این بررسیها وضعیت بهداشت جهانی را با اندازهگیری بار بیماریها- از دست رفتن سلامت به علت همه علتهای بیماری و مرگ در سراسر جهان توصیف میکنند. آنها علتهای اصلی مرگ در سراسر جهان و هر منطقه را شرح میدهند و اطلاعاتی درباره بیش از ۱۳۰ بیماری و آسیب در سراسر دنیا فراهم میآورند. این ۱۰ واقعیت درباره بهداشت جهانی از چنین بررسیهایی به دست آمدهاند.
امید به زندگی در بدو تولد از سال 1990 به اینسو و در سطح جهانی 6 سال افزایشیافته است. نوزاد متولد سال 2012 بهطور میانگین 70 سال عمر میکند، در کشورهای با درآمد کم ۶۲ سال و در کشورهای با درآمد بالا ۷۹ سال. امید به زندگی در بدو تولد بر اساس آمار مرگومیر در تمامی گروههای سنی در یک جمعیت (کودکان، نوجوانان و بزرگسالان و کهنسالان) در یک سال مشخص محاسبه میشود.
هرساله 6/6 میلیون کودک زیر پنج سال جان خود را از دست میدهند. اگر این کودکان به مداخلات ارزانقیمتی همچون خوردن انحصاری شیر مادر، واکسن و داروهای ارزان، آب پاک و بهداشت محیطی دسترسی داشتند، ممکن بود که زندگیشان نجات پیدا کند. سازمان جهانی بهداشت با دولتها و شرکای جهانی خود برای ارائه مراقبتهای یکپارچهشده و موثر و تقویت نظامهای بهداشتی که هر دویشان برای نجات جان این کودکان حیاتی هستند، همکاری میکند.
تولد پیش از موعد، عامل اصلی مرگ نوزادان در سراسر جهان است. 15 میلیون نوزاد (یکی از هر 10 نوزاد) هرساله پیش از موعد (پیش از هفتههای 37 بارداری) متولد میشوند. عوارض تولد پیش از موعد میتواند هرساله موجب مرگ یکمیلیون نوزاد شود. زندگی سهچهارم این نوزادان را میتوان با استفاده از مراقبتهای ساده و ارزانقیمت نجات داد.
بیماریهای قلبی عروقی مهمترین عامل مرگومیر در جهان به شمار میروند. مرگ سه نفر از هر ده نفر در سراسر جهان درنتیجه بیماریهای قلبی- عروقی، بیماریهای مربوط به قلب و رگهای خونی که میتوانند منجر به حملات قلبی و سکته مغزی شوند، اتفاق میافتد. دستکم 80 درصد از مرگومیرهای زودهنگام درنتیجه بیماریهای قلبی-عروقی هستند و میتوان با رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و دوری از دخانیات از آنها جلوگیری کرد.
بیشتر مرگومیرهای ناشی از اچآیوی/ ایدز در آفریقا رخ میدهند. نزدیک به 70 درصد از مرگومیرهای ناشی از اچآیوی/ایدز سال 2012 در کشورهای جنوب صحرای آفریقا رخ داده است. شمار افرادی که از طریق بیماریهای مرتبط با ایدز جان خود را از دست میدهند، به لحاظ جهانی کاهش چشمگیری داشته و از 3/2 میلیون نفر در سال 2005 به رقم تقریبی 6/1 میلیون نفر در سال 2012 کاهشیافته است. جذب افراد برای انجام آزمایش اچآیوی و مشاوره ارتقایافته و دستیابی به درمان ضد رتروویروسی (ضد ویروس ایدز) افزایشیافته است، اما بسیاری از کسانی که در کشورهای کمدرآمد و با درآمد متوسط زندگی میکنند هنوز از وضعیت HIV خود اطلاع ندارند.
هرروزه نزدیک به 800 زن به خاطر عوارض بارداری و تولد نوزاد جان خود را از دست میدهند. مرگومیر مادران یکی از شاخصهایی است که نشان از شکاف گسترده میان جمعیتهای فقیر و غنی هم در بین کشورها و هم در خود کشورها دارد. سازمان جهانی بهداشت در تلاش است با کمک به کشورها و ایجاد مراقبتهای بهداشتی مادران را پیش، حین و پس از زایمان بهبود بخشد.
اختلالات روانی همچون افسردگی یکی از 20 علت اصلی ناتوانی در سراسر جهان به شمار میروند. افسردگی 300 میلیون نفر در سراسر جهان را مبتلا میکند و این رقم در حال افزایش است. کمتر از نیمی از این افراد به درمانها و مراقبتهای بهداشتی کافی برای این اختلالات دسترسی دارند.
دخانیات هرساله جان نزدیک به 6 میلیون نفر را میگیرد. بیش از 5 میلیون از این مرگها درنتیجه مصرف مستقیم دخانیات هستند؛ درحالیکه بیش از 600 هزار مرگ دیگر درنتیجه قرارگیری در معرض دود سیگار محیطی رخ میدهد. تلفات انسانی ناشی از دخانیات در صورت عدم اتخاذ تدابیر فوری، جان بیش از 8 میلیون نفر را تا سال 2030 خواهد گرفت.
یک نفر از هر ده نفر به دیابت مبتلا است. نزدیک به 10 درصد از جمعیت بزرگسالان در سراسر جهان دچار دیابت هستند که با آزمایش ناشتای قند خون (≥126mg/dl) شناسایی میشود. افراد دیابتی بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای قلبی و سکته مغزی هستند. مرگهایی که درنتیجه دیابت اتفاق میافتند از سال 2000 به اینسو افزایشیافته و به یکمیلیون و 500 هزار نفر در سال 2012 رسیده است.
حوادث جادهای هر روز جان نزدیک به 3500 نفر را میگیرد. صدمات حوادث جادهای، با افزایش مالکیت خودرو و رشد اقتصادی در کشورهای درحالتوسعه افزایشیافته است. اقدامات جدی برای بهبود سیاستهای استفاده از جادهها و اعمال قوانین ایمنی جادهای برای جلوگیری از این افزایش در صدمات و مرگها ضروری هستند.
منبع: روزنامه سپید