مرجان انصاری گفت: بطورکلی به زیاده روی در هر رفتاری که شکل بیمار گونه به خود گیرد، اعتیاد گفته می‌شود، اما آنچه که مدنظر است مصرف مواد مخدر در هر شکل و اندازه‌ای و از هر نوعی است.
وی اظهار کرد: برای آنکه دریابیم چرا یک فرد پس از بهبودی مجدد به سمت مصرف مواد گرایش می‌یابد، نخست باید بدانیم علل گرایش اولیه این افراد به اعتیاد چیست؟
انصاری خاطرنشان کرد: بطورکلی برای این معضل 4 عامل اصلی مطرح می‌شود که شامل عوامل فردی، عوامل اجتماعی، عوامل خانوادگی و عوامل روانی می‌شود.
وی بیان کرد: هریک از این چهار عامل با یکدیگر در ارتباط مستقیم هستند، بعنوان مثال مهارت حل مشکل، قدرت تصمیم‌گیری و توانایی نه گفتن در گروه عوامل فردی قرار می‌گیرند که اشخاص را در برابر وسوسه مصرف مواد مخدر محافظت می‌کنند.
این جامعه شناس گفت: اما همین عوامل فردی فقط در یک خانواده سالم در وجود فرد ایجاد می‌شوند، پس عوامل خانوادگی می‌توانند بر عوامل فردی تاثیر بگذارند.
وی ادامه داد: خانواده‌های پر تنش و از هم پاشیده، خانواده‌های بد سرپرست و تک سرپرست، والدین ناآگاه، سهل انگار و یا متعصب همگی می‌توانند باعث شوند شخصیت فرد به درستی شکل نگیرد.
انصاری عنوان کرد: در عین حال امروزه ارتباط میان برخی بیماری‌های روانی و اعتیاد پذیرفته شده است، افراد مبتلا به افسردگی شدید، شخصیت‌های ضد اجتماع و افرادی که از اضطراب شدید رنج می‌برند، در معرض خطر اعتیاد به مواد مخدر قرار می‌گیرند.
وی تصریح کرد: ازعوامل اجتماعی نیز می توان به دردسترس بودن مواد، عدم اطلاع رسانی توسط جامعه و باورهای نادرست مبتنی بر اعتیادزا نبودن مواد مخدر اشاره کرد، همان‌طورکه می‌ینید هرگاه فرد در یکی از زمینه‌های اجتماعی، خانوادگی، فردی یا روانی دچار نقصان و خلأ باشد، احتمال گرایش او به سمت مواد افزایش می‌یابد.
این جامعه شناس بیان کرد: در میان افرادی که پس از ترک مواد، مجددا به سمت آن گرایش یافته‌اند، اصطلاحی به نام لغزش وجود دارد، لغزش جزیی از طبیعت بیماری اعتیاد است و آمارها نشان می‌دهند که حدود 50 درصد از معتادان در سال اول بهبودی دوباره مصرف می‌کنند.
وی گفت: از آنجا که بیماری اعتیاد مانند سایر بیماری‌های مزمن است، در نتیجه می‌بایست روزانه کنترل و درمان شود، افرادی که پس از ترک مواد دچار لغزش می‌شوند، ابتدا از نظر ذهنی دچار به هم ریختگی احساسی می‌شوند.
انصاری عنوان کرد: در واقع لغزش این افراد از ذهن آنها شروع شده و به مصرف مواد منتهی می‌شود، در مرحله لغزش احساسی فرد به مصرف مواد فکر نمی‌کند، اما احساسات او به دلیل یک تنش یا مشکل روزمره دچار تلاطم می‌شود.
وی اظهارکرد: اگر در این مرحله فرد احساسات خود را مدیریت نکند و یا از افراد آگاه کمک نخواهد، این احساسات روحیه او را بر هم ریخته و او برای تسکین روح خود به فکر مصرف مواد می‌افتد.
این جامعه شناس تصریح کرد: درمرحله بعد لغزش فکری اتفاق افتاده یعنی فرد به مصرف مواد فکر می‌کند، اما هنوز تصمیم قطعی نگرفته است. اگر در این مرحله فرد الگوهای فکری مناسبی رابرای خود در نظر نگرفته باشد و طبق الگوی فکری زمان اعتیاد خود عمل کند، وارد مرحله لغزش جسمانی شده و مصرف مواد را مجددا تجربه می‌کند.
وی گفت: معتادانی که دچارلغزش می‌شوند، ناتوانی در تغییردادن احساسات، افکار و رفتارهای خود را مهمترین عامل بازگشت به اعتیاد می‌دانند.
این جامعه شناس بیان کرد: بزرگ‌ترین خطر لغزش آن است که فرد از خود ناامید شده و وارد چرخه مصرف می‌گردد، اما این افراد باید باور کنند که هنوز قدرت انتخاب دارند و قادرند مجددا کنترل روحیه و تصمیمات خود را در دست گرفته و فرآیند بهبودی خود را ادامه دهند.
منبع: ایسنا