رقابت یا همان چشم و همچشمی بین خواهر و برادرها یک بخش طبیعی از روند رشد کودکان است. کودکان در سنین مختلف با هم بحث میکنند، همدیگر را اذیت میکنند و هر دو از دیگری گلایه میکنند. درک علل اصلی رقابت بین خواهر و برادرها به والدین کمک میکند قبل از آنکه دعوا به جاهای باریک بکشد، آن را متوقف کنند. در ادامه 7 علت اصلی رقابت بین فرزندان مورد بررسی قرار میگیرد:
1.حسادت
ممکن است در انتظار به دنیا آمدن یک فرزند جدید باشید یا با بچهای سر و کله بزنید که میخواهد مثل برادر یا خواهر بزرگترش رفتار کند؛ در هر حالت، این حسادت است که باعث ایجاد تقابل در بین فرزندان میشود. کودکان با سهیم شدن در زمینه توجه و محبت پدر و مادر مشکل دارند. در نتیجه، وقتی میبینند که فرزند بزرگتر مورد ستایش قرار میگیرد یا پاداشی دریافت میکند، به مقابله با او پراخته و ناراحتی خود را به شکلی خصمانه یا تهاجمی بروز میدهند.
2. شکلگیری هویت
نامگذاری، جنگ و دعوا و رقابت از تلاشهای کودک برای استقلال نشأت میگیرند. بچهها برای نشان دادن سطح استعدادها، مهارتها و شخصیتشان، دائم در حال رقابت با یکدیگر هستند. تمایل آنها به ایستادگی کردن در قبال جمع باعث میشود که روابط میانشان تحتالشعاع این مسئله قرار بگیرد.
3. خستگی
خستگی اغلب بچهها را به مرز دعوا با یکدیگر میکشاند. وقتی بچهها خسته میشوند یا حوصله انجام کاری را ندارند، خود را با اذیت و آزار همدیگر سرگرم میکنند. مشاهده واکنش خواهر و برادر -حتی اگر منفی باشد- میتواند کودکان را در سنین مختلف متعجب سازد.
4. ایجاد سلسلهمراتب
درست مثل قلمرو حیوانات، رقابت میان خواهر و برادرها نیز اغلب به دلیل تلاش یک بچه برای ایجاد سلسلهمراتب دلخواهش شکل میگیرد. بچهها برای حفظ جایگاهشان در بین خانواده با هم رودررو میشوند تا نشان دهند چه کسی رئیس است. گاهی اوقات بچه بزرگتر دوست دارد نشان دهد که سرسختتر از این حرفهاست. گاهی نیز فرزند کوچکتر دوست دارد نشان دهد که سرپرست دیگران است. ایجاد تغییر خانواده -مانند تولد یک بچه جدید- اغلب به تقابل خواهر و برادرهای بزرگتر منجر میشود. چون هر یک از آنها قصد دارند جایشان را در خانه تثبیت کنند.
5. کمتحملی
رسیدگی به یک برادر کوچکتر اما قلدر یا خواهر بزرگتری که دوست دارد نقش رئیس را بازی کند، صبر و حوصله زیادی میخواهد. بعضی کودکان آستانه تحمل نسبتا پایینی دارند و به سرعت سرخورده میشوند. در حالی که بچههای دیگر ممکن است به همین زودیها خسته نشوند. به اشتراک گذاشتن وسایل، بازی کردن و رعایت نوبت در هر چیز برای بچههایی که آستانه تحمل پایینی دارند، دشوار و گاها غیرممکن است. این بچهها ممکن است در برخورد با بچههایی که روی اعصابشان هستند، رفتاری تهاجمی یا تکانهای از خود نشان دهند.
6. عدم برخورداری از مهارتهای حل مسئله
گاهی اوقات کودکان نمیدانند برای برقراری یک گفتمان و حل مسئله چه باید بکنند. در نتیجه، داد و فریاد راه میاندازند، دعوا میکنند و خواستههای غیرمنطقی خود را بیان میکنند. تعدیل احساسات کودکان، کنترل عصبانیت و ابزار همدلی با آنها به کاهش تعارضات رایج در میان خواهر و برادرها کمک میکند.
7. به بچهها یاد بدهید به خواهر و برادرهایشان بیشتر توجه کنند
گاهی اوقات بچهها نمیدانند چطور از خواهر و برادرشان کمک بگیرند یا آنها را برای بازی کردن دعوت کنند. ممکن است کودک از ترس رد درخواستش این کار را نکند یا اینکه دعوت از سایر بچهها برای بازی کردن برایش دشوار باشد. در نتیجه، کودکی که از این کار بترسد یا به هر دلیل تن به این کار ندهد، برادر یا خواهرش را میزند یا اسباببازیهای او را بدون اجازه برمیدارد. این نوع رفتارها به احتمال زیاد توجه خواهر و برادر را به آنها جلب خواهد کرد. اما بدیهی است که چنین رفتاری حین بازی کردن نتیجه خوبی به دنبال نخواهد داشت.
منبع: webmd
قسمت دوم را اینجا بخوانید
نگرانیهای عمده کودکان و راههای مقابله با آنها