سرطان نوعی بیماری است که در آن سلولها توانایی تقسیم و رشد عادی خود را از دست می دهند و این موضوع منجر به تسخیر، تخریب و فاسد شدن سلولهای سالم می شود ونتیجتا”بافت بدن ازکارمی افتد. از اجتماع این سلولهای سرطانی و تخریب سلولهای بافت‌های سالم توده ای به نام تومور ایجاد می‌شود. اگر تومور به لایه‌‌ای محدود ختم شود و به سایر بافتها و ارگان ها سرایت نکند تومور خوش خیم (غیرتهاجمی مثل خال) است و اگر تومور گسترده شده یا به طور بالقوه بوسیله جریان خون قابلیت پخش شدن و تهاجم(متاستاز)به سایر بافتها و ارگان ها را داشته باشد بدخیم یاکانسرنامیده می‌شود.
حقایقی در رابطه با سرطان
۱ – بیش از ۲۰۰ نوع سرطـان دربدن شناسایی شده است.
۲– مرگ ناشی از سرطان در سال ۲۰۰۵ ، حدود۷ میلیون نفر بوده است که ۱۳% از کل ۵۸ میلیون مرگ در سراسر جهان را به خود اختصاص داده بود، درحالی که پیش بینی می شوددرسال۲۰۲۰به تعداد۱۶میلیون نفربرسد.
۳– بیش از ۷۰% تمام مرگ های ناشی از کانسر(سرطان) در کشورهای فقیر یا درحال توسعه اتفاق می افتند .
۴– پنج سرطان شایع و کشنده در مردان در سراسر جهان عبارتند : از سرطان ریه ـ پروستات – معده ـ کبد ـ کولورکتال(روده بزرگ).
۵– پنج سرطان شایع و کشنده در زنان به ترتیب عبارتند از: سرطان سینه ـ ریه ـ معده ـ کولورکتال و سرویکس .
۶– یک پنجم کل سرطانهای سراسر جهان با یک عفونت مزمن درارتباط هستند، برای مثال ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) عامل کانسر سرویکس، ویروس هپاتیت (HBV) B باعث کانسر کبد،EBVمنجربه سرطان خون ،آفلاتوکسین قارچی عامل سرطان کبد و …
۷– عدم مصرف دخانیات بزرگترین و بهترین عامل قابل پیشگیری از سرطان ها در جهان می باشد.
۸– ۴۰% کانسر ها اگر در مراحل اولیه تشخیص داده ودرمان شوند، قابل کنترل خواهندبود .
۹– درایران سالیانه حدود۸۵هزارنفرجدید به سرطان مبتلامی شوند.
.jpg)
از کجا بفهمیم مبتلا به سرطان شده ایم؟
موارد زیر می توانند ازعلائم آغازسرطان باشند:
۱– تغییرشکل ورنگ سلولها مانند تغییردرخال
۲– مشاهده زخم هایی که به آسانی بهبودنمی یابند
۳– سرفه ،اسهال یایبوست مداوم،سوءهاضمه، بی اشتهایی وکاهش سریع وزن.
عوامل ایجاد سلول سرطانی
عواملی که به ایجاد سلولهای سرطانی کمک می‌کنند عبارتند از:
استعداد میزبان: عوامل ژنتیکی از جمله نقایصی در کروموزوم‌ها و یا انتقال ژن معیوب به جنین.
عوامل ایمنولوژیک(ایمنی): مانند نارسایی مکانیسم ایمنی طبیعی بدن مثلا”دراثرسوء تغذیه یاعفونت.
داروهای سرکوبگر ایمنی: مثل کورتیکواستروئیدها که باعث سرکوب مکانیسم ایمنی طبیعی می شوند.
عوامل محیطی: تماس با مواد سرطان‌زا مانند آزبست،هوای آلوده به سرب وفلزات سنگین، پرتونگارها و رادیوم،پرتوهای یونیزه شامل امواج الکترومغناطیسی .
چاقی ،کم تحرکی، نورآفتاب طولانی،غذاهای کنسروی حاوی موادنگهدارنده نیتراتی،رژیم های غذایی هورمونی وشیمیایی ازجمله عواملی هستند که قابلیت تغییر دادن شکل سلولی را دارند.
عوامل ترشح هورمونی: عوامل ترشح هورمونی اغلب موجب تسریع روند بدخیمی بیماری می‌شود مثلا”درزنان چاق ترشح هورمون استروژن بیشتربوده وسرطان رحم شایع است، درمردان بالابودن میزان تستسترون ابتلا به سرطان پروستات رابیشترمی کند.تولیدگوشتهای هورمونی درمرغداری ها ودامداری ها با همین مکانیسم عامل سرطان راتسریع می کنند.
عوامل روانی: استرس وفشارعصبی طولانی باعث کاهش سیستم ایمنی شده وشیوع سرطان راتسریع می کند. ورزش وشادی ازطریق تنظیم سیستم ایمنی ابتلاءبه سرطان راکم می کنند.
سلولهای بنیادی در افراد پیر قدرت تولید سلولهای ایمنی کمتری دارند. مغز استخوان در بدن افراد مسن سلولهای ایمنی کمتری تولید می‌کند، بنابراین احتمال سرطان در افراد بالای۵۰ سال بیشتراست وبهتراست سالی یکبارموردمعاینه وآزمایش(آزمایش تومورمارکر) قرارگیرند.
الگوهای درمان سرطان
هر نوع سرطان عوامل، مشخصات و همچنین درمان خاص خود را دارد اما روش های اصلی درمان سرطان عبارتند از:
ا- جراحی
۲– رادیوتراپی
۳ – شیمی درمانی
۴ – هورمون درمانی
۵– ژن درمانی.
خواص ضد سرطانی بعضی غذاها
سبزیجات تازه،گوجه فرنگی وغذاهای فیبردارحاوی ویتامین هایE وC بوده وضدسرطان هستند. چای(بخصوص چای سبز)حاوی آنتی اکسیدان بوده وضدسرطان هستند،اکسیدان ها(مثل روغن سوخته)به DNAصدمه می زنند وکاتکین های موجوددرچای مانع این صدمات هستند.
*مدیرکل پشتیبانی معاونت درمان سازمان تامین اجتماعی
منبع: الف