به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،آرامش جسمی آنقدر حائز اهمیت است که گاهی فراموش می‌کنیم درد کشیدن تا چه حد می‌تواند سلامت روان ما را برهم زند. احساس درد گاهی تا جایی پیش می‌رود که نه‌تنها آرامش خودمان را بر هم می‌زند بلکه اطرافیان و عزیزانمان را نیز آزرده‌خاطر می‌کند. راه رفتن به خودی خود دردناک نیست و حتی لذت‌بخش هم هست، اما گاهی بروز کوچک‌ترین مشکلی می‌تواند همین عملکرد ساده را بسیار دردناک کند.
خارپاشنه نوعی رسوب کلسیمی است که باعث تشکیل نوعی برآمدگی استخوانی زیر استخوان پاشنه می‌شود. در تصویربرداری اشعه ایکس، خارپاشنه به حدود 5/1 سانتی‌متر نیز می‌رسد. در اغلب موارد، خارپاشنه دردی به همراه ندارد ولی در مواردی هم ممکن است درد پاشنه پا را ایجاد کند. خارپاشنه در واقع التهاب بافت اتصالی کف پاست که در ناحیه کف پا امتداد می‌یابد و استخوان پاشنه را به قسمت برجسته پا وصل می‌کند.
درمان خارپاشنه معمولا ورزش، استفاده از کفش‌های طبی، داروهای ضدالتهابی و تزریق کورتیزون است. درصورتی که این درمان‌ها وضعیت فرد را بهبود نبخشد، پزشکان عمل جراحی را توصیه می‌کنند.
خارپاشنه چگونه به وجود می‌آید؟
خارپاشنه زمانی رخ می‌دهد که رسوبات کلسیمی در زیر استخوان پاشنه تشکیل می‌شود، اما شکل‌گیری این خار چندماهی به طول می‌انجامد. خارپاشنه اغلب به دلیل فشار وارد بر ماهیچه‌های پاشنه پا و رباط‌ها، کشش ایجاد شده در کف پا و پارگی مداوم غشای پوشش دهنده کف پا ایجاد می‌شود. خارپاشنه اغلب در میان ورزشکارانی دیده می‌شود که فعالیت‌های ورزشی‌ای چون دویدن و پرش را انجام می‌دهند.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
افرادی که از ناهنجاری‌های پا هنگام راه رفتن رنج می‌برند بیشتر در معرض خطر ابتلا به خارپاشنه قرار دارند. این ناهنجاری‌ها فشار بیش از حدی را به استخوان پاشنه، رباط‌ها و اعصاب نزدیک پاشنه وارد می‌کند. دویدن یا پرش روی سطوح سخت، استفاده از کفش‌های نامناسب یا قرار گرفتن پا داخل کفش به شکلی نادرست بویژه در افرادی که از صافی کف پا رنج می‌برند، وزن بالا و چاقی ازجمله عواملی است که احتمال بروز خارپاشنه را تشدید می‌کند. از سوی دیگر، مشکلات دیگری هم وجود دارند که مشکل التهاب کف پا را ایجاد می‌کنند که عبارتند از:
ـ افزایش سن که به مرور از انعطاف‌پذیری استخوان کف پا جلوگیری می‌کند و رفته‌رفته بالشتک چربی پا را که نقش محافظتی ایفا می‌کند، نازک می‌کند.
ـ مبتلایان به دیابت
ـ افرادی که سنگینی وزن خود را ساعت‌های طولانی روی یکی از پاها می‌اندازند.
ـ صافی کف پا یا قوس بیش از حد پا
علائم خارپاشنه را بشناسید
خارپاشنه معمولا علامت مشخصی ندارد ولی در برخی موارد درد متناوب یا درد مزمن بویژه هنگام راه رفتن، پریدن و دویدن و در صورت وجود التهاب کف پا احساس می‌شود. در واقع، درد ناشی از خارپاشنه به دلیل خار ایجاد شده نیست بلکه بیشتر به دنبال آسیب بافت نرم اطراف خارپاشنه رخ می‌دهد. برخی درد ناشی از خارپاشنه را به فرو رفتن چاقو در پاشنه پا بویژه صبح‌ها هنگام برخاستن از خواب توصیف می‌کنند که به مرور از درد آن کاسته می‌شود، اما این درد بعد از نشستن‌های طولانی‌مدت و سپس ایستادن بار دیگر برمی‌گردد.
