آیا ورزشهایی مانند، کشتی، وزنهبرداری و حتی ژیمناستیک باعث کوتاه شدن قد میشوند؟ برای پاسخ به این پرسش بهتر است نگاهی به فرآیند استخوانسازی و رشد قد بیندازیم. در بدن 206 استخوان وجود دارد که به انواع مختلفی تقسیم میشوند؛ به عنوان مثال، استخوانهای دراز از یک تنه تقریبا استوانهای با یک قسمت پهن در 2 انتها تشکیل شدهاند.
این گروه بیشتر استخوانهای اندام فوقانی (مانند بازو) و اندام تحتانی (مانند ران) را دربرمیگیرند. در استخوانهای دراز صفحات رشدی وجود دارد که صفحهای غضروفی است که بین 2 قسمت اپیفیز و دیافیز استخوانهای بدن قرار دارد و رشد طولی آنها را امکانپذیر میکند.
این رشد از دوران جنینی آغاز و در انسان (حدود ٢٠ سالگی) با استخوانی شدن کامل آن خاتمه مییابد. سلولهای غضروفی موجود در عمقیترین لایه صفحه رشد با تکثیر و نمو خود مقدمات تشکیل بافت استخوانی را فراهم میکنند و به طول استخوان میافزایند. البته عوامل متعدد محیطی، داخلی و هورمونی بهخصوص هورمون رشد، در فعالیت صفحههای رشد دخالت دارند. در این مطلب به آثار ورزش بر رشد قدی افراد اشاره خواهیم کرد.
عوامل افزایشدهنده قد کودکان
تغذیه مناسب؛ یعنی مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم، ویتامین D و C؛ توجه به وضعیت بدنی؛ یعنی صاف ایستادن و دست نشستن و انجام ورزشهای موثر؛ یعنی ورزشهایی که باعث تقویت استخوانها و عضلات میشود.
عوامل کاهشدهنده قد کودکان
تغذیه نامناسب؛صدمههای دوران کودکی قبل از بسته شدن صفحه رشد که میتواند عوارضی مانند توقف رشد، کوتاهی اندام، انحراف محور طولی استخوان، پای پرانتزی یا پای ضربدری ایجاد کند؛برخی بیماریهای متابولیک و مادرزادی؛ مانند راشیتیسم، آکرومگالی و آکندروپلازی و وضعیت بدنی نادرست؛ مانند بد نشستن، بد ایستادن و راه رفتن به صورت خمیده.
تاثیر ورزش بر صفحات رشد
ورزش باعث وارد آمدن فشارهایی بر بدن میشود که این فشارها روی صفحات رشدی اثر میگذارند. اگر این فشارها شدید نباشد، باعث تحریک صفحات رشدی و رشد بهتر استخوان و در نتیجه افزایش قد میشود ولی اگر این فشارها بیش از حد باشد، موجب تخریب صفحات رشدی و بسته شدن این صفحات خواهد شد.
بنابراین فرد رشد نخواهد کرد، نه اینکه قدش کوتاه شود. برای مثال، اگر قد نوجوانی 150 سانتیمتر است و دچار تخریب صفحات رشدی شده، قد او به 149 سانتیمتر کاهش نمییابد بلکه در همان 150 سانتیمتر باقی خواهد ماند و دیگر رشد نخواهد کرد. البته این موضوع تا سن 18 تا 20 سالگی صادق است و پس از این سن صفحات رشدی به حداکثر رشد خود میرسند و دیگر رشدی نخواهند داشت.
لطفا ادامه مطلب را در چه ورزشی برای رشد قد کودکان ضرر دارد؟! (قسمت دوم) بخوانید.
منبع: سلامت نیوز – هفته نامه سلامت
لینک مرتبط: علل کوتاهی قد کدامند؟