اکثر مشکلات زبانی خطرناک نیستند و می‌توان آن‌ها را فورا درمان کرد، اگرچه در بعضی از موارد زبان تغییررنگ‌یافته یا دردناک می‌تواند نشان‌دهنده عارضه‌های خطرناکی همچون کمبود ویتامین، ایدز یا سرطان دهان باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود که در صورت مواجه‌شدن با یک مشکل زبانی به پزشک خود مراجعه کنید تا شما را معاینه کند.

چه عواملی باعث سفیدی زبان می‌شوند؟

بعضی از عوامل باعث ایجاد یک پوشش سفیدرنگ یا لکه‌های سفیدرنگ روی زبان می‌شوند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

لوکوپلاکیا: این بیماری باعث رشد بیش‌ازحد سلول‌های درون دهان می‌شود که این مسئله به ایجاد لکه‌های سفیدرنگ در دهان و همچنین روی زبان منجر می‌شود. اگرچه این بیماری به‌خودی‌خود خطرناک نیست، اما می‌تواند پیش‌درآمدی برای سرطان باشد؛ بنابراین، در صورت مواجه‌شدن با چنین لکه‌هایی باید به دندان‌پزشک مراجعه کنید تا دلایل ایجاد این لکه‌ها را مشخص سازد. بیماری لوکوپلاکیا زمانی ایجاد می‌شود که زبان تحریک‌شده باشد. علاوه بر این، این بیماری غالبا در افرادی رخ می‌دهد که از محصولات دخانی استفاده می‌کنند.

برفک دهان: برفک دهان یا کاندیدیاز یک عفونت مخمری است که درون دهان ایجاد می‌شود. این بیماری باعث لکه‌های سفیدرنگی در دهان و روی زبان می‌شود که غالبا شبیه به پنیر کاتیج هستند. برفک دهان عمدتا در میان نوزادها و سالخورده‌ها (به‌خصوص افرادی که از دندان‌های مصنوعی استفاده می‌کنند) و همچنین افراد دارای سیستم ایمنی تضعیف‌شده رخ می‌دهد. افراد مبتلابه دیابت و افرادی که به دلیل آسم یا بیماری ریه از استروئیدهای استنشاقی استفاده می‌کنند نیز مبتلابه برفک دهان می‌شوند. ممکن است پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها نیز بروز کند، چون آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های خوب موجود در دهان را بکشند. خوردن ماست ساده به تسکین آن کمک می‌کند. همچنین برای درمان این عفونت می‌توان از دارواستفاده کرد.

لیکن پلان دهانی: از نشانه‌های این بیماری می‌توان به خطوط سفید برآمده روی زبان اشاره کرد که از نظر ظاهری شبیه به تور هستند. غالبا پزشکان نمی‌توانند دلیل این بیماری را به‌دقت مشخص کنند، اما معمولا این بیماری به‌خودی‌خود بهبود می‌یابد. می‌توانید با اتخاذ روش‌هایی همچون رعایت بهداشت دهانی، عدم استفاده از دخانیات و خودداری از مصرف غذاهای تحریک‌کننده به بهبود بیماری کمک کنید.

چه عواملی باعث قرمزی زبان می‌شوند؟

عوامل مختلفی می‌توانند باعث تغییر رنگ صورتی زبان به رنگ قرمز شوند. در بعضی از موارد ممکن است که حتی زبان ظاهر یک توت‌فرنگی را بگیرد و پرزهای زبان بزرگ و قرمز شوند. از عوامل قرمزی زبان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کمبود ویتامین: کمبود اسیدفولیک و ویتامین B12 می‌تواند باعث ظاهر قرمزرنگ زبان شما شود.

زبان جغرافیایی: این بیماری معروف به «التهاب زبان خوش‌خیم مهاجر» (Benig- Migratory Glossitis) نیز است. علت نام‌گذاری آن به زبان جغرافیایی این است که در اثر این بیماری لکه‌های قرمزرنگی روی سطح زبان ایجاد می‌شوند که شبیه به یک نقشه هستند. گاهی اوقات، این لکه‌های قرمزرنگ مرز سفیدرنگی در اطراف خود دارند و ممکن است که باگذشت زمان جای این لکه‌ها روی زبان تغییر کند. اگرچه این لکه‌ها معمولا بی‌ضرر هستند، اما اگر این لکه‌های قرمز بیش از 2 هفته باقی ماندند، باید به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید. وقتی‌که دندان‌پزشک شما علت قرمزی دهان شما را به بیماری زبان جغرافیایی نسبت داد، دیگر نیازی به درمان بیشتر نیست. اگر این عارضه باعث سوزش و عذاب در زبان شما می‌شود، پزشک شما می‌تواند برای تسکین سوزش و درد زبان شما داروهای موضعی را تجویز کند.

