شاید این سناریو برای شما هم پیش آمده باشد. در شرایط معمول با دوستی جایی نشسته‌اید و ناغافل، در حالی که مشکل یا اندوهی ندارید، آهی می‌کشید. دوستتان که البته مقداری هم کنجکاوی بیش از حد دارد، متوجه این آه ناگهانی شما می‌شود، شما را خطاب قرار می‌دهد و می‌پرسد که آیا مشکلی دارید؟ چرا اینقدر افسرده هستید؟ شما هم اصلا از این کنجکاوی دوستتان خوشتان نمی‌آید. ممکن هم هست در آن لحظه برای خودتان مشتبه شود که نکند، ناخودآگاه افسرده‌ای دارید!
این خبر تازه ممکن است دیدگاه ما را نسبت به داستان تکراری دگرگون کند. دانشمندان کالیفرنیایی متوجه شده‌اند که آه کشیدن، فقط نشانه غم، افسردگی یا ناامیدی نیست، بلکه یک رفلکس محافظتی برای حفظ عملکرد ریه‌ها هم محسوب می‌شود. در واقع یک سیستم کنترلی در مغز باعث می‌شود که هر انسانی در هر ساعت ۱۰- ۱۲ بار آه بکشد، حتی اگر آنها مثلا نگران هزینه‌های زندگی روزمره، مشکلات عاطفی یا آینده کشورشان نباشند.این دانشمندان مقاله خود را در شماره جدید مجله معتبر نیچر به چاپ رسانده‌اند.
خوشه کوچکی از سلول‌های عصبی در ساقه مغز، یعنی همان جایی که باعث تنظیم تعداد تنفس، خواب و ضربان قلب می‌شوند، باعث می‌شوند که ما با روند منظمی آه بکشیم. با این کار، حبابچه‌های خیلی کوچک هوا در ریه، که ممکن است در هنگام نشستن و عدم فعالیت به تدریج روی هم بخوابند، پر از هوا می‌شوند و به این ترتیب ظرفیت پذیرش هوای ریه حفظ می‌شود. پس نورون‌های ساقه مغز، نه تنها تعداد تنفس را تنظیم می‌کنند، بلکه الگو و نوع تنفس را هم مشخص می‌کنند. هر نوع تنفسی، برای خودش، سلول‌های تنظیم‌کننده عصبی خاصی دارد، مثلا یک گروه از این سلول‌ها باعث می‌شوند شما به صورت معمول تنفس کنید و گروه دیگری باعث خمیازه، عطسه، سرفه یا آه کشیدن می‌شوند.
کلید اولیه رسیدن به چنین یافته‌ای، بررسی الگوی تنفش بیماران بستری دچار مشکلات مزمن ریوی بود. دانشمندان تحقیق خود را متوجه موش‌ها کردند و دریافتند که، در این جانداران حدود ۲۰۰ نورون در ساقه مغز، وظیفه تولید آه را دارند. دانشمندان دریافتند که از این سلول‌ها، دو نوع ماده شیمیایی پپتیدی آزاد می‌شود که این ماده که یک میانجی عصبی است، به نوبه خود، با تأثیر بر نورون‌های دیگر باعث آه کشیدن می‌شود.
پپتیدهای مشابهی در انسان هم وجود دارند. حالا جالب‌تر است که که با ایجاد وقفه یا بلوک کردن همین پپتیدها می‌شود، جلوی آه کشیدن را گرفت. در آزمایش روی موش، دانشمندان متوجه شدند که اگر یکی از این پپتیدها را بلوک کنند، تعداد آه‌ها، نصف می‌شود، و اگر هر دو پپتید را بلوک کنند، آه کشیدن کلا متوقف می‌شود. شاید روزی کسی دارویی بسازد که بتواند جلوی آه کشیدن افراد غمگین را هم بگیرد!
بنابراین همه آه‌ها، آه‌های عاطفی نیستند. بعد از این قبل از قضاوت در مورد آه کشیدن دوستان خود، قدری تأمل کنید و بعد کنجکاوی کنید.
منبع: باشگاه خبرنگاران