. اولین زیورهای مورد استفاده بشر دندان‌ها و پنجه‌های حیواناتی بوده که صید می‌کرده‌اند و قدیمی‌ترین زیورآلات کشف‌شده هم صدف‌هایی بودند که به‌صورت مصنوعی در آنها سوراخ‌هایی ایجاد شده است. به مرور زمان و با رشد صنعت این زیورآلات طبیعی جای خود را به زیورآلات صنعتی دادند که امروزه علاقه‌مندان زیادی هم به‌ویژه در میان خانم‌ها دارند. زیورآلاتی که امروز در بازار وجود دارند علاوه بر تنوع و زیبایی گاهی حساسیت‌های خاصی را در پوست ایجاد می‌کنند. گوشواره یکی از پرطرفدارترین زیورآلات است که استفاده از آن گاهی می‌تواند خطرساز باشد. برای اینکه با حساسیت‌ها و خطرات احتمالی استفاده از گوشواره‌های بدلی و پیرسینگ آشنا شوید سراغ دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده متخصص پوست، مو و زیبایی رفتیم تا آنچه لازم است بدانیم را به ما بگوید.
همه عوارض پیرسینگ‌های نامتعارف!
در میان تمام زیورآلات، استفاده از گوشواره طرفداران بیشتری دارد و حتی در گذشته‌های دور مردان هم از این وسیله تزئینی استفاده می‌کرده‌اند. سوراخ کردن نرمه گوش یکی از امن‌ترین نواحی بدن برای اتصال آویزهای تزئینی است. در کشور ما استفاده از آویز گوش یک سنت قدیمی است و به همین دلیل است که گوش دختران در کودکی برای استفاده از این آویز سوراخ می‌شود. در کشورهای دیگر مانند هند قرار دادن آویز در بینی هم متداول است. امروزه به‌ویژه در کشورهای غربی اتصال آویز به نواحی مختلف بدن بسیار مرسوم شده است و خیلی از جوان‌ها در لب، زبان، ناف و… از آویزهای زینتی استفاده می‌کنند.
طبیعی است که ایجاد زخم در هر ناحیه‌ای از بدن می‌تواند احتمال عفونت را به همراه داشته باشد. فارغ از اینکه سوراخ کردن نواحی مختلف باید در شرایط استریل انجام شود، ایجاد سوراخ روی نرمه‌گوش بسیار کم‌خطرتر از سایر نواحی است، چون نرمه‌گوش با غضروف ارتباط ندارد و عفونت و التهاب آن خطرناک نیست. اما سوراخ کردن سایر قسمت‌های بدن می‌تواند خطرات و عوارض متعددی به همراه داشته باشد. غیر از خطر عفونت، سوراخ کردن لب و زبان به دلیل پرخون بودن این بافت‌ها احتمال ایجاد خونریزی‌ها و التهاب را در این نواحی افزایش می‌دهد. ضمن اینکه باید یادتان باشد روی زبان پایانه‌های عصبی بسیاری وجود دارد که ممکن است دچار آسیب شوند. ایجاد حساسیت یا التهاب و تورم در لب یا زبان ممکن است به بسته شدن راه‌های تنفسی بینجامد. احتمال جدا شدن پیرسینگ‌ها در نواحی‌ای مانند لب، زبان و بینی بسیار است و ممکن است با ورود به مجاری تنفسی فرد را دچار خفگی کنند. خطر ابتلا به عفونت مرگبار آنژین لودویگ، اختلال در صحبت کردن، تحت تاثیر قرار گرفتن حس چشایی، لب‌پر شدن دندان‌ها و تحلیل لثه‌ها از دیگر عوارض آویزهای لب و زبان است. علاوه بر آن پیرسینگ‌های ناحیه دهان، در رادیوگرافی‌های دهان اختلال ایجاد می‌کنند. پیرسینگ بینی معمولا در لبه‌های گوشتی سوراخ‌های خارجی بینی انجام می‌شود. گاهی هم این سوراخ‌ها در غضروف میانی ایجاد می‌شود که اگر دچار خونریزی و عفونت شده و مورد توجه قرار نگیرد، موجب بدشکل شدن بینی می‌شود. آویختن حلقه به بینی، علاوه بر احتمال عفونت، میزان حس بویایی را در افراد کاهش می‌دهد و ممکن است این بخش در مغز آنها از کار بیفتد. ضمن اینکه این احتمال وجود دارد، قسمت‌های پشتی زیورآلات بینی به داخل نسج نرم فرو رود که برای خارج کردن آنها به جراحی نیاز است.
