در سراسر دنیا، آب مروارید دلیل اصلی نابینایی و کاهش دید است. در ایالات متحده آمریکا، بیشتر از 50 درصد تمام افراد بالای 80 سال و بیشتر، تحت جراجی آب مروارید قرارگرفته اند که هزینه ی بسیار هنگفتی را دربر دارد. جراحی آب مروارید، تنها راه قطعی درمان آن است. بسیاری از افرادی که در کشورهای درحال توسعه زندگی می کنند به دلیل محدودیت منابع نمی توانند از پس هزینه های عمل آب مروارید بربیایند و مجبورند تیرگی تدریجی عدسی یا دودیدی را تحمل کنند که در شرایط عادی، دیدن را سخت تر هم می کند، مخصوصا در شب یا در مواجهه با نورهای خیره کننده. به عبارتی دیگر، برای اشخاصی که آب مروارید دارند، رانندگی در شب واقعا سخت و خطرناک است.
به دلیل محدودیت دسترسی به عمل آب مروارید در بسیاری از کشورهای دنیا، کارشناسان در این زمینه تحقیقات زیادی برای پیشگیری از این بیماری انجام داده اند. تخمین زده شده که طی ده سال آینده، کشف یک عامل پیشگیری کننده که شروع آب مروارید را به تاخیر بیاندازد می تواند سبب کاهش 50 درصدی در جراحی ها شود. هم اکنون خیلی از پژوهشگران در زمینه چشم عقیده دارند که مصرف آنتی اکسیدان ها به طرق مختلف می تواند از آب مروارید جلوگیری نماید.
یکی از تئوری هایی که بیشتر مورد تائید است این است که ابتلا به آب مروارید ناشی از بالارفتن سن، به دلیل استرس اکسیداتیو و عدم تعادل اُسمزی می باشد. مخصوصا، افزایش رادیکال های آزاد، به پروتئین ها و لیپیدهای بافت پوششی عدسی آسیب زده و در نتیجه عدسی را تیره و تار کرده و منجر به تاری پیشرونده دید می شود. آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین ث و ویتامین ای، رادیکال های آزاد را محدود کرده و اثرات تخریبی رادیکال های آزاد را سرکوب می کنند.
در حقیقت، ما می دانیم که عدسی ها، برخی از آنتی اکسیدان ها مانند لوتئین، زآگزانتین، ویتامین ای و ویتامین ث را ذخیره می کنند. مطمئنا عوامل دیگری هم غیر از استرس اکسیداتیو و رادیکال های آزاد وجود دارند که در ابتلا به آب مروارید دخیل هستند، مانند:
* اشعه یو وی
* مصرف الکل
* دیابت
* درمان های هورمونی
* سیگارکشیدن
* چاقی
چنین عواملی به احتمال زیاد، با تشدید استرس اکسیداتیو، توانایی چشم برای دفاع در برابر آسیب یا ترمیم عدسی آسیب دیده را مختل می نماید. تحقیقات نشان داده اند، شیوع آب مروارید، در میان آن هایی که غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان مانند سبزیجات برگدار، غلات سبوس دار و قهوه مصرف کرده بودند، کاهش یافته است، در این مطالعه ی گسترده که روی زنان میانسال و سالخورده تر انجام شد، متغیرهای مختل کننده ای چون سیگار کشیدن، شاخص توده بدنی، فعالیت فیزیکی و میزان تحصیلات، ارتباط مستقیم خود را با آب مروارید نشان دادند و نتایج از نظر آماری همچنان قابل توجه بود.
به دلیل این که معلوم شده است، افزایش مصرف آنتی اکسیدان در رژیم غذایی فرد، باعث کاهش احتمال بروز آب مروارید می شود، می تواند تصور کرد که مکمل های آنتی اکسیدان نیز می توانند ریسک آب مروارید را کم کنند، اما شواهد چیز دیگری می گویند!
تحقیقی دیگر هم که در سال 2014 صورت گرفته نشان داده که مصرف مولتی ویتامین های غنی از ترکیبات آنتی اکسیدان می توانند احتمال آب مروارید هسته ای را کاهش دهند. تحقیقی دیگر هم نشان می دهد افراد شرکت کننده در آزمایش که هم اکنون تغذیه ای سرشار از آنتی اکسیدان ها داشته و مکمل های آنتی اکسیدانی با دوز بالا هم مصرف می نمایند، احتمالا ریسک ابتلا به ایجاد آب مروارید را افزایش می دهند. این یافته های عجیب و ظاهرا دور از عقل، مربوط به این فرضیه می شوند که مقادیر بیش ازحد آنتی اکسیدان می تواند اثر معکوس گذاشته و موجب استرس اکسیداتیو گردد.
یک دلیل این که چرا مکمل های آنتی اکسیدان، اثر بسیار کمی در پیشگیری از آب مروارید دارند یا مصرف زیادشان اثر معکوس می گذارد، احتمالا به پیچیدگی متابولیسم بدن انسان بر می گردد. تا این زمان، هیچ ترکیب مصنوعی ساخته نشده که بتواند جایگزین ویژگی درمانی آنتی اکسیدان های طبیعی موجود در خوراکی ها شود. ضمنا، آنتی اکسیدان های فراوان دیگری هم وجود دارند که هنوز کشف نشده اند و این آنتی اکسیدان های ناشناخته می توانند نقش بزرگی در جلوگیری از آب مروارید و سایر بیماری ها بازی کنند.
تحقیقات نشان می دهند مکمل های آنتی اکسیدان تاثیر اندکی در پیشگیری از سرطان و بیماری های قلبی و عروقی دارند. اما تغذیه سرشار از سبزیجات برگدار، میوه های رنگی و سایر منابع آنتی اکسیدان می توانند ریسک سرطان و بیماری های قلبی را کاهش دهند، همچنین تغذیه متعادل با آنتی اکسیدان ها می تواند از ایجاد آب مروارید پیشگیری کند. نهایتا این که اگر می خواهید از فواید آنتی اکسیدان ها بهره مند شوید، بهترین راه، مصرف آنتی اکسیدان ها از طریق تغذیه و پرهیز از مصرف مکمل های آنتی اکسیدان می باشد، چون واقعا نه تنها تاثیری ندارند بلکه احتمالا آسیب هم می رسانند.
منبع: تبیان