همه ما تجربه اش را داریم که ناگهان از روی کاناپه بلند می شویم تا جواب آیفون یا تلفن را بدهیم، و یا ببینیم چرا کودکمان گریه می کند و در همان لحظه سرمان گیج می رود. پلک می زنیم و دسته ای از لکه های سیاه پیش چشمان مان به رقص درمی آیند و چند ثانیه بعد محو می شوند و دنبال کارهای مان می رویم.
هر چند این سرگیجه موقتی ممکن است بی ضرر به نظر برسد، اما تحقیقات جدید نشان می دهد می تواند بیانگر وجود مشکلاتی در سلامتی بوده و بعضی افراد را در معرض خطر مرگ زودرس قرار دهد.
اما نگران نباشید؛ این مسئله می تواند برای هرکسی که ناگهان از جایش بلند می شود، اتفاق بیفتد. اما اگر این سرگیجه ها فراتر از پدیده ی هر از گاهی بوده و حتی در زمان ایستادن های طولانی هم روی دهد، نشاندهنده وجود مشکل است.
افرادی که “افت فشار خون وضعیتی تاخیری” یا DOH دارند، اگر بیشتر از سه دقیقه بایستند، فشارخون شان فورا افت کرده و موجب سرگیجه و تاری دید می گردد.
به گفته کریستوفر گیبونز، استادیار نورولوژی در دانشکده پزشکی هاروارد و سرپرست تحقیقات،” در این حالت، فرد خیلی خوب و طبیعی ایستاده است، و تدریجا شرایطش بد و بدتر می شود. تا جایی که مجبور به نشستن می گردد. ما در مورد اشخاصی صحبت می کنیم که ممکن است در صف یک فروشگاه غش کنند.”
گیبونز و افراد تیمش روی این موضوع مطالعه کردند که “افت فشارخون وضعیتی” یعنی سرگیجه بعد از سه دقیقه یا کمتر ایستادن، و “افت فشارخون وضعیتی تاخیری” چگونه روی سلامت افراد، همزمان با بالا رفتن سن شان تاثیر می گذارد.
پژوهشگران اطلاعات مربوط به 165 نفر را بررسی کردند که 64 درصدشان در شروع تحقیق مبتلا به فشارخون وضعیتی بودند و طی ده سال بعد که تحت نظر این دانشمندان قرار داشتند، فوت کرده بودند و همینطور 29 درصد از افراد مبتلا به فشارخون وضعیتی تاخیری، طی این دوره ده ساله مرده بودند.
گیبونز و تیمش عقیده دارند دلیل این میزان مرگ و میر می تواند این باشد که سرگیجه و کاهش دید هنگام ایستادن، نشاندهنده مراحل اولیه بیماری های عصبی مانند پارکینسون می باشد. اما این بدان معنا نیست که اگر دفعه بعد این لکه های سیاه را دیدید، لازم است فورا به متخصص مغز واعصاب مراجعه کنید. ممکن است دلیلی کاملا متفاوت برای سرگیجه و تاری دید شما وجود داشته باشد، مانند عوارض جانبی دارویی خاص، کم آبی بدن و یا بالا رفتن سن.
دکتر دیوید زاپالا، سرپرست شنوایی سنجی در کلینیک مایو در فلوریدا می گوید:” تقریبا همه ما وقتی فورا از جا برمی خیزیم، گاهی کمی احساس سرگیجه می کنیم، مخصوصا وقتی بیمار هستیم یا بدن مان کم آب است.”
زاپالا توصیه می کند، اگر این لکه های سیاه چشمی، مکررا سراغ تان می آیند، بهتر است نگاهی به عادات و سبک زندگی تان داشته باشید. بیماری قلبی، دیابت و داشتن اضافه وزن می توانند موجب این سرگیجه ها شوند.
عواقب تغذیه نادرست، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و یا ورزش نکردن چیزی نیست که فورا روی دهد. بلکه در بلند مدت تاثیراتش ظاهر خواهد شد.
مراقبت از افراد سالمند و مشاهده این که انتخاب های ما در طول زندگی، بعدها چه تاثیری روی سلامتی ما خواهند گذاشت، به ما انگیزه می دهد که تغذیه سالم داشته باشیم و روزانه ورزش کنیم.
زاپالا می گوید:” بعضی از افراد از خودشان مراقبت کرده اند، ورزش کرده اند، حواس شان به چیزهایی که می خورند بوده است، و در نتیجه دوران سالمندی سالمی دارند و از آن لذت می برند. اما دیگران انبوهی از انتخاب های نادرست در زندگی داشته و دچار سرگیجه مزمن هستند و نمی توانند بدون کمک راه بروند. این بهترین انگیزه و دلیل برای این است که روزانه از خودمتن مراقبت کرده و نسبت به سلامت مان دقیق و هوشیار باشیم.”
منبع: تبیان
لینک مرتبط: آیا زمانی که سریع از جای خود بلند می شوید، سرگیجه می گیرید؟