قرن‌ها است که از روش آب‌درمانی استفاده می‌کنند. استفاده از آب سرد و همین‌طور آب گرم بر بدن‌مان اثرات مفیدی دارند. آب داغ را می‌توان به صورت طبیعی از چشمه‌های آب گرم به‌دست آورد و مکان‌های متعددی مانند نیوزلند و ایسلند (و همین‌طور در ایران.م) وجود دارند که آدم‌ها می‌توانند به طور طبیعی از استخرهای آب گرم استفاده کنند و از آب‌های سرشار از مواد معدنی‌شان بهره‌مند شوند. از طرف دیگر، کرایوتراپی یا حمام آب سرد، می‌تواند به کاهش فشار عضلانی کمک کند و بسیاری از ورزشکاران به ویژه دوندگان خود را در آبِ در حال انجماد غوطه‌ور می‌کنند تا آسیب یا فشار ناشی از تمرین را کاهش دهند.
صرف‌نظر از دمای آب، فواید حمام کردن به صورت علمی اثبات شده است و می‌تواند سلامت مطلوب ذهن و بدن‌تان را تضمین کند.
در ادامه به ۱۰ فایده‌ی علمی حمام کردن اشاره می‌کنیم:
۱. حمام کردن سلامتی قلب‌مان را بهبود می‌بخشد
اگرچه حمام کردن در دماهای بالا به ویژه در شرایطی که از پیش دچار بیماری قلبی باشید، می‌تواند فشار زیادی بر قلب‌تان وارد کند، ولی در شرایط مساعد حمام گرم باعث می‌شود ضربان قلب‌تان سریع‌تر شود و عملکرد سالمی داشته باشد. حمام آب گرم می‌تواند جریان خون را در سراسر بدن بهبود بخشد و عملکرد رگ‌ها را بهتر کند. در افرادی که سابقه‌ی بیماری قلبی ندارند و به طور کلی سالم هستند، حمام آب گرم می‌تواند باعث کاهش فشار خون و بهبود عملکرد قلب شود.
۲. حمام کردن تنفس را آسان‌تر می‌کند
غوطه‌ور شدن روی آب به شکلی که تا پایین سینه درونِ آب باشید، می‌تواند تاثیر خوبی بر ظرفیت شش و میزان اکسیژن ورودی‌تان بگذارد. دو عامل در این میان می‌توانند تاثیرگذار باشند: دمای آب و فشار آبی که روی سینه و شش‌های‌تان وارد می‌شود. هر چه آب گرم‌تر باشد و ضربان قلب‌تان بیش‌تر، میزان اکسیژن ورودی به شش‌های‌تان بیش‌تر می‌شود و بخار موجود در هوا می‌تواند سینوس‌ها و سینه‌تان را تمیز کند. غوطه‌ور شدن در آب سرد مثل شنا کردن در دریاچه‌های طبیعی یا استخرهای آب سرد، می‌تواند خطر عفونت را در آدم‌هایی که از بیماری مزمن انسداد شش (COPD) رنج می‌برند، کاهش دهد. مطالعه روی دخترانی که به سن بلوغ نرسیده بودند، نشان داد شنا می‌تواند رشد شش‌ها را بهبود بخشد و به دلیل بالا بردن سطح مقاومت بدن و روش خاصی که باید در طول شنا با آن تنفس کرد، ظرفیت شش‌ها را بیش‌تر می‌کند. در هنگام شنا باید آهنگ تنفس‌تان عمیق‌تر و طولانی‌تر باشد، که همین عامل قدرت و ظرفیت شش‌های‌تان را بیش‌تر می‌کند.
۳. حمام کردن تاثیر مثبت بر دستگاه عصبی و مغزتان می‌گذارد
فرو رفتن در داخل آب می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد و هم‌چنین دستگاه عصبی را آرام کند، استرس و اضطراب بدن را کم کند و مزاج‌تان را بهبود بخشد. به دلیل آن‌که فشار و دمای آب به آرامی درد و ناراحتی ستون فقرات را کاهش می‌دهد آب‌درمانی می‌تواند به بیمارانِ مبتلا به ام‌اس کمک کند. آب با ایجاد تعادل و ثبات وضعیِ بدن، می‌تواند علائم مربوط به بیماری‌هایی مانند پارکینسون را کاهش دهد، و آرامش و زندگی باکیفیت‌تری برای چنین بیمارانی ایجاد کند.
۴. حمام کردن برای ماهیچه‌ها، مفاصل و استخوان‌های‌تان مفید است
بر اساس تجربه، تحرک و انجام حرکات کششی در آب تاثیر چندانی بر سلامت مفاصل، ماهیچه‌ها و استخوان‌‌ها ندارد، ولی به عنوان یک ورزش استقامتی در سلامتی انسان تاثیر زیادی دارد. هم‌چنین تمرینات داخل آب باعث می‌شوند بدن سالمندان یا افرادی که در معرض خطر سقوط قرار دارند، در مقابل آسیب‌های برخورد با زمین و سطوح سفت بیش‌تر شود. شنا در یک استخر آب گرم می‌تواند بدون ایجاد عوارض جانبی یا تشدید علائم، درد بیماری‌هایی نظیر آرتروز را کاهش دهد.
۵. با حمام کردن به سلامتی دستگاه گوارشی‌تان بهبود بخشید
حرارت حمام آب گرم می‌تواند دردهای مربوط به هموروئید یا شقاق مقعد را کاهش دهد. حرارت آب باعث آرامش اسفنکتر می‌شود و به درمان زخم‌های ناشی از عمل جراحی داخلی کمک می‌کند. با وجود این‌که به سرعت بعد از غذا خوردن، حمام گرم توصیه نمی‌شود، ولی از آن‌جایی که حمام کردن باعثِ بهبود جریان خون می‌شود، می‌تواند به طور کلی به هضم غذا نیز کمک کند. در حقیقت، به تازگی یک پژوهش مستقل نشان داده است حمام کردن سطح قند خون را پایین می‌آورد، که از این طریق به بیماران دیابتی کمک می‌کند بتوانند وزن‌شان را مدیریت کنند.
