آینده همواره ناشناخته است، خصوصا آینده دور. اما این مسئله نباید مانع از آن شود تا دست از حدسهای آگاهانه و علمی برداریم. این دقیقا همان کاری است که هنرمند و محققی به نام نیکلای لَم به کمک دکتر آلن کوآن که دکترای ژنومیک محاسباتی از دانشگاه واشنگتن دارد انجام داد. نقطه آغاز تحقیقات آنها این سؤال بود: «فکر میکنید صورت انسان در ۱۰۰ هزار سال آینده به چه شکل خواهد بود و چرا چنین فکری میکنید؟»
به کمک همین سؤال، آنها سعی کردند این مسئله را کشف کنند که نوع بشر با استفاده از تکنولوژی پیشرفته مهندسی ژنتیک در طول زمان خودش را تغییر خواهد داد و به جای طبیعت، خودش زمام امور را به دست خواهد گرفت. لَم، یک سری تصویر ارائه کرد؛ در واقع تصاویری از صورت انسان در ۲۰ هزار سال، ۶۰ هزار سال و ۱۰۰ هزار سال آینده و حدسِ شکل آنها (نکته: او گفت که نباید این حقیقت را اینگونه برداشت کرد که مرد و زن مورد نظر ما، از نژاد آسیایی هستند چرا که آنها بهترین الگوهایی بودند که توانست بیابد)
نخستین تصویر، عکسی اصلاحنشده از مرد و زنی در زمان فعلی است که چیز خاصی در آن مشاهده نمیشود.
این یکی که مربوط به ۲۰ هزار سال آینده است، با کمی تغییر همراه بوده، اما هنوز نمیتوان آن را تصویر اصلی قلمداد کرد. سرها کمی بزرگترند تا بتوانند مغزهای بزرگتر را در خود جای دهند، و آن حلقههای زرد که در چشمان این مدلها میبینید، لنزهای خاصی هستند که همان کاری را انجام میدهند که امروزه گوگل گلس یا عینک گوگل انجام میدهد، اما به شیوهای به مراتب قویتر.
در تصاویر مربوط به ۶۰ هزار سال بعد، تغییرات عمده بیشتری را میبینیم. میبینید که سرها باز هم بزرگتر شدهاند اما اینبار چشمها هم رشد یافتهاند. حدس لَم بر این است که این تغییر به دلیل کلونیشدن انسان در منظومه شمسی با افرادی است که در فاصلهای دورتر از نور خورشید که نور و روشنایی کمی دارد زندگی میکنند. برای آنهایی که خارج از لایه محافظ اوزون در اطراف زمین زندگی میکنند، رنگ پوست تغییر یافته و پلکهای ما ضخیمتر میشود تا بتواند در برابر پرتوهای فرابنفش بیشتر از آنها محافظت کند.
۱۰۰ هزار سال بعد! لم در اینجا تغییرات بزرگی را پیشبینی میکند، که بارزترین آن چشمهای مدل مانگایی ژاپنی است که نشان میدهد درخشش چشم به خاطر قدرت بینایی در نور کم افزایش یافته و نیز برای مراقبت از پرتوهای کیهانی، پلک چشم، چینخوردگی جدیدی پیدا کرده است. این صورتهای آینده از راست به چپ تقارن یکسانی دارند، از طرفی سوراخهای بینی بزرگتر شده تا راحتتر بتوانند در بیرون از سیاره، هوا را تنفس کنند و نیز موهایشان هم به مراتب کلفتتر است تا بتوانند فقدان گرما را در سرهای بزرگ پوشش دهند. پیوندهای مختلفی در آینده به مردان و زنان امکان خواهد داد تا همیشه با هم در ارتباط باشند، اما این مسئله شاید مبهم و تقریبا نامشهود باشد.
نیکولای لم و دکتر کوآن بر این قضیه تأکید دارند که این یک پیشبینی نیست، بلکه بیشتر نوعی گمانهزنی محسوب میشود و تقریبا غیرممکن است که بدانیم در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. این پاسخ سؤال آنها به این پرسش بود که «فکر میکنید انسان در ۱۰۰ هزار سال آینده چه شکلی خواهد بود و چرا چنین فکری میکنید؟» بیشک جوابهای بسیار دیگری هم در کار خواهد بود که برخی از آنها به مراتب موجهترند.
به عنوان انتقاد از این پروژه میتوان گفت که این خطِ زمان تقریبا بسیار طولانی است. ما در حال حاضر قابلیت آن را داریم تا خودمان را تغییر شکل دهیم، بنابراین اگر هر زمان تصمیم به این کار بگیریم، لزومی ندارد که هزاران سال طول بکشد. تنها در ۱۰۰ سال اخیر به چیزهای بزرگی دست پیدا کردهایم، از ساخت هواپیما توسط برادران رایت تا فرود کاوشگر بر اکثر سیارات و ماه و منظومه شمسی، از اختراع تلگرافهای کد مورس گرفته تا شبکه ارتباطی جهانی متشکل از میلیاردها ابزار و وسیله، که هر کدامشان از اَبَرکامپیوترهای دهههای گذشته، بسیار قدرتمندتر هستند. این پیشرفت تکنولوژی و علمی بسیار سریع بوده و همچنان در شتاب است. قابلیتهای نژاد انسان در ۵۰ سال آینده برای انسان امروزی به مراتب شکوهمندتر و تأثیرگذارتر از تکنولوژی امروز برای فردی از ۵۰ سال قبل خواهد بود.
نکته آخر این که همه ما بر چگونگی وقوع آینده تأثیر داریم، پس بیایید آینده خوبی بسازیم.
منبع: mayoclinic