کم آبی
دهیدراتاسیون یا کم‌آبی بدن که شایع‌ترین علت آن اسهال است، در کودکان شایع است و علائم احتمالی آن خشکی دهان و لب‌ها، بی‌حالی، ملاج‌های فرو رفته، ادرار غلیظ یا خشک ماندن پوشک است.
اولین قدم برای مراقبت از چنین کودکانی، سنجش میزان کم‌آبی در آنهاست. میزان این کم‌آبی، حجم مایع مورد نیاز را برای جبران آب بدن و درجة فوریت آن را برای تأمین این کمبود تعیین می‌کند. شیرخوار مبتلا به کم‌آبی خفیف، علائم بالینی اندکی را نشان می‌دهد، مثل احساس تشنگی و یا شیر خوردن با ولع.
در این صورت والدین، متوجه ولع در خوردن یا کاهش برون‌ده ادراری شیرخوار خواهند شد. شیرخوار مبتلا به کم‌آبی متوسط، علائم آشکارتری را نسبت به کم‌آبی خفیف نشان می‌دهد، مثل کاهش حجم خون داخل عروق به همراه افزایش سرعت ضربان قلب، کاهش برون ده ادراری، خشکی دهان، بی‌قراری و گریه کردن بدون اشک.
در این حالت کودک به اقدامات درمانی سریع و کافی نیاز دارد. شیرخوار دچار کم‌آبی شدید، بسیار بدحال است و دچار افت فشار خون می‌شود و گاهی خطر بروز شوک نیز وجود دارد و باید فوراً تحت درمان وریدی قرار گیرد.
برای اسهال کودک چه کنیم
اسهال، به دلیل آنکه باعث دست رفتن آب و املاح بدن می‌شود، ممکن است خطرناک باشد، به همین دلیل باید آب و املاحی را که از طریق مدفوع، از دست می‌رود جبران کرد. به همین منظور، رهنمودهای زیر را جدی بگیرید:
او. آر. اس را به تدریج به کودک بنوشانید تا جذب بدن او شود چون اگر زیاد داده شود نه فقط استفراغ می‌کند، بلکه مایع مزبور نیز به علت زیاد شدن حرکت روده‌ها از مقعد کودک دفع خواهد شد.
در صورتی که مایع از‌دست‌رفتة بدن کودک، جبران شده، ولی اسهال کودک هنوز ادامه داشته باشد، به ازاء هر نوبتی که کودک دفع مدفوع آبکی دارد، به همان میزان او. آر. اس، با قاشق به او بنوشانید.
چنانچه بعد از یک شبانه‌روز اول، اسهال کودک کمتر شده باشد، مادر می‌تواند به کودک شیر بدهد ( یک نوبت شیر و یک نوبت او. آر. اس به مقدار کم ۳۰ تا۵۰ میلی‌لیتر بر حسب سن و تحمل کودک و سپس به تدریج مقدار آن را افزایش دهد ).
اگر کودک شیر خشک می‌خورد و پزشک تشخیص بدهد که او نمی‌تواند شیر خشک معمولی را تحمل کند، شیرهای بدون لاکتوز یا گیاهی، برای کودک تجویز خواهد شد.
چنانچه سن کودک اجازه می‌دهد و خود او نیز میل دارد، در روز‌های بعد ( از سن چهار‌ماهگی به بعد) می‌توانید موز له‌شده، گوشت مرغ کاملاً پخته و نرم‌شده که به صورت پوره یا حلیم درآمده باشد یا حریرة برنج به رژیم شیر کودک اضافه کنید. ابتدا باید از مقدار کم شروع و به تدریج آن را اضافه کنید تا حدی که کودک را در یک نوبت سیر کند.
توجه داشته باشید که به کودک شیر‌خواری که اسهال دارد نباید شربت قند، شکر، نبات یا چای غلیظ داد چون این مواد قندی اسهال را شدیدتر می‌کند. همچنین به دلیل ایجاد بی‌خوابی و تحریک‌پذیری در کودک، از دادن چای غلیظ، خودداری کنید.
منبع: مجله پزشک شهر
لینک مرتبط: برای کودکان مبتلا به اسهال چه نکاتی باید رعایت شود؟