التهاب و عفونت همزمان
گفته می‌شود سوراخ کردن ناف در افرادی که ناف‌های فرورفته دارند، نتایج بهتری نسبت به ناف‌های برجسته دارد و در بعضی از ناف‌ها به علت نوع و شکل ناف نمی‌توان این کار را انجام داد. در ناف بیش از ۱۵۰۰ باکتری سالم می‌توانند زندگی کنند که ممکن است با سوراخ کردن ناف و ایجاد عفونت آنها را به دردسر بیندازید. به هرحال اگر این کار را انجام داده‌اید بهتر است که از پوشیدن کمربندها و شلوارهایی که ممکن است با ناف برخورد و ساییدگی داشته باشند، خودداری کنید تا از تحریک و آزردگی پوست جلوگیری شود. نکته دیگر این است که احتمال باقی ماندن رد زخم‌ها در ناف و اطراف آن وجود دارد. یادتان باشد سوراخی که برای نصب آویز در کنار ناف قرار داده می‌شود در افراد چاق یا کسانی که باردار می‌شوند، ، تغییر شکل و مکان داده و بسیار بدفرم می‌شود، ضمن اینکه احتمال ایجاد التهاب در دوره بارداری هم وجود دارد.
از پزشک کمک بگیرید
سوراخ کردن گوش شاید پذیرفته‌ترین شیوه اتصال آویز باشد، چون نرمه‌گوش (قسمت گوشتی پایین گوش) یکی از امن‌ترین نواحی بدن برای این کار است. با وجود این توصیه می‌کنیم این کار را زیر نظر پزشک و در یک محیط بهداشتی و استریل انجام دهید. گاهی خانم‌ها این کار را در سالن‌های زیبایی یا آرایشگاه‌ها انجام می‌دهند که ممکن سبب ایجاد عفونت در این ناحیه سوراخ شده شود. با اینکه سوراخ کردن گوش در کل عمل کم‌خطری است اما بهتر است با مشورت پزشک انجام شود زیرا ممکن است در افرادی که احتمال عفونت یا خونریزی در آنها زیاد است مانند بیماران دیابتی یا آنها که کورتون یا داروی ضد انعقاد مصرف می کنند، مشکل ایجاد کند.
نکاتی که باید در مورد استفاده از گوشواره بدانید:
1- اگر می‌خواهید گوش‌تان را سوراخ کنید با پزشک مشورت کنید تا از سلامت عمومی بدن‌تان مطمئن شوید. نکته دیگری که توصیه می‌کنیم در مورد آن حتما از پزشک خود راهنمایی بگیرید، پیدا کردن مراکز مجاز و مطمئن برای این کار است.
2- سوراخ کردن گوش مراقبت‌های ویژه خود را می‌طلبد، ممکن است نرمه‌گوش‌تان بعد از سوراخ کردن، دچار عفونت‌های سطحی شود. خوشبختانه این عفونت‌ها معمولا به‌خوبی به درمان موضعی پاسخ می‌دهند و کمپرس آن به وسیله حوله گرم و مرطوب و درصورت نیاز پماد آنتی‌بیوتیک می‌تواند درمان مناسبی باشد.
3- برای مدت طولانی از گوشواره‌های سنگین استفاده نکنید، چون این گوشواره‌ها سوراخ گوش را گشاد کرده و تصویر ناخوشایندی ایجاد می‌کنند. اگر گوشوارههایتان خیلی سنگین باشند احتمال پاره شدن نرمه‌گوش هم وجود دارد.
4- بعضی از گوشواره‌ها پشت (گل میخ) بلندی دارند و هنگام خواب سبب اذیت پوست می‌شوند. برای اینکه نوک تیز گل میخ این گوشواره‌ها زخم‌های فشاری ایجاد نکند یا سبب آزردگی پوست قسمت پشتی لاله‌گوش نشوند، هنگام خواب آنها را از گوش‌تان خارج کنید.
