االو دکتر__ عکس بهاره افشاری کنار بنیامین در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخد و خبر حضور این دو هنرمند در برنامه آخر خندوانه که شنیده‌ها از ازدواج آنها حکایت می‌کنند از طریق واتس‌آپ و تلگرام همه جا می‌پیچد. بنیامین تنها به خندوانه می‌آید و بهاره افشاری هم در صفحه اینستاگرامش چنین ازدواجی را تکذیب می‌کند. فضای مجازی که یک بار آتش چنین شایعه‌ای را روشن کرده بود، این بار به وسیله‌ای برای خاموش کردنش تبدیل می‌شود اما بساط شایعه برای همیشه برچیده نمی‌شود. شایعات ریز و درشتی که این روزها پای‌شان به زندگی خصوصی افراد، فعالیت‌های صنعتی و حتی اقتصاد ملی باز شده، برای ما بهانه گفت‌وگو با دکتر فاطمه رنجبر کرمانی، روانپزشک شد. او می‌گوید شایعه در جوامعی که سطح سواد و فرهنگ عمومی پایینی دارند جایی را برای خودش باز می‌کند و وقتی شنونده‌ها به اطلاعات درست و کامل دسترسی ندارند، قوت می‌گیرد.
واقعیت‌های رنگ‌آمیزی شده
شایعه، اطلاعاتی است که ممکن است از اساس غلط باشند یا بر پایه اطلاعات درستی ساخته شده باشند و به‌خاطر تحریفی که در آنها ایجاد شده، نادرست و گمراه‌کننده شوند. زمانی که این شایعات خود را روی موج واقعیاتی که موضوع بحث هر روزه مردم و رسانه‌ها هستند سوار می‌کنند، باور‌پذیرتر می‌شوند و زودتر جای‌شان را در بحث‌ها و گفت‌وگو‌های بین افراد بازمی‌کنند.
وقتی حال‌مان خوش نیست…
در جوامعی که ثبات روانی کمتر وجود دارد، شایعه‌ها همیشه در حال ساخته شدن هستند. ثبات روانی برخی از افراد جامعه را ممکن است بالا بودن سطح استرس مختل کرده باشد، وقتی برخی از افراد جامعه وضعیت روانی مناسبی ندارند، بیشتر به سمت شایعه‌سازی روی می‌آورند و البته در برابر موج شایعات هم آسیب‌پذیرتر می‌شوند. جامعه‌ای که در آن برخی افرادش از تفکر منطقی بهره نبرده‌اند و تحلیل درستی برای وقایع ندارند، فضای مساعدی برای رشد شایعات خواهد بود. گذشته از این پایین بودن سطح سواد و تحصیلات گروهی از افراد جامعه هم به ایجاد شایعات و دامن زدن به آنها کمک می‌کند.
به من نگاه کن!
افرادی که شایعات را می‌سازند و منتشر می‌کنند، اغلب به‌دنبال جلب‌توجه هستند؛ شایعاتی که آنها درست می‌کنند، معمولا خیلی فکر شده تولید نمی‌شوند و عمق چندانی ندارند. این افراد در زمان کوتاهی، به قصد اینکه دیگران را متوجه خود کنند آنها را تولید می‌کنند و تنها اگر کمی به حرف‌هایی که می‌زنند و پیام‌هایی که می‌فرستند توجه کنید، متوجه این شتابزدگی می‌شوید. نگاهی به پیام‌هایی که در تلگرام و شبکه‌های اجتماعی درمورد تحریم خودرو، فروش نفت یا مسائلی از این دست به شما می‌رسد، بکنید. در ظاهر فرستندگان این پیام‌ها ادعا می‌کنند قصد پرده برداشتن از یک حقیقت دارند و اطلاعات ویژه‌شان را از طریق منابع آگاه به دست آورده‌اند، اما با کمی دقت متوجه می‌شوید که پیامی بی‌محتوا را با عجله نوشته و ارسال کرده‌اند. پیامی که با یک جست‌وجوی ساده اینترنتی چندین اشتباه را در آن می‌توانید پیدا‌کنید.
ادامه این مطلب را می توانید در شماره 145 مجله سیب سبز که هم اکنون روی کیوسک است، بخوانید.