۶. غوطه‌ور شدن در آب به فرآیند زایمان طبیعی کمک می‌کند و از این طریق، به سلامتی دستگاه ادراری بهبود می‌بخشد
شواهد زیادی وجود دارد که زنان در نخستین مراحل زایمان می‌توانند با غوطه‌ور شدن در آب گرم آرامش‌شان را به حداکثر و دردشان را به حداقل برسانند. همین عامل سبب می‌شود بتوانند تمرکز بیش‌تری بر تولد نوزادشان داشته باشند و زایمان را به خوبی پشت سر بگذارند. هیچ عارضه‌ی جانبی در اثر زایمان در حالت غوطه‌وری در آب، چه در فرآیند زایمان و چه پس از تولد نوزاد، برای مادر و کودک گزارش نشده است. در برخی فرهنگ‌ها، حمامِ پس از زایمان با روغن‌های معطر و گیاهی به فرآیند درمان جسم و روان مادر کمک می‌کند. با وجود این‌که حمام روزانه می‌تواند خطر عفونت‌های مجاری ادراری را – به ویژه در مورد کسانی همواره از این عارضه رنج می‌برند – بیش‌تر کند، حمام گرم باعث آرامش اسفنکتر ادراری داخلی می‌شود، که از این طریق درد ناشی از عمل جراحی را کاهش می‌دهد و می‌تواند فرآیند درمان زخم‌های ناشی از اپیزیوتومی یا پارگی‌های دیگرِ مربوط به زایمان سرعت بخشد.
۷. با حمام کردن از گردش خون و دستگاه ایمنی بدن‌تان مراقبت کنید
حمام گرم نه تنها گردش خون را تسهیل می‌کند، بلکه باعث می‌شود، تنفس‌تان – به ویژه در فضای پر از بخار – عمیق‌تر و کندتر شود و از این طریق مقدار اکسیژن بیش‌تری وارد خون‌تان شود. حمام داغ یا استخر آب گرم می‌تواند باکتری‌ها را از بین ببرد و به عملکرد دستگاه ایمنی بدن‌تان کمک کند. هم‌چنین می‌تواند علائم آنفولانزا و سرماخوردگی را نیز کاهش دهد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند فرو رفتن در آب سرد می‌تواند به آسیب‌های سلولی بهبود بخشد و خطر بافت‌مردگی را کاهش دهد و همین‌طور خطر ابتلا به برخی سرطان‌‌ها و احتمال ماندگاری‌شان را نیز کم کند.
۸. با حمام کردن هورمون‌های‌تان را تنظیم کنید
با حمام آب سرد می‌توان به درمان بیماری‌هایی نظیر سندرم خستگی مزمن و برخی مسائل مربوط به باروری کمک کرد. هورمون‌هایی که از غده‌ی هیپوفیز ترشح می‌شوند مانند هورمون آدرنوکورتیکوتروپین یا ACTH و هورمون‌های دیگری نظیر هورمون بتااندروفین و کورتیزول با کمک حمام آب سرد تنظیم می‌شوند. به علاوه، حمام آب گرم باعث افزایش ترشح سروتونین، هورمون شادی و تن‌درستی، می‌شود.
۹. حمام پوست و مو و چشمان‌تان را تمیز و مرطوب می‌کند
حمام کردن و در معرض بخار قرار دادن بدن، یکی از بهترین راه‌هایی است که می‌توانید با تماس مستقیم با آب، بدن‌تان را به شکل کامل آب‌رسانی کنید. درصدِ زیادی از بدن انسان را آب تشکیل داده است و به همین دلیل همیشه توصیه می‌شود مقدار زیادی آب بنوشیم. البته غوطه‌ور شدن در آب نیز بسیار مفید است. می‌توانیم برای کسب نتایج بهتر، مقداری روغن معطر یا نمک‌های معدنی به وان حمام‌مان اضافه کنیم یا در چشمه‌های طبیعی که سرشار از مواد معدنی هستند، شنا کنیم. آب گرم منافذ پوست را باز می‌کند و باعث تعریق می‌شود؛ تعریق روش طبیعی برای پاک کردن بدن از سموم و مواد مضر است. به همین صورت، آب سرد می‌تواند پوست‌مان را منقبض کند و میزان تعریق و منافذِ باز پوست‌مان را کم کند، و از این طریق پوست را به صورت مطلوب آب‌رسانی کند.
۱۰. دمای بدن‌تان را با حمام کردن به بهترین حالت برسانید
برای تنظیم دمای بدن هیچ راهی دل‌پذیرتر و سریع‌تر از حمام کردن نیست. در یک روز سرد، یک حمام داغ یا استخر آب گرم بهترین راه برای گرم شدن است. و در اوج گرمای تابستان شنا در ساحل اقیانوس یا دریا بدون شک بهترین راه برای خنک شدن است.
شواهد زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند حمام کردن، چه در آب سرد و چه در آب گرم؛ چه در وان و چه در یک چشمه‌ی طبیعی بدون هیچ عارضه‌ی جانبی، فواید زیادی برای سلامتی دارد. هر چند، اگر از بیماری‌‌‌ها یا شرایط جسمانی خاصی رنج می‌برید توصیه می‌شود حتما پیش از هر گونه عملیات آب‌رسانی با یک متخصص مشورت کنید.
منبع: الف