در حال حاضر بیماری‌های عروقی و قلبی مهم‌ترین علت مرگ در جوامع پیشرفته و همچنین جوامع در حال توسعه به شمار می‌روند و بهترین راه برای کاهش ابتلا به این بیماری‌ها آن است که سبک زندگی و به ویژه رژیم غذایی تغییر یابد.
به گفته محققان صبحانه‌ای که از غلات کامل با فیبر غذایی کافی تشکیل شده باشد می‌تواند از نوسانات قند خون در طول روز جلوگیری کند و به این ترتیب مانع از آسیب‌های ناشی از بالا بودن قند خون می‌شود. مصرف چنین صبحانه‌ای موجب می‌شود حداقل تا ۱۰ساعت قند خون در حد سالم باقی بماند. براساس شواهد تازه‌ای که پزشکان در آمریکا کشف کرده‌اند، رمز سلامتی در خوردن صبحانه نهفته است. این گروه معتقدند که حذف صبحانه احتمال چاق شدن، ابتلا به دیابت و حتی سکته قلبی را افزایش می‌دهد. افرادی که هر روز صبح یک وعده غذایی کامل شامل غلات سبوس‌دار مصرف می‌کننـد احتمـالا بیـش از سایر افراد از فواید بهداشتی آن بهره می‌برند. صبحانه را می‌توان مهم‌ترین وعده غذایی به شمار آورد، بسیاری از افراد به خوردن آن تمایلی نشان نمی‌دهند و بسیاری دیگر نیز فقط در زمان کوتاهی صبحانه می‌خورند و بعد از گذشت چند روز دیگر رغبتی به خوردن صبحانه ندارند.
تغذیه سالم در بین دانش‌آموزان
مرادی، معلم یکی از مدارس ابتدایی است. وی درباره مصرف صبحانه دانش‌آموزان می‌گوید: اکثر دانش‌آموزان صبح‌ها بدون مصرف صبحانه به مدرسه می‌روند و در زنگ تفریح از بوفه مدرسه تنقلات خریده و آن را مصرف می‌کنند.این معلم کلاس دوم در مدرسه دولتی واقع در منطقه ۱۱ تهران به تدریس مشغول است، می‌افزاید: امروزه والدین بر این باورند که اگر مبلغی پول به فرزندشان بدهند دیگر همه وظایف خود را به شکل تمام و کمال انجام داده‌اند، این در حالی است که کودکان در این سنین باید با تغدیه سالم و مقوی رشد کنند. برای مثال باید دانست که مصرف کیک و بیسکویت به هیچ عنوان به غیر از چاقی و افزایش وزن هیچ ارزش غذایی دیگری ندارد. به گفته او این نوع مصرف تغذیه نشان از عدم آگاهی افراد در جامعه دارد و در کشور ما افراد آن‌طور که باید و شاید نسبت به فرهنگ مصرف آگاهی ندارند. در ضمن بنابر پژوهش‌های انجام شده استقبال ایرانی‌ها در خرید نوشابه‌های گازدار بیش از لبنیات و دیگر نوشیدنی‌های کم کالری است. با وجود اینکه چند سالی است نحوه عرضه محصولاتی خوراکی در بوفه مدارس مدیریت می‌شود، اما هیچ یک از این محصولات را نمی‌توان جایگزین غذای خانگی دانست. در گذشته هر یک از دانش‌آموزان در ساعت زنگ تفریح لقمه نان و پنیر و گردو، میوه، آجیل و … مصرف می‌کردند که این خوراکی‌ها برای سن رشد آنها مناسب بود.
بدون توجه به‌تغذیه، بیماری در کمین است
کله‌پاچه در بین بسیاری از ایرانی ها به عنوان یکی از صبحانه‌های لذیذ از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با وجود اینکه چربی موجود در مصرف این خوراک پرکالری بر کسی پوشیده نیست، اما مصرف آن در بین برخی افراد همچنان مشاهده می‌شود. سینا چند سال است که به دلیل شدت مصرف این خوراک پرکالری به فشار خون، کلسترول و گرفتگی عروق قلب مبتلا شده است. او تنها دلیل ابتلا به این بیماری‌ها را عدم‌تحرک می‌داند و می‌گوید: در هیچ کاری افراط و تفریط جایز نیست و افراد باید بدانند که در چه شرایطی باید چه غذایی مصرف کنند، در غیر این صورت بیمار می‌شوند. در ضمن امروزه مقوله‌ای همچون ورزش صبحگاهی و تغذیه سالم مورد تاکید متخصصان است و باید مردم هم به این امر در حفظ سلامتی خود ارزش قائل شوند.
