اواسط دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ بود که ازدواج با قاب عکس‌های مردان خندان دور از وطن با هزار آرزوی دور و دراز، شیوه جدیدی از وصلت‌های مجازی را در ایران باب کرد و بسیاری از دختران جوان را با شنیدن بله از زبان غریبه‌ای راهی غربت کرد. شیوه‌ای نو که برای آن دسته از زوج‌هایی که آن زمان به روش‌های سنتی و خواستگاری‌های پر رنگ و لعاب به یکدیگر پیوند خورده بودند، کمی سخت به نظر می‌رسید. امروز نیز در ادامه آن شیوه‌های نوین ازدواج، دیدارهای مجازی و گپ و گفت‌های تلگرامی باب شده است. شبکه‌های اجتماعی که پر شده‌اند از عکس‌های دختران و پسرانی که خواهان ازدواج هستند و چند سطری از دل نوشته‌ها و خواسته‌هایشان از زندگی مشترک و شریک آینده‌شان. شبکه‌هایی که با سرعت رو به گسترش‌اند و طرفداران پر و پا قرصی هم دارند، اما از نظر کارشناسان وزارت ورزش و سازمان جوانان همگی غیرقانونی‌اند و بیش از آنکه فرصت ازدواج به وجود آورند، دام‌هایی هستند که جوانان را به بهانه‌های مختلف تلکه می‌کنند.
ازدواج جوانان اولویت مسئولان نیست
«اسباب کشی سایت‌های غیرمجاز همسریابی به کانال‌های تلگرامی بی‌هیچ تردیدی در خلاء عدم اجرای صحیح و کامل قانون رخ داده و امروز سبب فریب و سوءاستفاده از جوانان جویای همسر شده است. آن هم در شرایطی که سال‌ها قبل قانون گذاران با دورنمای شرایط امروز، یکی از مواد قانون برنامه پنجم توسعه را به ساماندهی سایت‌های همسریابی اختصاص داده است.» این سخن را غنچه راهب، استاد روان‌شناس و مشاور خانواده در حالی به سپید می‌گوید که معتقد است اگر امروز ازدواج جوانان با کندی و مشکل همراه شده، دلیل اصلی آن اولویت نبودن ازدواج جوانان از سوی مسئولان و نهادهای اجرایی است. چراکه جوانان ایرانی ذاتا علاقه‌مند به تشکیل خانواده‌اند. وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته افزایش روزافزون سایت‌های همسریابی، گرایش زیاد جوانان به این سایت‌ها و کلاهبرداری‌های مداوم سبب شد تا بسیاری از این سایت‌ها فیلتر شوند و با آن‌ها برخورد قانونی صورت بگیرد، می‌افزاید: «درست است که در وهله نخست انتخاب همسر از طریق این سایت‌ها کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد، اما در پس این آشنایی‌ها دوستی‌هایی شکل می‌گیرد که خواه ناخواه بر روند ازدواج جوانان اثر می‌گذارد. از همین رو است که بسیاری از کارشناسان مخالف ایجاد چنین فضاهایی هستند.» راهب ازدواج را مهم‌ترین اتفاق زندگی هر فردی می‌داند و متذکر می‌شود: «متاسفانه شیب شاخص‌های آماری ازدواج در ایران آن طور که باید سیر صعودی را طی نمی‌کنند و دلیل اصلی این اتفاق نیز وضعیت اشتغال و اقتصادی جوانان است. مسئله مهمی که با برنامه‌ریزی‌های مسئولان قابل رفع است، اما همچنان مورد غفلت واقع می‌شود.»
تذکرهایی بی‌رنگ و لعاب
آذرماه سال گذشته بود که سید کمال هادیان‌فر، رئیس پلیس فتای ناجا اعلام کرد که در حال حاضر به جز یک سایت همسان‌گزینی، هیچ یک از سایت‌های همسرگزینی معتبر نبوده و پلیس فتا با آنان برخورد می‌کند. ۲۵ مردادماه سال ۹۴ نیز سردار منتظرالمهدی، سخنگوی ناجا از مسدود شدن ۷۰۰ سایت غیرمجاز همسریابی خبر داد. اما جدید‌ترین اظهارنظر‌ها به محمود واعظی، وزیر اراتباطات و ناصر صبحی قراملکی، مدیرکل دفتر ازدواج و تعالی خانواده مربوط است. صبحی قراملکی اعلام کرده که بسیاری از سایت‌های همسریابی و همسان‌گزینی بدون مجوز، فعال هستند و برای جامعه آسیب‌زا هستند. وزیر ارتباطات نیز از همکاری مناسب تلگرام در زمینه فیلترینگ کانال‌های غیراخلاقی و مستهجن خبر داده است. اما به نظر می‌رسد تمامی این تذکر‌ها در سایه فعالیت‌های رو به افزایش کانال‌های تلگرامی و سایت‌های همسریابی قرار دارند.
طلاق، سرنوشت شناخت‌های توخالی تلگرامی
با وجود آنکه در ماده ۴۳ قانون برنامه پنجم توسعه آمده است که به منظور ساماندهی و اعتبار بخشی مراکز مشاوره متناسب با فرهنگ اسلامی ـ ایرانی و با تاکید بر تسهیل ازدواج جوانان و تحکیم بنیان خانواده، تاسیس مراکز و ارائه هرگونه خدمات مشاوره‌ای روان‌شناختی ـ اجتماعی نیازمند دریافت مجوز بر اساس آیین‌نامه مصوب هیئت وزیران است، اما با تغییر رویکرد وزارت ورزش و جوانان، ایجاد مراکز مشاوره ازدواج با رویکرد همسریابی به کلی منتفی شد و فعالیت این مراکز به مشاوره ازدواج محدود گردید. مشاوره‌هایی که چندان از سوی جوانان با استقبال مواجه نشده و جایشان را کانال‌های تلگرامی گرفته است. در همین رابطه امان الله قرائی مقدم، استاد جامعه‌شناس دانشگاه تربیت مدرس این کانال‌های همسریابی را به مارهای سمی تشبیه می‌کند که چندین سر دارند و به محض آنکه سر هر کدام قطع شود، جای آن چندین سایت و کانال دیگر تکثیر می‌شود به سپید می‌گوید: «نه برخورد با سایت‌های غیرمجاز صحیح است و نه برخورد با جوانانی که در این سایت‌ها و کانال‌های تلگرامی آگهی ازدواج درج می‌کنند. بلکه این جامعه است که نیاز به درمان معضل ازدواج دارد.» وی با اشاره به اینکه ازدواج‌های سنتی امروز دیگر بیشتر جنبه تشریفاتی دارند و پدیده ازدواج به طور کلی تغییر شکل داده است، می‌افزاید: «درست است که ازدواج جوانان به واسطه مشکلات اقتصادی، نبود فرصت‌های شغلی و مشکلات تامین مسکن با کندی مواجه شده، اما نباید از این مهم غافل شویم که ازدواج‌های اینترنتی دوام ندارد. زیرا بسیاری از این ازدواج‌ها بر اساس شناخت‌های توخالی شکل می‌گیرد و بعد از مدتی منجر به طلاق می‌شود.» قرائی مقدم بیش از هر زمان دیگری جامعه ایران را نیازمند رفع مشکلات و معضلات فرهنگ غلط ازدواج می‌داند و عنوان می‌کند: «آینده سلامت جامعه ایران و کندی آمار ازدواج نگران کننده است. چرا که سلامت هر جامعه‌ای در گرو وصلت جوانان آن و تحکیم خانواده است. مسئله مهمی که در کشور به درجه آسیب رسیده است.»
منبع:سپید آنلاین