در هر پا هزاران غدد ترشح‌کننده عرق وجود دارد که ترشح آن خصوصا در روزهای گرم سال بیشتر می‌شود. معمولا این ترشحات بی‌بو و حاوی ترکیباتی چون چربی و پروتئین هستند و عملکرد اصلی آنها کمک به تهویه مناسب و ثابت نگهداشتن دمای این عضو تا حداکثر 37 درجه سانتیگراد است.
تا زمانی که شستشوی روزانه پاها خصوصا لای انگشتان به درستی انجام شود، تعریق دردسرساز نخواهد بود، اما در صورت عدم رعایت بهداشت پا، عرق به مدت طولانی‌تری روی سطح پوست باقی مانده و باکتری و قارچ‌هایی که روی سلول‌های زاید و قدیمی پوست زندگی می‌کنند از ترکیبات اولیه موجود در عرق تغذیه و در اثر واکنش‌های شیمیایی، بوی تند و زننده‌ای را به وجود می‌آورند
حال اگر شما با همین پای آلوده از جوراب استفاده کنید، این موجودات ذره‌بینی از پوست پا جدا شده و در جوراب باقی مانده و به ایجاد بوی نامطبوع منجر می‌شوند.
چه باید کرد؟
1ـ همیشه بلافاصله بعد از ورود به خانه پاها خصوصا لای انگشتان را با آب و صابون بشویید و خوب خشک کنید. باقی ماندن رطوبت در لای انگشتان پا می‌تواند محیط مناسبی برای فعالیت مجدد باکتریها فراهم سازد.
شستشوی پاها با آب به تنهایی بی‌فایده است، چراکه آب نمی‌تواند ترکیبات بد بوی حاصله از قارچ‌ها و باکتریها را از سطح پوست پاک کند. بهتر است همزمان با شستشوی پا، جوراب‌ها را نیز شسته و زیر نور مستقیم آفتاب خشک کنید.
2ـ سعی کنید کفش‌هایتان را در هوای آزاد قرار دهید تا داخل آن خشک شود. هفته‌ای یکبار کفی کفش‌ها را بشویید و برای حضور در اماکن مقدس ترجیحا از کفش‌های چرم منفذدار یا صندل (دمپایی) استفاده کنید تا هوای داخل کفش قابل جابه‌جا شدن باشد. کفش‌های پلاستیکی و جوراب‌های تنگ می‌توانند تعریق را زیاد کنند و موجب عود بیماری‌های قارچی شوند.
3ـ در هوای گرم برخی افراد در اماکن عمومی از پوشیدن جوراب خودداری می‌کنند. اگرچه این کار امکان تبادلات هوا و دما را در این عضو بیشتر کرده و باعث ایجاد آرامش می‌شود، اما خوب است بدانید استفاده از جوراب پاکیزه مانع ایجاد بوی نامطبوع پا و همچنین کفش‌ها شده و از همه مهم‌تر از نفوذ بسیاری از آلودگی‌های میکروبی به این عضو که درمان آن ممکن است سال‌ها به طول انجامد پیشگیری میکند. جوراب‌های نخی، سفید و تمیز، گزینه مناسبی برای تهویه مناسب و تعدیل دمای پا محسوب می‌شوند.
4 ـ در محیط‌هایی چون مساجد و زیارتگاه‌ها که افراد بی‌شماری تردد می‌کنند با پای برهنه راه نروید. زگیل کف پا، قارچ زیر ناخن و لای انگشتان، ترک و زخم پاشنه پاها و خارش انگشتان از جمله بیماری‌های شایعی هستند که به راحتی در اثر تماس پای برهنه با سطوحی که قبلا پاهای آلوده لمس کرده‌اند، منتقل می‌شود.
علائم ابتلا به زگیل کف پا، ایجاد یک توده سفید یا قهوه‌ای در کف پاست که بسیار دردناک، مسری و عفونی است و به سختی درمان می‌شود. قارچ زیر ناخن باعث تغییر رنگ ناخن به رنگ زرد یا قهوه‌ای روشن شده و ناخن را شاخی و ضخیم میکند. زخم پاشنه پا می‌تواند یک عفونت قارچی باشد و موجب ترک پا و دردناک شدن این ناحیه شود.
بیماری خارش انگشتان نیز در اثر آلوده شدن پاها به نوعی قارچ است که منجر به قرمزی، پوسته‌ریزی، ترک خوردن و گاهی خشکی بین انگشتان شده و گاهی با علائمی چون زخم و تاول به کف پا نیز سرایت میکند. در اثر پوشیدن کفش‌های کهنه و کثیف ممکن است این بیماری از طریق باکتریها نیز عفونی شود.
5 ـ افراد مبتلا به دیابت باید در مکان‌های عمومی از جوراب‌های مناسب با کفی ضخیم استفاده کنند. این جوراب‌ها می‌توانند تا حدود زیادی از آلودگی، خراشیدگی و بریدگی پا جلوگیری و محافظت کنند.
6 ـ اگر فعالیت جسمانی طولانی داشته‌اید و طی روز موفق‌به شستشوی پاها و تعویض جوراب‌هایتان نشده‌اید، قبل از ورود به داخل مسجد، زیارتگاه یا نمازخانه محل کار خود، پاها خصوصا لای انگشتان را با آب و صابون بشویید و خوب خشک کنید و از وارد کردن پای خیس به داخل کفش خودداری کنید چراکه این کار علاوه بر مرطوب شدن لایه‌های درونی کفش و افزایش رشد باکتریها و بیماری‌های قارچی می‌تواند مجدد پای شما را آلوده به باکتری‌های قدیمی کفش کند.
7 ـ داخل کفش‌هایتان کفی‌های بوگیر و ضدعرق قرار دهید و برای رفع بوی بد پا از پودر گیاهان معطری چون گل محمدی، پوست نارنج، مریم‌گلی، آویشن، پونه، بهار نارنج و… استفاده کنید.
8 ـ اگر پاهایتان بعد از شستشو با صابون یا شامپو هنوز بوی نامطبوع می‌دهد با نظر پزشک از اسپری‌های خوشبوکننده یا ضدعرق مخصوص پا استفاده کنید.
البته توجه داشته باشید برخی از ترکیبات موجود در ضدعرق‌ها حساسیت‌زا بوده و بعداز مصرف، علائمی چون سوزش، قرمزی، خارش و… ایجاد خواهند کرد. بنابراین بلافاصله پاهایتان را با آب و صابون شسته و مصرف این ترکیبات را قطع کنید
9 ـ در صورت آلودگی پا یا نامطبوع بودن جوراب هرگز از اسپری‌های خوشبوکننده استفاده نکنید چراکه بوی ترکیبی حاصله بسیار آزاردهنده‌تر خواهد شد.
10 ـ برای کاهش بوی بد پا از آب و مایعات به وفور استفاده کنید و از مصرف قهوه، نوشابه و شکلات و غذاهای ادویه‌دار و تند بپرهیزید.
11ـ اگر در نواحی با آب و هوای گرم و مرطوب (شرجی) مثل جنوب یا شمال ایران زندگی می‌کنید و اگر دوران بلوغ را پشت سر می‌گذارید باید بیش از دیگران به بهداشت و پاکیزگی بدن خود رسیدگی کرده و در روز چند بار لباس خود را تعویض کنید.
در دوران بلوغ به دلیل افزایش هورمون‌های جنسی ترشحات غدد در تمام بدن افزایش می‌یابد.
منبع : مجله پزشکی مادر- سایت ایرانیان
لینک مرتبط: رهایی از بوی بد پا