اما رانیری چطور به بیماریALS علاقمند شده است؟
بیماری مرموز فوتبالیست‌های ایتالیایی
قضیه به بیش از یک دهه پیش در سال ۲۰۰۵ باز می‌گردد که رافائل گوارنیلیو، یک بازپرس ایتالیایی، استفاده از داروهای غیرمجاز را بررسی می‌کرد، او از جمله دستور تهیه گزارشی درباره علل مرگ در میان ۲۴۰۰۰ مرد را داد که در فاصله سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۹۶ در فوتبال حرفه‌ای یا نیمه‌حرفه‌ای بازی کرده بودند. نتایج نشان داد که فوتبالیست‌های ایتالیایی با میزان تقریبا ۱۲ برابر بیشتر از حد عادی به علت ALS فوت کرده‌اند.
دکتر آدریانو چیو، استاد بخش علوم اعصاب در دانشگاه تورین با اطلاع از این یافته‌ها تصمیم گرفت به بررسی بیشتر این موضوع بپردازد. ALS که اغلب بیماری لوگریگ خوانده می‌شود، یک بیماری تحلیل‌برنده دستگاه عصبی است که لاعلاج و در بسیاری موارد مرگبار است. گرچه عوامل خطرساز احتمالی برای این بیماری پیشنهاد شده است از جمله شرکت در ورزش‌ها، شواهد قطعی دراین‌باره به‌جز سن و جنسیت افراد یافت نشده بود. ALS معمولا افراد را حدود ۶۰ سالگی درگیر می‌کند و اکثریت بیماران مرد هستند. بررسی دکتر چیو نشان داد که نه‌تنها خطر این بیماری در میان ورزشکاران ایتالیایی بیشتر است، بلکه این خطر به‌اصطلاح وابسته به دوز است، به این معنی که هر چه دوره بازی فوتبال افراد بیشتر باشد، خطر دچار شدنشان به ALS بیشتر می‌شود. به‌علاوه این بررسی نشان داد که میانگین سنی ورزشکارانی که به این بیماری مبتلا شده‌اند، ده سال کمتر از میانگین سنی بیماران در عامه مردم است.
افراد مورد بررسی چیو شامل بازیکنان مرد حرفه‌ای فوتبال بودند که در فاصله سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۲ دست‌کم یک بار بازی رسمی انجام داده بودند. شمار کلی این افراد به ۷۰۰۰ نفر رسید. چیو و همکارانش در میان این عده هجده مورد ابتلا به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یافتند. آنان برای این تحقیق با همه بازیکنان زنده مبتلا به این بیماری و نیز پزشکانشان و بستگانشان که به این بیماری دچار شده بودند، مصاحبه کردند و تاریخچه مفصل پزشکی و شخصی از فعالیت‌ها و وضعیت سلامت این بیماران پیش، در حین و پس از دوره فعال ورزشی‌شان به دست آوردند. آنان همچنین سابقه خانوادگی این بازیکنان را با توجه به اختلالات عصبی-عضلانی گردآوردند. یک شکل ارثی ALS هم وجود دارد، اما هیچ‌کدام از بازیکنان فردی مبتلا به این بیماری را در خانواده‌‌شان نداشتند. البته با توجه به بسیار نادر بودن ALS بر اساس این یافته‌ها نمی‌شود هشدار داد که فوتبال را کنار بگذارند. چیو خودش نیز از یافته‌های بررسی‌اش شگفت‌زده بود. فرضیه‌های متعددی برای ایجاد این رابطه مطرح شد، از تاثیرات ضربات به‌خصوص ضربات سر در هنگام زدن توپ با سر و ضربات مکرر وارد آمده به پاها در حین بازی تا مصرف داروهای غیرمجاز یا داروهای مجاز و احتمال تاثیر سموم محیطی مانند کودها و آفت‌کش‌هایی را که برای میدان‌های فوتبال استفاده می‌شوند.
تاثیر ضربات بر مغز فوتبالیست‌ها
گفتیم که یکی از فرضیه‌ها درباره شیوع ALS در بازیکنان فوتبال در ایتالیا تاثیر ضربه یا تروما بود. امروزه عارضه‌ای به نام آنسفالوپاتی مزمن ناشی از ضربه (CTE) که آن هم یک بیماری تحلیل‌برنده مغز است، به ضربات مکرر به سر نسبت داده می‌شود.
علائم این بیماری معمولا هشت تا ده سال پس‌ازاینکه فرد دچار آسیب‌های مکرر مغزی می‌شود، بروز می‌کند. علائم ابتدایی ممکن است شامل اختلال توجه و نیز سرگیجه و سردرد باشد و بعد ناتوانی‌های پیش‌رونده ادامه می‌یابد و فرد دچار انواع اختلالات حرکتی شبیه بیماری پارکینسون و اختلالات شناختی مانند بیماری آلزایمر و اختلالات رفتاری می‌شود. این بیماری را فقط می‌توان پس از مرگ در بررسی بافت‌شناسی مغز تشخیص داد. البته در گروه کوچکی هم از بیماران مبتلا به این عارضه با اختلالات سلول‌های عصبی حرکتی به صورت ضعف عضلانی پیش‌رونده و اختلالات تعادل و راه رفتن بروز می‌کند که بسیار شبیه ALS است. میزان خشونت و ضربات در فوتبال بسیار کمتر از ورزش‌هایی مانند فوتبال آمریکایی و بوکس است. اما فوتبالیست‌ها ممکن است در میدان بازی با هم برخورد کنند یا بیفتند، و همچنین یکی از بیشترین ضربات وارد آمده بر این ورزش در جریان زدن توپ با سر اتفاق می‌افتد. یک نمونه شاخص در این مورد هیدرالدو بلینی، کاپیتان و هافبک تیم ملی برزیل در جام جهانی فوتبال ۱۹۵۸ است که در سال ۲۰۱۴ ظاهرا به علت آلزایمر درگذشت. اما کارشناسان بعدها با بررسی مغز بلینی علائم او را ناشی از آنسفالوپاتی مزمن ناشی از ضربه دانستند.
یک مورد دیگر ماجرای پاتریک گرنج، فوتبالیست آمریکایی در باشگاه شیکاگو فایر است که در سال ۲۰۱۲ در ۲۹ سالگی با تشخیص ALS درگذشت. بررسی‌های پژوهشگران در دانشگاه بوستون پس از مرگ روی مغز او نشان داد که در واقع او دچار CTE بوده است. گرنج به خاطر توانایی‌اش در سر زدن مشهور بود. دوستانش به یاد می‌آوردند که او در سنین کودکی با سر زدن مکرر توپ را در هوا نگه نمی‌داشت و بعدها به تمرین دراین‌باره ادامه داد و تا هنگام مرگ در لیگ نیمه‌حرفه‌ای بازی می‌کرد به این کار ادامه داد.
منبع: روزنامه سپید