زیکا چگونه تشخیص داده میشود و آیا میکروسفالی جنین به موقع تشخیص داده میشود تا فرصتی برای خاتمه دادن به بارداری (در صورت تمایل) وجود داشته باشد؟
تستهای ژنتیکی برای اثبات حضور ویروس زیکا، تنها راه مطمئنی است که میتوانیم یقین پیدا کنیم مادری مبتلا به عفونت شده است، اما صرفنظر از آن، پزشکان هنوز به دنبال راههای دیگری برای تائید بیماری هستند. چالش اصلی در اینجاست: 75 درصد موارد زیکا علامتی از بیماری نشان نمیدهند. ویروس زیکا برای مدت طولانی در خون باقی نمیماند، فقط در حد چند روز! متخصصان میگویند تا 7 روز! این ویروس مانند ابولا یا هپاتیت C نیست که مدت زمان زیادی بیمار را ترک نکند. زمانی که ویروس از بدن پاک میشود، دیگر نباید برای خانمی که میخواهد باردار شود، مشکلی ایجاد کند.
علائم بیماری خفیف و فقط یک هفته طول میکشد، به این ترتیب شانس مثبت شدن تست ژنتیکی بیمار، در زمانی که فرد هنوز بیمار است، کاهش مییابد. عفونت باید زمانی تشخیص داده شود که مقدار قابل توجهی ویروس هنوز در گردش خون بیمار وجود دارد، در غیر اینصورت بیماری تشخیص داده نمیشود.
این موضوع، قسمتی از دلایلی است که چرا دانشمندان هنوز نتوانستهاند ثابت کنند ویروس زیکا مسئول افزایش شیوع موارد میکروسفالی در برزیل است. فقط 4 مورد از 400 هزار مورد میکروسفالی در این کشور با تستهای آزمایشگاهی ثابت شده که ارتباط قوی با ویروس زیکا دارد، زیرا مواد ژنتیکی ویروس در نوزادان یافت شد. پزشکان مواد ژنتیکی زیکا را در بافت جنینهایی که زودهنگام سقط شدهاند یا از مایع آمنیوتیک اطراف جنین و در مغز نوزادان متولد شده با میکروسفالی پیدا کردهاند.
با این حال، متخصصان معتقدند کلید اثبات علیت میان ویروس زیکا و میکروسفالی ممکن است فقط از اینجا ناشی شود که تشخیص ویروس با عدم حضور دیگر عفونتها همراه است، اما دو بیماری تب دانگه و چیکونگونیا در سراسر آمریکای جنوبی، بلافاصله قبل از بروز شیوع میکروسفالی در برزیل شعلهور شده بودند، بنابراین آن بیماریها هم ممکن است در معرض اتهام باشند، به اینکه کودکان را مستعد ابتلا به بیماریهای مغزی کنند یا خود مستقیما اثرگذار باشند. بیشترین خطر بروز میکروسفالی و ناهنجاریهای دیگر که احتمالا مرتبط با عفونت زیکا هستند، در طول 3 ماهه نخست بارداری ظاهر میشوند. تستهای ژنتیکی همراه با آمنیوسنتز (نمونهگیری از مایع دور جنین در رحم) میتوانند عفونت جنین را با ویروس زیکا، در هفته 15 بارداری نشان دهند. اگر بخواهیم در زمان زودتری به این تشخیص برسیم، ممکن است به جنین آسیب برساند. زودترین زمانی که میکروسفالی در جنین قابل تشخیص است، صرفنظر از علت آن، در اواخر 3 ماهه دوم بارداری (18 تا 20 هفتگی) است. متخصصان زنان به غربالگری آنتیبادیهای علیه زیکا، به عنوان یک راهحل احتمالی برای تائید فرد مبتلابه عفونت اشاره میکنند، اما این روش، راهحل قابل دسترس برای بسیاری از افراد نیست. البته تست آنتیبادی قابل اعتمادی برای ویروس زیکا وجود ندارد، زیرا با دیگر فلاویویروسها، خصوصا دانگه، واکنش میدهند و نتایج مثبت کاذب ایجاد میکنند. همین مساله در مورد ویروس نیل غربی (WesNile) هم صدق میکند.
آیا مادران میتوانند برای پیشگیری از بیماری انتقال خون انجام دهند؟
هرچند این کار میتواند برای بیماریهای دیگر اثربخش باشد، مانند هپاتیت A، اما انتقال ایمنی از راه انتقال خون بهترین یا سادهترین راهحل نیست. به عنوان مثال، در حالی که این استراتژی با شدت و قدرت در طول شیوع ابولا تبلیغ شد، مطالعات نشان دادند که این روش موثر نبود.
آیا پشهها تنها راه ابتلا به زیکا هستند؟
تا آنجا که همه میدانند، بله! اما دو مورد ابتلا با فعالیت جنسی مرتبط دانسته شده است. مورد نخست، یک بیولوژیست آمریکایی بود که در زمان کار در سنگال، ویروس زیکا را گرفت. پس از برگشت به کلرادو، این محقق علائم زیکا را نشان داد و چند روز بعد، همان علائم برای همسرش رخ داد. مشخص نیست آیا ویروس زیکا در بیضههای این بیمار تزاید پیدا کردند یا خیر، زیرا این بیمار مبتلا به وضعیتی بود که خون به اسپرم وی نشت میکرده است. مورد مشابه دیگری نیز در جزیره پلینزی فرانسه در سال 2013 گزارش شد.
البته اکنون ثابت شده که این ویروس میتواند از راه جنسی هم منتقل شود، اما به نظر میرسد تمرکز اصلی باید روی کنترل پشهها باشد تا ویروس زیکا متوقف شود.
منبع : سپید آنلاین