بازی‌های دوران کودکی ما دویدن در حیاط‌های بزرگ، توپ‌بازی، گرگم به هوا، خاک‌بازی، دوچرخه‌سواری و هرازگاهی تماشای تلویزیون بود ولی کودکان امروزی درست برخلاف ما عمل می‌کنند و بازی‌های رایانه‌ای، استفاده از تبلت، آی‌پد و گوشی‌های تاچ‌اسکرین جایگزین بازی‌های قدیمی شده‌اند. واقعیت این است که حتی هدایایی که برای بچه‌ها می‌خریم آنها را به این سمت متمایل می کند و نمی‌توان در چنین عصری کودکان را از تکنولوژی دور نگه‌داشت اما می‌توان با حفظ تعادل در استفاده از این وسایل روند طبیعی رشد‌و‌نمو کودک را تضمین کرد.
به هیچ‌وجه نمی‌خواهیم بگوییم تکنولوژی، بد مطلق است. همه ما باید با تکنولوژی نوین آشنایی داشته باشیم و خود را با علم روز و پیشرفت‌های جهانی منطبق کنیم. کودکان نیز هنگام ورود به مدرسه به مهارت‌های رایانه‌ای نیاز دارند که یک امتیاز مثبت محسوب می‌شود، ولی آنچه دانشمندان را نگران کرده تعادل نداشتن در استفاده از ابزارهای پیشرفته به‌وسیله کودکان است که باعث شده عوارض زودتر از آنچه که فکر می‌‌کنیم سراغ چنین کودکانی بیاید و تاثیر منفی و مخربی در رشد و نمو آنها برجای گذارد.
1. فرآیند ذهنی کودک به تاخیر می‌افتد
کودک باید از حواس پنجگانه برای زندگی‌اش در حال و آینده استفاده کند. حواس پنجگانه در محیط و طی تعامل کودک با هم‌بازی‌ها، مواجهه با سرما، گرما، خطر، هشدار، آسیب‌دیدن و… تقویت می‌شود اما متاسفانه تجربه‌هایی که کودک با بهره‌گیری از حواس پنجگانه به‌دست می‌آورد، محدود به فضای 10 اینچی دوبعدی شده است. چنین ابزاری فرآیند رشد ذهنی کودک که با حواس پنجگانه در ارتباط است به تاخیر می‌اندازد.
2. هوش هیجانی کودک کاهش می‌یابد
محققان غیر از بهره هوشی به هوش هیجانی افراد نیز توجه دارند. هوش هیجانی بخش مهمی از هوش در انسان‌هاست که می‌توانند با استفاده از آن، زندگی را مدیریت کنند. تحقیقات دانشگاه یو‌سی‌ال‌ای در سال 2014 نشان داد گوشی‌های هوشمند، باعث کاهش توانایی کودکان در برقراری ارتباط با دیگران و فعالیت‌های اجتماعی‌شان می‌شوند و آنها نمی‌توانند تحلیل و واکنش مناسبی در ارتباطاتشان داشته باشند. به عبارتی، با کاهش هوش هیجانی مواجه هستند.
کودکان کمتر از 2 سال اصلا نباید به گوشی تلفن‌همراه یا تبلت نگاه کنند. کودکان 3 تا 6 ساله فقط روزی یک ساعت و کودکان و نوجوانان 6 تا 17 ساله فقط روزی 3 ساعت مجاز هستند با تبلت یا گوشی‌های تاچ‌اسکرین بازی کنند.
3. دایره واژگانی کودک کاهش می‌یابد
تبلت و گوشی‌های تاچ‌اسکرین مهارت مکالمه در کودکان را کاهش می‌دهند و دامنه لغات را محدود می‌کنند. آکادمی بیماری‌های کودکان آمریکا اعلام کرد کودکان کمتر از 2 سال که در معرض صفحه‌های الکترونیک اعم از تلویزیون، رایانه، گوشی‌های هوشمند، تبلت و… قرار می‌گیرند، دچار کاهش مهارت‌های کلامی و یادگیری در زبان هستند.
وقتی کودک با تبلت بازی می‌کند، از او بخواهید درباره مهارت‌های بازی با شما صحبت کند. بهتر است شما هم همان بازی را یاد بگیرید. این کار باعث می‌شود کودک با شما ارتباط چشمی برقرار کند. این دلیل خوبی برای مکالمه بین کودک با والدین و آموزش مهارت کلامی و یادگیری در کودک است.
