ربات‌های جراح
با این منطق، کارشناسان عقیده دارند که ربات‌ها می‌توانند کار جراحی را بر عهده گیرند، از جراحی زخم‌های کوچک گرفته تا عمل‌های قلب. بسیاری از این جراحی‌ها هم‌اکنون با کمک ربات‌ها در حال انجام هست، مانند ماشین‌هایی به نام «سیستم جراحی داوینچی» که با کمک ابزارهای کنترل از راه دور هر حرکت جراح را تقلید می‌کنند، اما آزمایش اخیر توسط نظام سلامت ملی کودکان و دانشگاه جانز هاپکینز نشان می‌دهد ربات‌ها می‌توانند به‌زودی در اتاق عمل گامی فراتر از نقش امروزشان بردارند و خود عمل را در بافت‌های نرم از اول تا آخر به انجام برسانند. جراحان در این زمان کنار می‌ایستند و تماشا می‌کنند. ربات خودگردان بافت نرم که به‌اختصار «استار» (STAR) خوانده می‌شود، توانست عمل جراحی شکم یک خوک را با موفقیت و بدون پیچیدگی به اتمام برساند.
پیتر کیم، استاد جراحی و معاون «مرکز نوآوری‌های جراحی کودکان شیخ زاید» دراین‌باره می‌گوید: «ما اولین گروهی هستیم که کار گسترده‌تری برای ربات‌های جراح تعریف کرده‌ایم. ما عقیده نداریم که این ربات‌ها باید جایگزین جراحان شوند، آن‌ها تنها کمک می‌کنند که جراحی بهتر و روند آن ایمن‌تر انجام شود.»
مطالعات اخیر کلینیک مایو نشان می‌دهند که در هر 22 هزار جراحی یک خطا روی می‌دهد، اعم از جراحی در منطقه یا طرف اشتباه بدن، استفاده از ایمپلنت‌های اشتباه یا حتی جا گذاشتن اشیاء یا ابزارهای جراحی در داخل بدن بیمار. هرچند این موارد نادر هستند، اما دانشمندان ادعا دارند که به کار گرفتن «استار» می‌تواند تعداد این خطرها را کاهش دهد.
جرقه در کوهستان‌های کانادا
اولین جرقه‌های فکر «استار» سال گذشته در کوهستان‌های محل اسکی کانادا گرفته شد. در آن هنگام، کیم که جراح کودکان بود، موقع اسکی با پسرش پیامی دریافت کرد که یک بیمار کودک احتیاج فوری به عمل جراحی دارد. با عجله از تپه‌ها پایین می‌آمد و با خود فکر می‌کرد که به سلامت به پایین نخواهد رسید و «این نه برای من و نه برای آن کودک خوب نیست.»
همین ماجرا بود که او را به فکر انداخت تا همه دانسته‌های خود را به جایی دیگر، مثلا یک کامپیوتر، منتقل کند تا در آن ماشین ذخیره شود و همکاران بتوانند به‌وقت نیاز در هر کجا و هر زمان به آن دسترسی داشته باشند. در تئوری، این شامل تجربیات یک جراح برجسته، به‌انجام رساندن جراحی توسط عوامل انسانی و حفظ استانداردهای درمان در بالاترین سطح است. «چرا ما نخواهیم فناوری داشته باشیم که از ما جراحان بهتری بسازد؟»
ربات‌ها واقعا کارایی دارند؟
اولین ربات‌های دستیار پزشکان حدود 2 دهه پیش ساخته شدند. سازمان غذا و داروی آمریکا در سال 2000 متحده سیستم جراحی داوینچی را تایید کرد. جراحان بازوی کارآمدشان را در کنار آلات دقیق قرار دادند و از دست‌هایشان برای کنترل از راه دور هر حرکت بر تخت جراحی کمک گرفتند. کیم می‌نویسد، هرچند این سیستم برای بهبود حوزه جراحی و چالاکی در این زمینه طراحی شده بود، همان موقع هم برخی بحث‌ها مطرح بود که آیا استاندارد کارایی این دستگاه‌ها بیش‌ازحد انتظار نیست و آیا این دستگاه‌ها همچنان جای پیشرفت ندارند؟ منظور نظر کیم، ماشین‌آلات برده و ارباب است که هر حرکت اصلی ربات به دست جراح کنترل می‌شود و بنابراین نتیجه بستگی زیادی به آموزش یا تجربه جراح دارد.
استار از سویی دیگر یک ماشین کاملا قائم به خود است. او نه تنها قادر است خودش کار کند و حرکات جراحی را با قابلیت بیشتری نسبت به دست انجام دهد، بلکه ماشین هوشمندی است که می‌تواند به هر حرکت نامطمئن در حوزه بافت نرم که بدون دستورالعمل انجام می‌گیرد واکنش نشان دهد. بریدن بافت سختی مانند استخوان یک چیز است و جراحی بر روی بافت نرم در حال حرکت مانند لایه‌های متفاوت شکم، چیز دیگری است پیچیده‌تر. استار به محیط در حال تغییر واکنش نشان می‌دهد، درست مانند خودروهای هوشمندی که برای رانندگی خودکار طراحی می‌شوند و درعین‌حال قادرند به کسی که دچار اشتباه می‌شود و به خط شما وارد می‌شود، واکنش نشان دهند.
ویژگی‌های ابرانسانی استار
ویژگی دیگر منحصربه‌فرد استار سیستم بصری «ابرانسانی» آن است، شامل عدسی‌های چندگانه که به ربات می‌گویند که فلان چیز در فضای سه‌بعدی کجا قرار گرفته است و برخی توانایی‌های بصری دیگر مانند دیدن درون بافت یا دیدن درون نقاط تاریک مانند عینک دید شب. سیستم بصری می‌تواند نوع بافتی را هم که ربات به آن نگاه می‌کند، درجه حرارت آن و اینکه آیا بافتی مانند عضله قلب ریتم طبیعی دارد را هم بگوید. برای آزمایش این ربات، پژوهشگران چندین جراحی شکم یا آناستوموز (اتصال) روده‌ای را بر روی خوک‌ها انجام دادند. همه موارد موفقیت‌آمیز بودند و هیچ پیچیدگی در خوک‌ها بعد از عمل دیده نشد. وقتی این جراحی‌ها با عمل‌های دستی، لاپاراسکوپی و جراحی‌های با کمک سیستم داوینچی مقایسه شد، محققان مشاهده کردند که استار بهتر عمل کرده، تعداد خطاها کمتر و بخیه‌ها و شکاف‌های درست بیشتر بوده است. دکتر کیم می‌گوید: «ما درواقع مثل والدین مشتاقی هستیم که منتظریم کودکان اولین قدم‌ها را بردارند.»
البته بسیاری از محققان نظری غیر از نظر دکتر کیم دارند و عقیده دارند، به‌رغم پذیرش گسترده سیستم‌های رباتیک برای جراحی‌های کوچک تهاجمی، شمار غیرقابل‌چشم‌پوشی از دشواری‌ها و پیچیدگی‌ها هنوز در این روند دیده می‌شود.
منبع: روزنامه سپید