صحبت کردن در مورد بارداری و زایمان دیگر لرزه بر اندام خانم‌ها نمی‌اندازد. به لطف پیشرفت‌های شگرفی که در عرصه علوم پزشکی حاصل شده، بی‌حسی اپیدورال به یک تکنیک محبوب در میان مادران آینده تبدیل شده است. بسیاری از خانم‌ها فکر می‌کنند اگر قادر به تحمل درد زایمان نباشند، می‌توانند از بی‌حسی اپیدورال برای تسکین دردشان استفاده کنند. از این رو، بی‌حسی اپیدورال رایج‌ترین بی‌حسی مورد استفاده برای کاهش درد حین زایمان است.
البته، روشهای دیگری هم برای تسکین درد مادران حین زایمان وجود دارد. ماساژ، تنفس با دستگاه و داروهای مخدر هم کمک می‌کنند اما به اندازه اپیدورال موثر نیستند. بی‌حسی اپیدورال یک ضددرد خفیف است اما عملکرد فوق‌العاده‌ای دارد. این بی‌حسی در حفره نخاعی موسوم به دورا تزریق می‌شود. عصب‌های حمل‌کننده سیگنال درد از طریق دورا به مغز انتقال می‌یابند. داروی بی‌حسی آنها را بلاک می‌کند اما نورون‌های حرکتی تحت تاثیر قرار نمی‌گیرند، از این رو مادر می‌تواند برای زایمان عضلاتش را در اختیار داشته باشد.
اپیدورال چیست؟
دورا یک پوشش نازک بر روی مغز انسان است که از جمجمه تا ستون فقرات و نخاع را پوشش می‌دهد. اگر بخواهیم از سطح پوست به نخاع برسیم، باید از لایه‌های زیر عبور کنیم: پوست، بافت زیر جلدی، رباط فوق خاری، رباط بین خاری ، رباط زرد یا فلاوم، دورا و در نهایت خود نخاع.
اپیدورال چگونه عمل می‌کند؟
داروهای بی‌حس کننده‌ای که به فضای اپیدورال تزریق می‌شوند، دو مکانیزم دارند. عصب‌هایی که در حال خروج از ستون فقرات هستند؛ توسط این داروها بلاک می‌شوند؛ از این رو، فرد هیچ درد و فشاری را احساس نمی‌کند. سطح بی‌حسی نیز بسته به دوز داروی تزریقی اعمال می‌شود.
گیرنده‌های شبه‌افیونی که در ستون فقرات انسان جای دارند، توسط این داروها بلاک می‌شوند. در نتیجه، بیمار از درد رهایی یافته و احساس بی‌حسی می‌کند. غلظت داروی تزریقی تعیین می‌کند که این دارو ضد درد است یا به عنوان یک عامل بی‌حسی به کار گرفته شده است. وقتی دوز بالایی از یک دارو تزریق می‌شود، تمام حواس بیمار بلاک می‌شوند و فرد به طور کامل بی‌حس می‌شود. اما اگر همان دارو با دوز پایین تزریق شود، تنها باعث تسکین درد خواهد شد. در این شرایط، صرفا الیاف درد مسدود می‌شوند و بیمار با ضعف عضلانی مواجه نخواهد شد.
این مکانیزم برای داشتن یک زایمان بدون درد انجام می‌گیرد. عصب‌های حمل‌کننده احساس درد که به خاطر انقباضات قوی رحم فعال می‌شوند، پس از تزریق دارو در سطح نخاع بلاک شده و از انتقال آنها به مغز ممانعت به عمل می‌آید؛ در نتیجه، فرد هیچ دردی احساس نمی‌کند. در این شرایط، حتی یک خانم باردار هم می‌تواند نوزادش را بدون درد به دنیا بیاورد.
اپیدورال چطور تزریق می‌شود؟
تزریق اپیدورال به دو شیوه انجام می‌گیرد که عبارتند از:
روش سینگل شات (Single Shot): در این روش، دارو به فضای اپیدورال تزریق می‌شود. به علاوه، ممکن است عمل تزریق به دستور پزشک در ناحیه گردن، قفسه سینه یا کمر نیز انجام بگیرد.
روش کاتتر اپیدورال (Epidural Catheter): در این روش، یک لوله باریک مته‌مانند به فضای اپیدورال وارد می‌شود و دارو را به طور مداوم یا متناوب به این ناحیه تزریق می‌کند.
آیا تزریق اپیدورال عوارض دارد؟
هر روش درمانی عوارض خاص خود را دارد و اپیدورال هم از این قاعده مستثنا نیست! خطرناک‌ترین عارضه‌ای که می‌تواند با تزریق اپیدورال رخ دهد این است که دارو عمل نکند. همانطور که پیش از این توضیح داده شد، عمل تزریق باید خارج از دورا انجام بگیرد؛ اما گاهی اوقات به دلیل بروز مشکلات فنی، مشکلات بدنی و حرکت ناگهانی بیمار در لحظه تزریق، دارو به جای فضای اپیدورال به نخاع تزریق می‌شود. در چنین وضعیتی ممکن است بیمار سردرد و استفراغ شدید را تجربه کند یا حتی به مدت ۲ تا ۳ هفته دچار تاری دید شود.
رعایت اقدامات احتیاطی آسپتیک حین تزریق اپیدورال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ عدم رعایت این موارد ممکن است باعث عفونت شامگان (مننژها) و ابتلای بیمار به مننژیت شود. اگر قرار است از تکنیک کاتتر استفاده شود، ممکن است عمل تزریق در لایه‌های عمیق‌تر مانند دورا انجام بگیرد یا کاتتر داخل فضای اپیدورال گیر کند یا اینکه حین بیرون کشیدن بشکند!
منبع: thehealthsite
نکاتی که باید قبل از بی‌حسی اپیدورال بدانید-قسمت اول
مهرناز زاوه
صحبت کردن در مورد بارداری و زایمان دیگر لرزه بر اندام خانم‌ها نمی‌اندازد. به لطف پیشرفت‌های شگرفی که در عرصه علوم پزشکی حاصل شده، بی‌حسی اپیدورال به یک تکنیک محبوب در میان مادران آینده تبدیل شده است.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