سفره‌های صبحانه نیازمند خلاقیت
هادی چندین سال است که صبحانه نمی‌خورد. او هر روز ساعت ۱۱ از خواب بیدار شده و اشتها ندارد و فقط با مصرف یک لیوان چای سر و ته قضیه صبحانه را هم می‌آورد. او می‌گوید: مصرف صبحانه باعث اضافه وزنم می شود و به این دلیل چندان علاقه‌ای به مصرف این وعده غذایی ندارم. او در باره مصرف صبحانه می‌گوید: با وجود اینکه اغلب متخصصان بر اهمیت مصرف وعده صبحانه تاکید دارند، اما میزان مصرف آن باید اصولی باشد. برخی از افراد فقط با شنیدن اینکه وعده صبحانه در سلامتی موثر است تا آنجا که می‌توانند در این وعده خوراکی‌های کلیشه‌ای از جمله نان، پنیر، کره و … مصرف می‌کنند. آنها باید بدانند که در مصرف وعده صبحانه باید حد و اندازه خود را رعایت کنند و در نحوه خوراک خود در این وعده کمی خلاقیت به خرج دهند تا بتوانند دیگر افراد خانواده و به‌ویژه کودکان را نسبت به مصرف این وعده پراهمیت ترغیب کنند.
ارتقای کارایی ذهن با مصرف صبحانه
یک متخصص تغذیه درباره مصرف صبحانه در کشور به می‌گوید: در دنیای کنونی اهمیت مصرف صبحانه بر کسی پوشیده نیست. بدن انسان بعد از گرسنگی کوتاه مدت شبانه نیاز به مواد مغذی دارد و باید از طریق صبحانه تامین شود. باید دانست در صورت عدم مصرف صبحانه حافظه کوتاه‌مدت افراد دستخوش تغییرات قرار گرفته می‌شود. خدیجه رحمانی می‌افزاید: مصرف صبحانه در کارایی ذهنی، جسمی، فکری و رفتاری افراد تاثیرگذار است. از سوی دیگر نیز باید صبحانه در برنامه غذایی مناسب مصرف شود که این برنامه غذایی باید در گروه‌های غذایی متنوع همچون نان‌های سبوس‌دار و غلات، منبع پروتئینی زود هضم و زود جذب همچون تخم‌مرغ، پنیر، عدسی، سبزی‌ها و میوه‌ها، شیر و … باشد. او می‌افزاید: باید دانست که در گذشته در برخی موارد شاهد مصرف مواد غذایی پرحجم و دیرهضم همچون کله‌پاچه بودیم که این امر در جوامع امروزی به دلیل کاهش فعالیت‌های فیزیکی بدن به هیچ عنوان در وعده صبحانه پیشنهاد نمی‌شود.این متخصص تغذیه با ابزار تاسف از وضعیت مصرف صبحانه در جامعه ما تاکید می‌کند: اکثر افراد شب‌ها بیدار و روزها هم تا نزدیکی ظهر خواب هستند و به این ترتیب وعده صبحانه در زمان ناهار سرو می‌شود. اکثر افراد شاغل هم بدون مصرف صبحانه به محل کار رفته و مواد غذایی پرکالری همچون انواع کیک‌ها و بیسکویت‌ها مصرف می‌کنند.
در برخی مواقع هم شاهد مصرف محصولات پروتئینی همچون شیر کاکائو هستیم، باید دانست که مصرف اینگونه مواد در وعده صبحانه پیشنهاد نمی‌شود. رحمانی با تاکید بر اینکه میانگین شش تا هشت ساعت خواب شبانه یکی از نیازهای اساسی بشر در طول شبانه‌روز محسوب می‌شود، تاکید می‌کند: متاسفانه سبک زندگی و بیداری شبانه باعث بروز مشکلات گوناگونی از جمله پرخوری می‌شود. این متخصص تغذیه با بیان اینکه برخی بر این باور هستند که با مصرف صبحانه اضافه وزن پیدا می‌کنند، تاکید می‌کند: این افراد باید بدانند که چنین طرز تفکری به هیچ عنوان پایه و اساس علمی ندارد. اگر برخی افراد با مصرف صبحانه اضافه وزن پیدا می‌کنند باید دانست که آنها وعده شام را پرکالری و دیروقت مصرف می‌کنند. در ضمن عدم مصرف صبحانه باعث افزایش مصرف مواد غذایی در دیگر وعده‌های غذایی می‌شود و همین امر نیز می‌تواند یکی از عوامل افزایش وزن و چاقی در افراد محسوب شود. به گفته او باید دانست وقتی از وعده غذایی صحبت می‌شود افراد باید بدانند که در کنار وعده غذایی زمان مصرف آن هم تعریف شده است و مصرف هر مواد غذایی بعد از بیداری صبحانه محسوب نمی‌شود. مصرف صبحانه در ساعت هفت صبح، ناهار در ساعات ۱۳ – ۱۴ و وعده شام نیز باید سه تا چهار ساعت قبل از خواب تعریف شده است.
برای مثال اگر ساعت خواب ۱۱ شب باشد به نسبت باید شام در ساعت هشت شب مصرف شود. در اکثر خانواده‌های ایرانی شاهد مصرف شام‌های پر کالری در ساعات پایانی شب هستیم که همین امر باعث بروز اضافه وزن، چاقی و دیگر بیماری‌ها می‌شود. در ضمن در بررسی علائم بروز چاقی مساله‌ای همچون سندروم شب‌خوابی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این امر در کشور ما در قالب مساله بیداری شبانه در بین برخی افراد رواج پیدا کرده است. این در حالی است که سیستم بدن به نحوی طراحی شده که شب‌ها وقت خواب و صبح‌ها با افزایش متابولیسم بدن وقت کار و فعالیت است.
منبع: روزنامه آرمان