5- از آنجا که کودکان عادت دارند هر چیزی را دهان خود فرو ببرند، اگر کودک کم سن و سال شما گوشواره دارد، مراقبت باشید قفل گوشواره‌اش محکم باشد. چون باز شدن گوشواره و افتادن آن همانا و دردسر بلعیدن آن توسط کودک همانا.
6- اگر می‌خواهید ورزش پر هیجان و پر برخورد انجام دهید، بهتر است گوشوارههایتان را از گوش خارج کنید چون ممکن است گوشواره‌ها هنگام ورزش کشیده شده و سبب پارگی نرمه‌گوش شوند.
7- اگر گوش‌تان دچار خارش، قرمزی و التهاب شده است، احتمالا به یکی از فلزات موجود در گوشوار‌تان حساسیت دارید. شایع‌ترین آلرژی، حساسیت به فلز نیکل است اما برخی از افراد به طلا یا نقره هم آلرژی دارند. بهترین راه این است که یا گوشواره خود را عوض کنید یا برای مدتی از گوشواره استفاده نکنید.
8- اگر به هر دلیلی دچار پارگی نرمه‌گوش شدید، سعی کنید حداکثر ظرف 24 ساعت خود را به پزشک برسانید. پزشک این ناحیه را بخیه می‌زند و محل پاره شده معمولا در مدت 3 ماه ترمیم خواهد شد.
مراقب حساسیت‌های پوستی باشید
سوراخ کردن گوش و… مال امروز و دیروز نیست و سابقه آن به گذشته‌های دور باز می‌گردد. با توجه به تنوع و استفاده از انواع فلز در ساخت زیورآلات، امروزه ایجاد حساسیت به یکی از شایع‌ترین عوارض استفاده از زیورآلات و حتی گاهی ساعت مچی تبدیل شده است. از آنجا که خانم‌ها از زیورآلات متنوعی استفاده می‌کنند بیشتر در معرض این عارضه هستند اما گاهی برخی از آقایان که به استفاده از دستبند و گردنبند یا حتی ساعت علاقه‌مند هستند هم دچار حساسیت می‌شوند. برای دانستن علل اصلی این حساسیت‌ها و راهکارهای مقابله با آن با ما همراه شوید.
مواد آلرژن در زیورآلات
استفاده از زیورآلات و بدلیجات در بین خانم‌ها بسیار رایج است اما برخی از خانم‌ها با وجود علاقه‌ای که به زیورآلات بدلی دارند باید دور خرید آنها را خط بکشند. چراکه استفاده از بدلیجات می‌تواند آنها را دچار حساسیست‌های شدید پوستی کند. درواقع پوست برخی از افراد به مواد موجود در این بدلیجات حساسیت و واکنش‌های التهابی نشان می‌دهد که «درماتیت تماسی» نامیده می‌شود. این واکنش‌های التهابی در اثر مواجهه با مواد حساسیت‌زا و تحریک‌کننده به‌وجود می‌آید و پوست تعداد کمی از افراد به مواد آلرژن (حساسیت‌زا) واکنش نشان داده و دچار این التهاب‌های پوستی می‌شوند. اگر شما هم جزو این دسته افراد هستید، نباید از بدلیجات و زیورآلات استفاده کنید چون آویختن این زیورها به دردسرهای بعد آن نمی‌ارزد.
حساسیت ژنتیکی است
شاید تا کنون حساسیت پوستی یا درماتیت‌تماسی‌تحریکی را در تماس با موادی از قبیل اسیدها، قلیاها، حلال‌های شیمیایی، صابون‌های قوی و مواد شوینده تجربه کرده باشید. نکته اینجاست که این مواد قادرند روی پوست هر فردی این حساسیت را ایجاد کنند، اما مواد آلرژن (حساسیت‌زا) فقط در افراد مستعد واکنش ایجاد می‌کنند. آلرژیک تماسی در پوست محل تماس با ماده حساسیت‌زا یا در برخی موارد فراتر از آن به‌صورت خارش، قرمزی، تورم، پوسته‌ریزی و در موارد شدیدتر ایجاد تاول بروز می‌کند. برخی از افراد پوست‌شان در تماس با ساعت، دکمه لباس خود، زیپ شلوار، گیره‌های فلزی لباس و گوشواره، واکنش نشان می‌دهد. باید بدانید یکی از شایع‌ترین حساسیت‌ها، درماتیت تماسی‌آلرژیک به فلزات از جمله بدلیجات است. در واقع این افراد در مواجهه با فلز مقصر که به آن حساسیت دارند و از نظر ژنتیک مستعد هستند، واکنش پوستی نشان می‌دهند.
