هیچ انجمن علمیای نیست که انجام این نوع اسکن را پیشنهاد کند. زیرا هنوز شواهدی در دست نیست که این اسکنها ابزار غربالگری خوبی هستند. اسکنهای تمام بدن تومورهای سرطانی را در کمتر از 2 درصد افرادی که علامتی ندارند، پیدا میکند. بعضی از این تومورها، اگر بدون درمان رها شوند، هیچگاه مشکلی ایجاد نمیکنند و خودبهخود ناپدید میشوند یا آنقدر رشد آهستهای دارند که نمیتوانند باعث ایجاد مشکل شوند.
اسکنهای تمام بدن میتوانند بعضی از نشانههای سرطان را تشخیص ندهند. بعضی از تستها که پیشنهاد میشوند، مانند ماموگرافی، احتمالا این نشانهها را خواهند یافت.
اسکن تمام بدن به فرد احساس کاذب ایمنی میدهد و اگر حتی علایم واقعی پیدا شوند، فرد با تکیه بر نتایج این اسکنها آنها را نادیده میگیرد.
این دسته از اسکنها از 2 نوع تکنولوژی بهره میبرند:
سیتی اسکن: برای گرفتن تصاویر مقدار زیادی اشعه ایکس به بدن فرد میتاباند.
پت اسکن یا توموگرافی با گسیل پوزیترون (PET scan): مواد رادیواکتیو به بدن فرد تزریق شده تا در نواحیای از بدن که تومور سرطانی وجود دارد، تجمع پیدا کنند.
این اسکنها از مقدار زیادی اشعه استفاده میکنند که خود خطر ابتلا به سرطان را بیشتر میکند. هرچه شما تستهای بیشتری انجام دهید، خطر بروز سرطان هم بیشتر میشود، زیرا خطرات تابش اشعه اثر تجمعی دارد. از سوی دیگر، محدودیت رادیاسیون برای سیتی اسکنها وجود ندارد (به غیر از تستهای دیگر مانند ماموگرافی). بنابراین تعیین مقدار اشعهای که دریافت شده، مشکل است.
گاهی اوقات، سیتی اسکنها و دیگر تستهای تصویربرداری واقعا مورد نیاز هستند. بهطور مثال، ممکن است شما بعد از حادثهای دچار ضربه به سر شده باشید و باید حتما
سیتی اسکن شوید. در این موارد، پزشک شما مطمئن است که مزایای آنها از خطراتشان بیشتر است.
زمانی که از یک قسمت بدن اسکن میگیرید، خطر شما محدود میشود. از سوی دیگر، میتوانید برای دیگر نواحی بدن هم محافظت ایجاد کنید، مانند محافظهای سربی که در حین گرفتن عکس دندان روی سر قرار میگیرد.
اغلب اوقات، اسکنهای تمام بدن مواردی را نشان میدهند که به نظر طبیعی نمیرسند. تقریبا تمامی این موارد بدون ضرر هستند. اما در یکسوم موارد، باعث میشوند برای انجام تستهای اضافی دیگر که واقعا ضروری هم نیستند، ارجاع داده شوند. بهطور مثال، ممکن است گروهی از سایهها روی عکس قرار گیرند. بسیاری از پزشکان میخواهند از زاویه دیگری هم عکس بگیرند تا دید بهتری داشته باشند. این امر منجر به انجام تستهای تصویربرداری بیشتر و اشعه بیشتر خواهد شد. همچنین میتواند فرد را در معرض انجام بیوپسیها و جراحیهایی قرار دهد تا مشخص شود مشکلی وجود دارد یا خیر. این تستها جز نگرانی و هزینههای اضافی منفعت دیگری ندارند.
با توجه به مطالب بالا، میتوان تقریبا با اطمینان گفت ضررهای این تستها از منافعشان بیشتر است و پزشک در صورتی آنها را درخواست میکند تا میزان گسترش بیماری را بسنجد. البته در موارد اورژانس هم کمک کننده هستند، ولی در زمینه غربالگری، جایی برای خود باز نکردهاند.
منبع: سپید آنلاین- Choosing Wisely
لینک مرتبط: آیا تشعشعات رادیولوژی واقعا سرطانزاست؟