در سال 1881 یک پزشک لهستانی که در روسیه کار می‌کرد مطالعاتی بر روی گاز نایتروس اکساید (N2O) با غلظت 80 درصد را شروع نمود و نشان داد که استفاده از این گاز در کاهش درد و یا بی‌دردی، روش موثر و بی‌خطری است. در سال 1963 پزشکان انگلیسی مخلوط گازی از نایتروس اکساید و اکسیژن به نسبت مساوی تهیه کردند و نام آن را گاز آنتونکس نهادند و در انجام زایمان طبیعی به روش بی‌درد مورد استفاده قرار دادند.
از همان ابتدای تولید، آنتونکس به ایران نیز راه یافت و دکتر جهانشاه صالح متخصص زنان و زایمان در بیمارستان مادر تهران جهت زایمان (سال 1339) از آن استفاده می‌کرد. امروزه این گاز در کشورهای آمریکا، کانادا، انگلیس، آفریقای جنوبی، استرالیا و ایران تولید می‌شود.
چگونگی استفاده از گاز آنتونکس در انجام زایمان طبیعی
گاز آنتونکس (Entonox ) در یک سیلندر قرار دارد که پس از عبور از یک مانومتر فشار شکن که روی سر سیلندر نصب شده است وارد یک شیلنگ شده و پس از آن وارد یک دریچه وابسته به مصرف می‌شود و از آنجا وارد ماسک می‌گردد. شما زائوی عزیز باید ماسک را محکم به صورت خود بچسبانید به گونه‌ای که هوای اتاق از کناره‌های ماسک وارد نشود.
بینی و دهان باید کاملاً در داخل ماسک قرار گیرد. بلافاصله هنگام شروع درد شما باید از داخل ماسک نفس عمیق و آهسته بکشید و این تنفس را تا چندین ثانیه پس از اتمام درد ادامه دهید.
معمولا شما خودتان فواصل انقباضات رحم و دردهای خود را پس از مدتی کاملا به خاطر می‌سپارید و می‌توانید حدس بزنید که درد، حدوداً چند ثانیه دیگر شروع می‌شود، بنابراین اگر بتوانید تا نیمه راه شروع درد بعدی تنفس از ماسک را ادامه دهید بی‌دردی بهتری حاصل می‌شود.
نکته 1
بهتر است ماسک توسط یک نفر غیر از خود زائو برای او گرفته شود، زیرا اولاً اگر ماسک شل گرفته شود، هوای اتاق با گاز داخل ماسک مخلوط می‌شود و در نتیجه اثر ضد دردی آن کاهش می‌یابد. ثانیا چون زائو حین زایمان خسته، بی‌حال و بی‌حوصله می‌شود بهتر است عمل گرفتن ماسک توسط شخص دیگری انجام گیرد.
نکته 2
تنفس شما زائوی عزیز در درون ماسک نباید تند و سطحی باشد بلکه باید عمیق و آهسته انجام گردد. در فواصلی که درد وجود ندارد بهتر است از داخل ماسک نفس نکشید تا هوشیاریتان کاهش نیابد، زیرا باید ارتباط کلامی همواره با زائو حفظ شود.
ماسک به گونه‌ای ساخته شده که هم عمل دم و هم عمل بازدم در آن امکانپذیر است، بنابراین شما می‌توانید در درون ماسک از بینی دم و از دهان بازدم را انجام دهید. در فاز دم زایمان قبل از هر زور زدن باید دو یا سه تنفس عمیق از داخل ماسک انجام دهید.
نکته 3
آنتونکس گاز بی خطر و ایمنی است زیرا:
الف) روی هوشیاری مادر اثری ندارد.
ب) روی قدرت انقباض رحم اثری ندارد.
ج) موجب شلی رحم یا طولانی شدن زایمان نمی‌شود.
د) روی سیستم قلبی- عروقی مادر اثری ندارد.
ه) منجر به کاهش اکسیژن در خون جنین یا نوزاد نمی‌شود.
شایع‌ترین عوارض گزارش شده در مصرف آنتونکس عبارتند از:
خشکی دهان: برای پیشگیری از بروز آن بهتر است زائو در حالی که زبان را به پشت دندان‌های پیشین بالایی چسبانده است نفس بکشد تا گاز به جای عبور از دهان و خشک کردن آن از بینی عبور نماید.
سرگیجه یا احساس منگی: دومین عارضه شایع آنتونکس بعد از خشکی دهان می‌باشد که با قطع استفاده از گاز ظرف چند ثانیه این حالت برطرف می‌شود.
تاری دید: که آن هم گذرا است و فقط هنگام استنشاق گاز روی می‌دهد و با قطع آن برطرف می‌شود.
گفته‌ها و خاطرات آنهایی که با استفاده از گاز آنتونکس زایمان طبیعی انجام داده‌اند:
در خواب زایمان کردم و اصلاً نفهمیدم.
احساس می‌کردم روی آب و روی دریا راه می‌روم.
احساس می‌کردم در آسمان و توی ابرها در حال زایمان هستم.
شما مادر باردار تجربه لذت بخشی از زایمان طبیعی با استفاده از گاز آنتونکس خواهید داشت.
منبع : زندگی آنلاین