ADHD مخفف عبارت «اختلال کم توجهی-بیش فعالی» است. این اختلال وضعیتی است که بر رفتار بیمار اثر می‌گذارد. مشکلات رفتاری سه نوع مختلف دارند که به عنوان زیرگروه‌های اختلال کم توجهی-بیش فعالی شناخته می‌شوند:
•نوع بیش فعال و تکانش‌گر؛
•نوع حواس پرت؛
•نوع مرکب که از هر دو خصوصیت فوق برخوردار است.
کودکان بیش فعال و تکانش‌گر دائما بی‌قرارند و دوست دارند به صورت مدام حرف بزنند. این کودکان در هر شرایطی در محیط پیرامون خود می‌چرخند و اغلب نمی‌توانند انتظار چیزی را بکشند یا در کلاس به سوالات معلم پاسخ دهند و اگر به آنها گفته شود که به نوبت با اسباب بازی‌ها بازی کنند، ناراحت می‌شوند.
کودکان حواس پرت فراموش کارند و اغلب نمی‌توانند تمرکز کنند. حواس آنها به راحتی پرت می‌شود و مداوم وسایل خود را گم می‌کنند. بسیاری از کودکان حواس پرت علی رغم اینکه بچه‌های باهوشی هستند، در انجام تکالیف مدرسه مرتکب اشتباهات زیادی می‌شوند و نمی‌توانند از توصیه‌های معلم پیروی کنند، چون حواسشان به راحتی پرت می‌شود.
کودکانی که اختلال مرکب دارند، از خصوصیات هر دو نوع قبلی برخوردارند. اگر علائم کافی برای تشخیص اختلال مرکب وجود نداشته باشد، باید به دنبال تشخیص یکی از اختلالات فوق باشیم.
به گزارش مؤسسه ملی تعالی بهداشت و مراقبت (NICE)، تشخیص اختلال کم توجهی-بیش فعالی در کودکان مستلزم آن است که:
•کودک حداقل ۶ رفتار از مجموعه رفتارهای مندرج در فهرست راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی را از خود نشان دهد؛
•علائم به مدت حداقل ۶ ماه ادامه یابند؛
•علائم آن قدر شدید باشند که به ناهنجاری بدل شوند. به عبارت دیگر، علائم باید به گونه‌ای باشند که کودک را از سایر همسالان خود جدا کرده و بر زندگی شخصی آنها اثر بگذارند؛
•مشکلات رفتاری مشابه در حداقل دو موقعیت اجتماعی مختلف بروز پیدا کنند (به عنوان مثال، در محیط خانه و مدرسه).
اگر فکر می‌کنید که فرزندتان به این عارضه مبتلا شده، علائم او را یادداشت کرده و با فهرست علائم کم توجهی-بیش فعالی مقایسه کنید. سپس، به یک پزشک متخصص مراجعه کرده و با او مشورت کنید.
چه تفاوتی بین اختلال کم توجهی-بیش فعالی و بد رفتاری وجود دارد؟
یکی از مسائلی که اغلب والدین با آن مشکل دارند، این است که نمی‌توانند بین اختلال کم توجهی-بیش فعالی و بد رفتاری تمایز قائل شوند. این مسئله کودکان مبتلا به این عارضه را نیز آزار می‌دهد. در واقع، هیچ ارتباطی بین خوب بودن والدین و خطر ابتلای کودک به اختلال کم توجهی-بیش فعالی وجود ندارد.
بد رفتاری معمولا زودگذر است. یک کودک بدرفتار اغلب در زمان‌های خاصی بد رفتاری می‌کند تا بر دیگران اثر بگذارد. با این حال، اگر به نفعش باشد، در مواقعی خوش رفتار خواهد بود. به عنوان مثال، اگر یک کودک بدرفتار بداند که در صورت خوش رفتاری جایزه می‌گیرد، طوری خودش را مدیریت می‌کند که حداقل در کوتاه مدت خوش رفتار باشد. با این حال، برخی از کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی-بیش فعالی به شدت خواهان آن هستند که خوش رفتار باشند، اما علی رغم تلاش بسیار نمی‌توانند رفتارهای خود را مدیریت کنند. آنها به سختی از اشتباهات خود درس می‌گیرند و قادر به برنامه ریزی و سازماندهی امور نیستند.
آیا فرزندم در بزرگسالی نیز بیش فعال خواهد بود یا تا آن زمان درمان می‌شود؟
برآوردها نشان می‌دهند که از هر ۵ کودک مبتلا ۴ کودک تا سنین نوجوانی درگیر علائم این اختلال خواهند بود و نیمی از آنها نیز تا بزرگسالی مشکل خواهند داشت. با این حال، علائم به مرور زمان تغییر یافته و از شدت تاثیرشان کاسته می‌شود.
بی‌توجهی نیز معمولا به مرور زمان کاهش می‌یابد و دامنه توجه با افزایش سن گسترده تر می‌شود، اما کماکان از افراد عادی محدود تر خواهد بود. علائم این اختلال در بسیاری از موارد ماندگار هستند، اما بیماران می‌توانند با مدیریت مناسب از سلامت روانی خود اطمینان داشته باشند. فرآند مدیریت با هدف بهبود رفتار در مراحل اولیه و رعایت یک روال بی‌نقص برای تحقق تغییرات رفتاری می‌تواند به کودک کمک کند که با علائم بیماری در بزرگسالی مقابله نماید.
(منبع: parenting)
درمان اختلال بیش‌فعالی در کودکان با کافئین