به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم، در گفت‌وگو با دکتر امیرحسین امامی، رئیس دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، به تشریح وضع فعلی سرطان در ایران پرداخته‌ایم و از دلایل افزایش آمار ابتلا به سرطان در ایران سخن گفته‌ایم. این فوق‌تخصص بیماری‌های خون و سرطان هشدار می‌دهد اگر با همین روند فعلی در حوزه پیشگیری از بیماری سرطان حرکت کنیم، افق روشنی در انتظار ما نخواهد بود.
اختلاف در آمارهای ارائه شده، بیشتر به دلیل اختلاف در فرآیند ثبت موارد بیماری سرطان است. باید در نظر داشت احتمال دارد فردی سرطان داشته باشد، اما بیماری او تشخیص داده نشود و با همان شرایط از دنیا برود، یعنی اصلا معلوم نشود بر اثر چه سرطانی فوت کرده است. بنابراین این‌گونه موارد در زمره آمار سرطان یا یک سرطان خاص قرار نخواهد گرفت.
متاسفانه شاهدیم گاهی برخی رسانه‌ها، آمارهای غیرواقعی از سرطان در ایران منتشر می‌کنند که گاه واقعی نیست و فقط باعث نگرانی مردم می‌شود. اگر از منظر علمی، این پدیده را تحلیل کنیم، باید تاکید کرد آمار ابتلا به سرطان در ایران، تفاوت چندانی با آمارهای جهانی ندارد. فقط مساله اینجاست که برخی سرطان‌ها در بعضی نقاط جهان، شیوع بیشتری دارد.
مثلا سرطان روده بزرگ در آمریکا، شیوع بیشتری دارد. در منطقه آسیای شرقی، سرطان مری و معده بیشتر و در عوض، سرطان روده بزرگ کمتر است. در کشور ما نیز از سالیان قبل، سرطان مری و معده زیاد بوده؛ آن هم به دلیل همین منطقه جغرافیایی است که در آن قرار گرفته‌ایم. در استرالیا، سرطان پوست غوغا می‌کند، اما این میزان از سرطان پوست در کشور ما شایع نیست.
البته از نگاه کلی، آمار سرطان در ایران همانند روند جهانی، رو به افزایش است، اما از میانگین جهانی بالاتر نیست. به تعبیر دیگر، ما از روند فعلی در دنیا مستثنا نیستیم و آمار سرطان در کشور ما نیز در حال افزایش است.
گفته می‌شود سالانه 90 هزار نفر به تعداد مبتلایان به سرطان در ایران اضافه می‌شود و نیمی از آنها هم از دنیا می‌روند. چرا از وضع یک بیماری ناآشنا در چند دهه قبل به وضعیتی رسیده‌ایم که حالا دیگر احتمال ابتلا به سرطان برای هیچ فردی، صفر نیست؟
دلایل زیادی وجود دارد؛ اول این که نباید فراموش کرد جمعیت ایران نسبت به دهه‌های قبل افزایش یافته و در نتیجه طبیعی است موارد ابتلا به سرطان، بیشتر بروز پیدا کند.
نکته خیلی مهم این که تشخیص‌های سرطان در ایران نیز خیلی بهتر از قبل شده و به همین دلیل، موارد ثبت سرطان در ایران افزایش یافته، در صورتی که قبلا اصلا تشخیص داده نمی‌شد. تغییر سبک زندگی و گسترش زندگی شهرنشینی و ماشینی هم مزید بر علت شده تا بر آمار مبتلایان به سرطان در ایران افزوده شود.
باید توجه داشته باشیم در چند دهه گذشته، آمار مصرف سیگار در کشور ما نیز افزایش داشته، در حالی که در بسیاری از نقاط جهان، این آمار کاهش یافته است. مهم‌ترین عامل شناخته شده در بروز انواع سرطان، سیگار است. حتی با قاطعیت می‌توان گفت اگر دخانیات در جهان نبود، 30 درصد از همه انواع سرطان‌هایی که الان می‌بینیم نیز وجود نداشت.
نوع تغذیه غربی، یعنی روی آوردن به مصرف گوشت سرخ شده، گوشت‌های فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس، مصرف فست‌فودها و مواد غذایی که مواد نگهدارنده دارد، در افزایش آمار سرطان در ایران بی‌تاثیر نیست، اما باز هم تاکید می‌کنم ما نباید سیگار را به‌عنوان دشمن اصلی و عامل موثر در افزایش آمار ابتلا به سرطان فراموش کنیم.