مخملک: افرادی که دچار این عفونت هستند ممکن است که مبتلابه زبان توت‌فرنگی شوند؛ اما اگر با تب شدید و قرمزی زبان مواجه شدید فورا به پزشک خود مراجعه کنید. برای بهبود مخملک به درمان آنتی‌بیوتیکی نیاز است.

سندرم کاوازاکی: این بیماری معمولا در کودکان کمتر از 5 سال دیده می‌شود. این بیماری رگ‌های خونی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث زبان توت‌فرنگی می‌شود. در طول این بیماری خطرناک، غالبا کودک تب شدیدی را تجربه می‌کند و ممکن است که با قرمزی و ورم در دست‌ها و پاها مواجه شود.

چه چیزی باعث زبان مودار سیاه می‌شود؟

اگرچه این عارضه باعث ظاهر وحشتناک زبان شما می‌شود، اما زبان مودار سیاه معمولا عارضه خطرناکی نیست. برآمدگی‌های کوچک روی زبان شما که معروف به پاپیلا هستند در طول عمر شما رشد می‌کنند. در بعضی افراد، این برآمدگی‌های کوچک به‌جای آنکه به دلیل فعالیت‌های روزانه فرسوده شوند به حد افراطی رشد می‌کنند و بزرگ می‌شوند. این امر باعث می‌شود که این برآمدگی‌ها باکتری‌های بیشتری را در خود پنهان کنند. وقتی‌که این باکتری‌ها رشد می‌کنند، ظاهر تیره به زبان می‌دهند و حتی ممکن است که این برآمدگی‌های بسیار رشد کرده شبیه به مو به نظر بیایند. این مشکل شایع نیست و عمدتا در میان افرادی رخ می‌دهد که بهداشت دهانی را به‌خوبی رعایت نمی‌کنند. افرادی که داروهای آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند یا تحت شیمی‌درمانی هستند و افراد مبتلابه دیابت بیشتر در معرض ابتلا به آن هستند.

چه چیزی باعث التهاب زبان می‌شود؟

عوامل بسیاری می‌توانند باعث التهاب یا برآمدگی‌های دردناک روی زبان شوند که به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

تروما: گاز گرفتن تصادفی یا سوختن زبان می‌تواند باعث التهاب آن شود و این التهاب تا هنگامی ادامه دارد که این آسیب‌دیدگی خوب شود. دندان‌قروچه هم می‌تواند باعث سوزش یا تحریک لبه‌های زبان و درنتیجه التهاب زبان شود.

سیگار کشیدن: سیگار کشیدن بیش‌ازحد می‌تواند باعث تحریک و سوزش زبان و درنتیجه التهاب آن شود.

آفت‌های دهان: این امکان وجود دارد که بسیاری از افراد درنهایت دچار این زخم‌های دهانی روی زبان خود شوند. دلیل آفت‌های دهانی نامشخص است، اما زمانی که استرس فرد افزایش می‌یابد، این آفت‌های دهانی بدتر می‌شوند.

سندرم سوزش دهان: بعضی از زن‌های یائسه مبتلابه این سندرم می‌شوند. این سندرم باعث می‌شود که فرد احساس سوزش در زبان خود کند.

پاپیلای بزرگ‌شده: اگر یکی یا چند پرز زبان شما ملتهب یا تحریک شوند، می‌توانند باعث ورم و همچنین ایجاد یک برآمدگی دردناک روی زبان شما شوند.

بعضی از بیماری‌های مشخص: بیماری‌های دیابت و کم‌خونی می‌توانند باعث ایجاد التهاب و درد زبان شوند.

سرطان دهان: اگرچه برای اکثر زخم‌های زبان جای هیچ نگرانی نیست، اما اگر با یک برآمدگی دردناک یا یک زخم روی زبان مواجه شدید و پس از گذشت یک یا دو هفته همچنان باقی ماند بهتر است که به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از سرطان‌های دهانی در مراحل اولیه دردناک نیستند، اما این‌گونه تصور نکنید که درد کم یا نبود درد به معنای عدم وجود مشکل خاصی است.

منبع: روزنامه سپید

از روی زبان بفهمید چه بیماری‌ دارید! با تطبیق این تصاویر با زبانتان!