درمان‌های غیرجراحی خارپاشنه
درد ناشی از خارپاشنه معمولا به دنبال استراحت بهبود نمی‌یابد. راه رفتن طولانی‌مدت بعد از خواب شبانه، به دلیل ایجاد کشیدگی در پاشنه پا درد شدیدی را ایجاد می‌کند و فرد در پاشنه پا احساس کشیدگی یا فشار می‌کند، اما این درد با راه رفتن بیشتر کاهش می‌یابد ولی بار دیگر با استراحت طولانی‌مدت یا راه رفتن شدید، عود می‌کند.
بنابراین محققان توصیه می‌کنند در صورتی که بیشتر از یک ماه از درد پاشنه پا رنج می‌برید، حتما با پزشک مشورت کنید. پزشک ممکن است در صورت معاینه و مشاهده خارپاشنه، از برخی درمان‌های محتاطانه برای کاهش دردها استفاده کند که از این میان می‌توان به ورزش‌های کششی، تجویز کفش‌های طبی و مناسب، باندبستن روی ناحیه پاشنه برای استراحت دادن به ماهیچه‌ها و تاندون‌ها، استفاده از کفی‌های مناسب پا و درمان‌های فیزیکی اشاره کرد. علاوه بر این، خارپاشنه ممکن است در مواردی به درمان‌های دارویی نیز پاسخ دهد. بنابراین شما می‌توانید هنگام درد از قرص‌هایی چون استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده کنید. در بسیاری موارد، به کار بردن یکی از ابزارهای طبی کاربردی می‌تواند علت ایجادکننده درد پاشنه و درد ناشی از آن را اصلاح کند. در برخی موارد نیز تزریق کورتیکواستروئیدها می‌تواند تورم ایجاد شده در آن ناحیه را کاهش دهد.
درمان جراحی
بیش از 90 درصد مبتلایان به خارپاشنه با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند، اما چنانچه این قبیل درمان‌ها و داروها نتوانند علائم بیماری را بعد از گذشت 9 تا 12 ماه کاهش دهند، عمل جراحی برای کاهش درد و بازیابی توان راه رفتن در بیماران ضروری خواهد بود. معمولا عمل‌های جراحی که به منظور درمان خارپاشنه مورد استفاده قرار می‌گیرد، برداشتن خارپاشنه و برداشتن نوار پیوندی کف پا را شامل می‌شود.
البته پیش از عمل جراحی، انجام تست‌ها و آزمایش‌هایی لازم است تا فرد مناسب عمل تشخیص داده شود و انجام توصیه‌های بعد از عمل نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. پزشک به بیمار توصیه می‌کند بعد از عمل، روی محل مورد نظر کمپرس یخ بگذارد و از سوی دیگر، اعمال فشار روی آن نقطه و بالا نگه‌داشتن پا نیز توصیه می‌شود. در برخی موارد، لازم است بیمار از بانداژ، آتل، گچ، کفش‌های جراحی، چوب‌های زیربغل یا عصا بعد از عمل استفاده کند.
عمل جراحی نیز ممکن است عوارضی به دنبال داشته باشد. درد عصبی، عود درد پاشنه، بی‌حسی دائمی ناحیه‌ای که عمل شده، عفونت و ایجاد جای زخم در نقطه مورد نظر از عوارض احتمالی عمل جراحی به شمار می‌روند. علاوه بر این، با برداشتن نوار پیوندی کف پا احتمال برهم خوردن تعادل، انقباضات پا، شکستگی و کشیدگی تاندون نیز وجود دارد.
چه کنیم خارپاشنه سراغمان نیاید؟
از آنجا که بهترین راه درمان، پیشگیری است، پزشکان توصیه می‌کنند پیش از این که بخواهیم به فکر درمان باشیم، بهتر است با رعایت اصول بهداشتی، مانع بروز خارپاشنه شویم. یکی از بهترین راه‌های پیشگیری از ایجاد خارپاشنه، پوشیدن کفش‌هایی است که بتواند فشار وارده به پاشنه پا را جذب کند، قسمت میانی کفش محکم باشد و بتواند از پاشنه پا حمایت کند و آن را محکم نگه دارد. سعی کنید برای هر فعالیتی کفش مناسبی را انتخاب کنید تا به پاشنه پایتان فشار بیش از حد وارد نشود. پیش از شروع فعالیت، بدن را گرم کرده و از نرمش‌های کششی استفاده کنید. همچنین از پوشیدن کفش‌هایی که در ناحیه پاشنه و کف پا، سایش زیادی ایجاد می‌کنند خودداری کنید. در صورتی که از اضافه وزن رنج می‌برید، کاهش وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل می‌تواند از بروز خارپاشنه جلوگیری کند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان