر آلودگی آب معدنی و به راه افتادن کمپین ممنوعیت خرید سوسیس و کالباس در اینترنت، این بار عضوی محبوب از خانه‌ها موج جدیدی از نگرانی میان ایرانی‌ها به راه انداخت! صحبت از گل و گلدان است، همان یاران همیشه سبز که هوای خانه را مطبوع نگه داشته و به ما انرژی مثبت می‌بخشند. اما این همه ویژگی‌های خوب طی چند هفته اخیر با انتشار خبری در شبکه‌های اجتماعی زیر سوال رفت. متن خبر به این شرح بود: «من به تازگی عزیز سه ساله‌ای را از دست داده‌ام که به اشتباه یک گیاه سمی را خورد. بعد از خوردن آن گیاه سمی زبان او ورم کرد و منجر به مرگش شد. به همین دلیل می‌خواهم در این‌باره هشدار دهم و تاکید کنم که گیاهان سمی را در خانه نگه‌داری نکنید چرا که هزینه نگه‌داری آن می‌تواند مساوی با از دست دادن عزیزی باشد. اگر شما علاقه‌مند به نگه‌داری گیاهای خانگی هستید ضروری است بدانید برخی از گیاهان کاملا خطرناک هستند و افراد خانواده بخصوص کودکان از خطرات اطراف خود بی‌خبرند. حتی اگر بعضی از آنها مثل «دیفن باخیا» را با دست لمس کنید و سپس چشمان خود را بمالید برای همیشه کور می‌شوید.» به طور حتم شما هم با خواندن این خبر دل‌نگران شده و کنجکاوید بدانید که این موضوع تا چه حد حقیقت دارد و درمورد کدام گل‌ها و گیاهان صدق می‌کند. متخصصان در گفت و گو با سیب سبز به این سوال پاسخ می‌دهند.
محمد ستاری
دکتر فراز مجاب، متخصص داروسازی گیاهی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
گیاهان خانگی و خطر سمیت گوارشی و عصبی
الو دکتر-بعضی گیاهان دارای ترکیبات سمی هستند و مصرف آنها برای انسان یا حیوانات می‌تواند خطرناک باشد. مسمومیت با این گیاهان ممکن است فقط باعث ناراحتی‌های گوارشی و یا در موارد شدیدتر موجب سمیت عصبی و حتی مرگ شود. تماس پوستی با گیاهان در بعضی افراد نیز حساسیت و آلرژی پوستی ایجاد می‌کند. علاوه بر گیاهان خانگی، گیاهان موجود در طبیعت نیز می‌توانند برای انسان خطرناک باشند. خیلی از افراد آنها را با گیاهان دارویی و سبزی خوردن اشتباه می‌گیرند و دچار مسمومیت می‌شوند. زمانی هم که به بیمارستان مراجعه می‌کنند معمولا مشخصی نیست از چه گیاهی استفاده کرده‌اند. بنابراین جمع‌آوری و استفاده از گیاهان موجود در طبیعت حتما باید با مشاوره افراد حرفه‌ای و کارشناس در زمینه گیاهان دارویی انجام شود.
آیا خبر مرگ کودک حقیقت دارد؟
خبری که در شبکه‌های اجتماعی به آن اشاره شد به نظر می‌آید غلو شده باشد. امیدواریم این خبر صحت نداشته باشد. به هر حال گیاه «دیفن باخیا» علی‌رغم ظاهر زیبایش، سمی و سوزاننده است. بنابراین احتمال مسمومیت با آن وجود دارد اما این موضوع به دوز مصرفی گیاه، سن، وزن، شرایط بدنی فرد و وجود بیماری‌هایی همچون اختلالات کبدی و کلیوی بستگی دارد. برای مثال یک فرد بزرگسال ممکن است با مصرف مقدار کمی از آن فقط دچار دل‌درد و سوزش شود اما یک نوزاد دچار مسمومیت شدید شود. این موضوع درمورد گیاهان سمی دیگر نیز صدق می‌کند؛ برای مثال اگر نوزاد یک عدد دانه کرچک بخورد شاید جان خود را از دست بدهد اما یک فرد بزرگسال دچار عارضه خطرناکی نشود. از آنجایی که گیاه «دیفن باخیا» دهان را می‌سوزاند بعید به نظر می‌رسد که فردی آن را چشیده و به مصرفش ادامه داده باشد.
سم همیشه مضر نیست!
عامل تعیین کننده در سمی یا دارویی بودن یک گیاه، میزان دوز مصرفی آن است. یک داروی شیمیایی هم اگر به مقدار زیاد مصرف شود می‌تواند سمی باشد. برعکس، اگر یک سم به مقدار کم مصرف شود ممکن است اثر دارویی داشته باشد. مصرف گیاهان سمی در دوزهای کم نیز معمولا خطر جدی ندارد. به طور کلی افراد باید درمورد گیاهان چه در خانه و چه در طبیعت دقت لازم را به عمل بیاورند تا خود یا فرزندان‌شان دچار مسمویت نشوند. خانواده‌ها باید به شیوه‌ای این موضوع را مدیریت کنند؛ برای مثال می‌توانند گیاهان سمی را خارج از اتاق کودک یا منزل و در محیط راهرو نگه‌دارند یا اینکه حداقل مراقب باشند فرزندشان آنها را به دهان نگذارد. درواقع کودکان متوجه این خطر نیستند و علاقه دارند هر چیزی را بلافاصله به دهان خود ببرند و بچشند.
ادامه این مطلب را می توانید در شماره 145 سیب سبز که 16 ابان ماه روی کیوسک می آید،بخوانید.