سَویق به آن در فارسی قدیم، «پِست» گفته می شد. امروزه به آن «قاووت» یا «پوره» می گویند. گفتنی است که لغت نامه دهخدا لفظ «قاووت» را ترکی می داند که غالباً به معنای آرد حبوبات بریان شده است؛ لیکن این واژه، گاه در مورد غیر حبوبات (مانند برخی میوه ها یا تره بار) نیز کار برد دارد.
علاّمه مجلسی می گوید: از [گفته] کلینی چنین برمی آید که «سویق»، درصورتی که در روایات، همراه با قیدی [مانند جو] نباشد، به معنای «سویق گندم» است. شهید در الدروس گفته است: «درباره سویق و سود آن، روایت های فراوانی رسیده و کلینی، سویق را به معنای سویق گندم، دانسته است».
مولّف بحر الجواهر گفته است: «از هفت چیز، سویق می سازند: گندم، جو، کنار، سیب، کدو، دانه انار و شلغم. همه این انواع، طبع را مهار می کند، قی و دلشوره ای را که از صفرا زاده می شود، از میان می برد، رطوبت معده را خشک می کند، و اگر قدری سویق جو با آب و مقدار اندکی شیر برداشته و خشخاش بو داده ساییده با آن مخلوط شود، برای شکم رَوی، سودمند است، نیش زدگی ها را تسکین می دهد و خواب می آورد».
سویق چه خواصی دارد؟
مهمترین خاصیت سویق درمان ضعف و پوکی استخوان است.
یکی از علل شیوع مشکلات استخوانی و ضعف، غفلت مردم از سویق است.
آنچه در روایت آمده استفاده از سویق همراه روغن زیتون است نه اینکه با هم تفت داده شود.
از هفت چیز، سویق می سازند: گندم، جو، کنار، سیب، کدو، دانه انار و شلغم. همه این انواع، طبع را مهار می کند، قی و دلشوره ای را که از صفرا زاده می شود، از میان می برد، رطوبت معده را خشک می کند
البته فقط در مورد کودکان سویق همراه با شکر خوب است و برای مردان خوب نیست چون سرد است و عمل جماع (قوای جنسی) را کم می کند.
نکته مهمی که در روایات اشاره شده این است که پدر و مادر باید سویق بخورند تا بچه ها معلول و ضعیف نباشند. والدین حداقل دو هفته قبل از انعقاد نطفه سویق بخورند، و مادر دو هفته تا یک ماه بعد از انعقاد نطفه سویق بخورد، و برای بچه می توان از روز اول همراه شیر به او داد.
به غیر از تقویت استخوان ها، سویق خواص بیشمار دیگری نیز دارد که در اینجا به چند مورد آن اشاره خواهیم کرد:
به افرادی که چاق هستند یا دیابت دارند سویق جو می دهیم و به افراد لاغر سویق گندم می دهیم، سویق جو قوی می کند و سویق گندم چاق می کند و هردو باهم هم قوی می کند هم چاق.
سویق و روغن زیتون گوشت را می رویاند و استخوان را تقویت می کند و پوست را نازک می کند و عمل همبستر شدن را زیاد می کند.
روش تهیه ی سویق:
سویق به دو روش ساخته می شود در روش اول ابتدا سبوس گندم و جو را جدا کرده و جداگانه آرد می کنیم سپس به نسبت مساوی (وزنی) آرد گندم و جو را با آرد سبوس گندم و جو مخلوط کرده و آرام آرام حرارت می دهیم تا آماده شود ولی در روش دوم گندم و جو را ابتدا تفت می دهند سپس آرد می کنند. از آنجا که سبوس کمتر نیاز به حرارت دارد و زود می سوزد بهتر است جدا تفت داده شود و نکته دیگر اینکه سبوس از مواد سلولزی است که جذب بدن نمی شود و شاید آرد کردن و تفت دادن آن باعث شود که بدن بتواند از آن استفاده کند. با این توضیحات روش اول بهتر است.
مقدار مصرف سویق دو کف (دو یا سه قاشق غذاخوری) صبح ناشتا می باشد.
منبع: تبیان