اضطراب یکی از بخشهای عادی رشد و تکامل رفتاری و احساسی کودک است. ممکن است کودک شما نسبت به خوابیدن در اتاق خواب از خود نگرانی بروز دهد، یا ممکن است از تاریکی یا راندن دوچرخه بترسد. این مرحلهای است که دوست دارد فقط بر طبق تصوراتش عمل کند، بنابراین از چیزهای عجیب غریب – مثل دزدان دریایی، موجودات فضایی، و یا بابانوئل در روز کریسمس خواهد ترسید. همچنین نسبت به چیزهای عادی هم نگران خواهد بود: مثلا والدین ممکن است یادشان برود که باید بروند دنبالش، یا آنکه سگ بزرگی که پشت در است ممکن است او را گاز بگیرد، و یا سایر کودکان ممکن است او را دست بیاندازند و مسخره کنند و از آنجایی که آگاهی و اطلاعات او نسبت به محیط پیرامونش دقیق است، وقتی میبیند که پدر و مادرش با هم دعوا میکنند یا مثلا دربارهی قبضهای پرداخت نشده با هم بحث میکنند یا دربارهی یکی از اعضای خانواده صحبت میکنند که مریض است، حساسیتش بیشتر میشود. بعضی کودکان به طور طبیعی نسبت به برخی دیگر مضطربترند. در واقع بیشتر آنها دوست ندارند اضطرابهای خیالی زیادی با خود حمل کنند.
آیا کودکان در دوران پیش دبستانی نوع خاصی از اضطراب را تجربه میکنند؟
بله. در اینجا به برخی از این شرایط و حالتها اشاره میکنیم:
اضطراب جدایی
اگرچه ترس از جداشدن تقریبا در ۱۸ ماهگی به اوج خود میرسد، ممکن است هرازگاهی در دوران پیش دبستانی هم خود را دوباره نشان دهد. بازگشت این حالت اغلب به خاطر اتفاقات خاصی مانند شروع دوران جدید در مدرسه، عوض شدن پرستار کودک، یا تا دیر وقت ماندن در خانهی یک دوست باشد. تلاش کودک شما برای تثبیت یک هویت جدا و مستقل در لحظاتی اینچنینی باعث افزایش ترس و دلهره میشود. اما اضطراب جدایی یک نیمهی مثبت هم دارد و آن این است که نشان میدهد کودک شما به شما وابسته است.
ترسهای عادی
غولهای زیر تخت. سگِ همسایه. دریاچهای در پارک که همه در آن غرق میشوند؛ ترسهای یک کودک در دوران پیش از دبستان بسیار فراوان و متفاوت است که نتیجهی شاخ و بال دادن و رشد تصورات و تخیلات و قابلیت او در پیشبینی چیزها است. این ترسها میتواند از یک حادثهی واقعی نشأت گرفته باشد، حادثهای مانند ترسیدن از یک سگ یا شاهد یک تصادف بودن. با این همه، ممکن است کودک شما صرفا از چیزی بترسد که فقط در مورد آن چیزهایی شنیده است؛ چیزهایی مثل زمین لرزه، سوسکهای خانگی بزرگ، دایناسورهای گوشتخوار. ترسهای او میتواند دو دلیل عمده داشته باشد: تخیل فعال و کمبود تجربهی زندگی که حتی چیزهای عادی را هم میتواند برای او ترسناک جلوه دهد. کودکان در دوران پیش دبستانی بسیار تلقینپذیر هستند. او ممکن است ترسهای همبازی، خواهر یا برادر، افرادی که در تلویزیون میبیند، اخبار و حتی خود شما را باور کند و خود را در آن فرو ببرد.
اضطراب اجتماعی
کمرو بودن شدیدا در بین کودکان در دوران پیش دبستانی شایع است. برخی از آنها به راحتی با دیگران رابطه برقرار میکنند اما در رابطه با افراد غریبهی بزرگسال دچار سردرگمی میشوند. سایرین در بین بزرگسالان احساس امنیت میکنند اما کنار هم سن و سالان خود، خود را گم میکنند. بعضی کودکان در هر مرحلهای دچار اضطراب میشوند. خوشبختانه بسیاری از آنها به مرور زمان بر شرم و خجالتهای خود چیره میشوند.
اجتناب از مدرسه
وقتی زمان مدرسه رفتن فرا میرسد، میتوان گفت که بسیاری از کودکان کاملا به هم میریزند. حتی اگر یک روز از روزهای مدرسه را دوست داشته باشند، روز بعد ممکن است بخواهند در خانه بمانند، یا حتی بهانه بیاورند که شکمشان درد میکند. این مسئله میتواند به خاطر اضطراب جدایی باشد، یا ممکن است ریشه در اتفاقی داشته باشد که در مدرسه افتاده است؛ مثلا اذیت شدن، دعوا با یکی از همکلاسیها، یا چیزی که کسی به او گفته و او را ترسانده است.
(منبع: NHS)
چگونه میتوان بر اضطراب امتحان غلبه کرد؟