تعیین مزاج یکی از جذاب‌ترین بخش‌های طب سنتی است. بسیاری از افراد علاقه‌مندند تا مزاج خود را بشناسند اما تعیین مزاج آنقدرها هم که به نظر می‌رسد، کار ساده‌ای نیست. طبق یک تعریف منطقی، به تعداد هر آنچه که در گیتی وجود دارد، مزاج نیز وجود دارد.
از همان ابتدای تولد، هر فردی مزاج خاص خود را دارد که مانند شناسنامه اوست و بخشی از هویت او را تشکیل می‌دهد. از نظر حکمای طب سنتی، هر انسانی با یک مزاج خاص زاده می‌شود که باید در حفظ تعادل آن کوشا باشد زیرا در طول زندگی هر کس مسایل بسیاری پیش می‌آید که می‌تواند مزاج او را دستخوش تغییر کند اما با تغذیه، پاکسازی و روش‌های دیگر می‌توان دوباره آن را به حال تعادل برگرداند.
دکتر محمد فصیحی‌دستجردی، محقق طب سنتی نیز در این باره به خبرنگار پایگاه خبری سلامانه گفت: «مزاج با توجه به 10 نشانه لمس، پیکربندی بدن، مو، رنگ چهره و بدن، شکل و ابعاد اعضا، نحوه تاثیرپذیری از گرمی سردی خشکی و تری، بررسی کارکردهای طبیعی بدن، بررسی مواددفعی بدن مانند ادرار، عرق و…، خواب و بیداری، واکنش‌های رفتاری و بروز حالت‌های روحی –روانی. تعیین می‌شود و معمولا پزشک متخصص طب سنتی با بررسی این علایم، به «مزاج جبلی» فرد یا «مزاج عارضی» او (مزاجی که بعدا شکل گرفته) پی می‌برد.»
وی با اشاره به اینکه غذاهایی که هر روز مصرف می‌شوند در میزان تولید سودا، بلغم، خون یا صفرا، نقش بسزایی دارند، بنابراین هر کس بنا به مزاجی که دارد باید به نوع غذاهای مصرفی خود توجه کند، توضیح داد: «معمولا افرادی که مزاج سرد و تر دارند، چاق هستند و چاقی آنها از نوع تجمع چربی در بدن است ولی کسانی که مزاج گرم و تر دارند، وزن بالایشان به دلیل بافت عضلانی زیادی است که دارند که از نظر طب سنتی هر یک از این افراد باید به نوع تغذیه خود و خوراکی‌هایی که مصرف می‌کنند توجه داشته باشند.»
این محقق طب سنتی در ادامه با اشاره به اینکه افراد سردمزاج می‌توانند با رعایت برخی نکات تغذیه‌ای در ماه رمضان به خوبی روزه بگیرند، توضیح داد: «برخلاف افرادی با مزاج گرم که در طی روز بیشتر دچار عطش می‌شوند، کسانی که مزاج سرد دارند، در طول روزه‌داری بیشتر حس گرسنگی به آنها دست می‌دهد از نظر طب سنتی توصیه می‌شود.
افراد سردمزاج حتما قبل از خوردن سحری ابتدا مخلوطی از آب جوش با دارچین و عسل یا شیر و شیره انگور یا خاکشیر با آب گرم و همچنین میوه بخورند و سپس غذای سحری را مصرف کنند و بعد از آن، از نوشیدن هرگونه مایعات بپرهیزند. ضمن اینکه مصرف شربت‌هایی با مزاج گرم مانند شربت گلاب و بیدمشک، شربت شیره انگور یا بهارنارنج در جهت کاهش حس گرسنگی در سردمزاجان بسیار مفید است.»
فصیحی با هشدار اینکه مصرف هندوانه در افراد سردمزاج برای رفع عطش و تشنگی می‌تواند باعث نفخ شود، گفت: «افراد دارای مزاج سرد باید از نوشیدن هرگونه شربت و مایعات خنک در افطار اجتناب کرده و ابتدا با آب جوش و چند خرما افطار کنند و سپس بعد از اینکه نماز مغرب را خواندند، افطار کنند.
این فاصله برای کاهش ولع فرد در خوردن و جلوگیری از خوردن همزمان مایعات و غذا که مضر است، لازم است. ضمن اینکه سردمزاجان باید دو ساعت بعد از صرف غذای افطار مایعات و میوه بخورند و بهترین نوع میوه برای این افراد، سیب، انگور، انبه و… است و بهتر است این افراد برای رفع عطش و تشنگی هندوانه نخورند چون باعث ایجاد نفخ و به دنبال آن ناراحتی‌های گوارشی در طول روز می‌شود.»
این مدرس طب ایرانی اسلامی همچنین تاکید کرد: «سردمزاجان بهتر است از نوشیدن مایعات زیادی اجتناب کنند چراکه دریافت مایعات به مقدار متعادل باعث تعریق بیشتر در این افراد و در نهایت لاغرشدن می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود حتما بین افطار تا آخر شب مایعات به مقدار کافی بنوشند و در وعده سحر هم خیلی بیش از حد از مایعات استفاده نکنند.»
منبع: جام نیوز
لینک مرتبط: روزه و مقابله با گرمای روزهای بلند