4. احتمال چاق شدن کودک افزایش می‌یابد
بحث دیگر، اختلال رشد بدنی در این کودکان است. کودک باید بدود و فعالیت کند ولی با در دست گرفتن تبلت فقط باید بنشیند. نشستن باعث چاقی در کودکان می‌شود. بردن کودک به مدت نیم‌ساعت در پارک اطراف منزل بسیار کمک‌کننده است. حتی در همان پیاده‌روی خیابان به کودک اجازه بدهید، بدود. آنچه خطرناک است عادت کردن ذهن کودک به بی‌حرکتی است.
5. سیستم اسکلتی کودک دچار اختلال می‌شود
موضوع بعدی فشاری است که به عضلات گردن، شانه و دست‌های کودک وارد می‌شود. کودک ساعت‌های متوالی در یک وضعیت نامناسب قرار می‌گیرد که معمولا هم حالت قوز کرده است و با انگشتان خود روی تبلت فشار وارد می‌کند. عضلات در این حالت به طور دائمی در حال انقباض هستند. ضمن اینکه بازی‌های رایانه‌ای مانند نگاه کردن به تلویزیون فقط توام با لذت نیستند و استرس و درگیری ذهنی هم همراه دارند. بازی‌های رایانه‌ای کودک را به سمت بدترین نوع نشستن سوق می‌دهند. ستون مهره‌های کودک نرم است و اگر به همین شکل رشد کند، کودک در آینده دچار قوز دائمی خواهد شد. برای جلوگیری از این مشکل، باید تبلت کوچک‌تر و سبک‌تری انتخاب کرد و آن را روی میز یا پایه قرار داد. همچنین حواس پدر یا مادر به کودک باشد تا هنگام قوز کردن به او تذکر بدهند. اصلاح قوزی در بزرگسالی کار بسیار دشواری است.
6. خواب کودک مختل می‌شود
نکته مهم غیر از امواج الکترومانیتیک، امواج بلولایت است. این امواج از صفحات تاچ‌اسکرین ساطع می‌شود. امواج، با اختلال در ترشح هورمون ملاتونین در مغز ، نظم ساعت بیولوژیک بدن را به‌هم می‌زنند و نتیجه این است که کودک به سختی به خواب می‌رود و عمق خواب هم کمتر خواهد شد. این نکته می‌تواند باعث بروز خستگی مزمن در کودک شود و آثار مخربی بر روند رشد کودکان به‌ویژه در سنین بلوغ خواهد داشت. چنین کودکانی به طور متوسط 60 دقیقه کمتر از کودکانی که در معرض اشعه بلولایت نیستند، می‌خوابند.
7. توان یادگیری کودک کاهش می‌یابد
اختلال در تمرکز و یادگیری در کودکانی که از ای‌بوک یا کتاب الکترونیک استفاده می‌کنند بسیار بیشتر از کودکانی است که کتاب معمولی می‌خوانند. در ای‌بوک اشعه وجود دارد و امکانات موجود، ذهن را از تمرکز روی مطلب منحرف می‌کنند.
8. احتمال ابتلای کودک به برخی سرطان‌ها افزایش می‌یابد
انجمن بین‌المللی تحقیقات سرطان (تحت نظر سازمان جهانی بهداشت) در سال 2011 امواج رادیو فرکوئنسی را به عنوان عوامل محتمل در ایجاد سرطان معرفی کرد. عوارض خطرناک این امواج بر مغز به‌ویژه در کودکان، به دلیل اینکه استخوان جمجمه‌شان ظریف‌تر است، بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد. بدن انسان مجموعه‌ای از یون‌های مختلف است که مدام در حال جابجا شدن هستند هر کدام از یون‌ها بار الکتریکی متعادلی دارند. (در بیماری‌ها تعادل آنها به‌هم می‌خورد.) اگر فرض کنیم هر یون قطبی از آهنربا باشد، امواج الکترومانیتیک تلفن‌همراه یا اینترنت خواه‌ناخواه می‌توانند نظم یون‌ها را به‌هم بزنند، بنابراین بهتر است وقتی تلفن‌همراهتان را دست کودک می‌دهید وای‌فای آن را خاموش کنید. هنگام خواب نیز همین کار را انجام دهید یا تلفن‌همراه را از اتاق خارج کنید.
منبع: هفته نامه سلامت