در زمینه دانش درمان سرطان از منظر علوم پایه، کاستی داریم و بیشتر مصرف‌کننده علم روز جهان هستیم؛ اما خوشبختانه از منظر بالینی، دانش متخصصان ایرانی، دست کمی از متخصصان کشورهای توسعه یافته ندارد و بسیاری از همکاران ما در مجامع بین‌المللی حضور دارند و نظرات علمی آنها مورد استناد قرار می‌گیرد.
در حوزه سخت افزار و تجهیزات پزشکی، ما با گرانی تجهیزات در دستگاه‌های نوین رادیوتراپی روبه‌رو هستیم و به همین دلیل، از این منظر از کشورهای پیشرفته عقب مانده‌ایم، اما در زمینه شیمی درمانی، کمبودی احساس نمی‌شود. شاید بشود گفت مشکل اصلی ما در این حوزه، هتلینگ نامناسب بسیاری از بیمارستان‌های دولتی برای ارائه خدمات درمانی به مبتلایان سرطان باشد که هنوز نتوانسته رضایت کامل این بیماران را جلب کند.
درخصوص گرانی برخی داروها که هزینه‌های درمان سرطان را افزایش می‌دهد نیز باید در نظر داشته باشیم. عمده این مشکل به نبود راهنمای بالینی برای درمان سرطان برمی‌گردد. درحقیقت، ما دستورالعمل و پروتکل درمانی برای درمان سرطان نداریم و به همین دلیل، گاهی پزشک دارویی را برای بیمارش تجویز می‌کند که در فهرست رسمی داروهای کشور نیست و تحت پوشش بیمه هم قرار ندارد. در این شرایط، بیمار برای تهیه این دارو، مشقت‌های زیادی متحمل می‌شود، در صورتی که اگر راهنمای بالینی وجود داشته باشد، چنین مشکلی در فرآیند درمان بیماران مبتلا به سرطان به وجود نمی‌آید.
در گذشته شاهد بودیم سرطان عمدتا به‌عنوان یک بیماری دوران سالمندی شناخته می‌شد، اما حالا انگار این بیماری میان جوانان هم شیوع زیادی پیدا کرده است.
هم‌اکنون آمار جوانان کشور ما زیاد است و برخی سرطان‌ها نیز میان جوانان شیوع بیشتری دارد. به همین دلایل احساس می‌شود جوانان امروزی، بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند، در حالی که اصل موضوع برمی گردد به این که جمعیت جوان ما به نسبت چند دهه قبل، بیشتر شده و در نتیجه دور از ذهن نیست تعداد بیماران جوان ما هم بیشتر از قبل شده باشد.
بهترین راه مقابله با سرطان، پیشگیری است؛ اما کشیدن سیگار، فاصله گرفتن از تغذیه سنتی و روی آوردن به تغذیه غربی، بی‌تحرکی و تشخیص دیرهنگام سرطان می‌تواند افراد بیشتری را به سرطان مبتلا کند؛ در حالی که رعایت موارد پیشگیرانه می‌تواند افزایش روزافزون تعداد مبتلایان به این بیماری را کاهش دهد.
سیمای سرطان در یک نگاه
آمار فعلی مبتلایان سرطان در کشور، حدود 400 هزار نفر تخمین‌زده می‌شود. همچنین سالانه 90 هزار نفر به آمار مبتلایان سرطان اضافه می‌شود. به تعبیر دیگر، سالانه 140 نفر از هر 100 هزار نفر به سرطان مبتلا می‌شوند.
پیشتر علی‌اکبر سیاری، معاون بهداشت وزارت بهداشت تاکید کرده بود، شایع‌ترین علت ابتلا به سرطان، سن است. با بالا رفتن سن، تغییرات ژنی در بدن به وجود می‌آید و به همین دلیل در جوامع مسن، ابتلا به سرطان بیشتر مشاهده می‌شود. بدترین و کشنده‌ترین سرطان در ایران از نگاه معاون وزیر بهداشت، سرطان معده است: در زنان، سرطان پستان و روده بزرگ و در مردان، سرطان پوست و پروستات، بیشترین درگیری با سرطان را در ایران شامل می‌شود.
منبع: سلامت نیوز
داشتن آگاهی مناسب از سرطان، شانس بهبودی را دو برابر می کند