نیکل و درماتیت آلرژیک
یکی از شایع‌ترین عوامل حساسیت‌زا فلز نیکل است و در بیشتر موارد پوست به فلز نیکل موجود در زیورآلات واکنش نشان می‌دهد. از فلز نیکل به دلیل ارزان‌قیمت بودن و وفور آن در طبیعت، در ساخت بسیاری از ابزار و وسایل فلزی از جمله بدلیجات استفاده می‌شود و پوست افراد مستعد در تماس با وسایل ساخته شده از نیکل دچار درماتیت آلرژیک می‌شود. افزایش تعریق در زیر مناطق محصور شده با دستبند یا هر وسیله زینتی که ترکیبی از نیکل دارد، باعث افزایش تعداد آلرژن نیکل آزادشده می‌شود که ضایعات اگزمایی خارش‌دار را به همراه خواهد داشت. خوب است بدانید نیکل در بسیاری از مواد‌غذایی از جمله گوشت، مرغ و ماهی، سیب‌زمینی، شیر و محصولات لبنی، پیاز و آجیل موجود است. شکلات و کاکائو و سویا حاوی مقادیر بالایی از نیکل هستند. در واقع انسان‌ها به‌طور دائم در محیط کار و منزل با نیکل سر و کار دارند.
حساسیت به نیکل ممکن است در هر سنی بروز کند و در خانم‌ها شایع‌تر از آقایان است. حساسیت به نیکل ارتباط چندانی با عوامل محیطی ندارد و بیشتر به ژنتیک افراد مربوط می‌شود. ممکن است فردی که تا دیروز از تمام وسایل فلزی بدون مشکل استفاده می‌کرده، ناگهان با تماس با ابزاری که در ساخت آنها نیکل به کار رفته است، دچار درماتیت یا اگزما شود. البته برعکس این موضوع هم صادق است و ممکن است در دوره‌ای از زندگی، حساسیت پوست فرد به نیکل یا دی‌کرومات‌ها خود به خود از بین برود. یادتان باشد اگر مستعد این نوع از حساسیت هستید تنها راه چاره دوری از وسایلی است که در ترکیب آنها نیکل وجود دارد زیرا حساسیت پوست به نیکل و دی‌کرومات‌ها درمان خاصی ندارد ولی با کمی توجه به راحتی می‌توان از عوارض آن جلوگیری کرد.
تست حساسیت بدهید
خیلی از خانم‌ها در مواجهه با حساسیت به نیکل، راهکار استفاده از لاک و برق ناخن را انتخاب می‌کنند. واقعیت این است که حساسیت به نیکل نشان می‌دهد شما مستعد واکنش‌های آلرژیک هستید و باید از هر ماده دیگری که با پوست شما در تماس است با احتیاط استفاده کنید. بیشتر خانم‌هایی که پوست‌شان به زیورآلات و به‌ویژه ساعت حساسیت نشان می‌دهد برای محافظت پوست خود به قسمتی از فلز که با پوست‌شان در تماس است لاک می‌زنند. باید بدانید درست است که لاک یک لایه محافظ روی فلز نیکل ایجاد کرده و تماس آن را با پوست شما قطع می‌کند، اما این احتمال وجود دارد «توسی‌لامید فرمالدئیدرزین» موجود در لاک برای شما حساسیت ایجاد کند. چراکه این ماده یکی از آلرژن‌های شناخته شده است و می‌تواند درماتیت تماسی در فرد مستعد ایجاد کند. پیشنهاد می‌کنیم اگر به بدلیجات حساسیت دارید، قبل از هر اقدامی به متخصص پوست مراجعه کنید تا با «تست حساسیت» مواد آلرژنی که پوست شما به آنها واکنش نشان می‌دهد، مشخص می‌شود.
منبع : مجله ی سیب سبز