سرطان یا نئوپلازی یا کانسر، توده‌ای از بافت های غیر طبیعی است که رشد آن افزایش یافته و به گونه‌ای ناهماهنگ نسبت به بافت های طبیعی به رشدش ادامه می‌دهد. به طور کلی ناهنجاری و نامنظمی یا تقسیم غیرطبیعی سلول را سرطان می‌نامند که به صورت اختلال در ژن سلولی و پروتئین های داخل سلولی تظاهــر میکند.در آمریکا اولین عامل مرگ است و سالیانه در دنیا 6 میلیون نفر در جهان بر اثر سرطان از بین می‌روند. آنچه از سابقه دانش تغذیه و رابطه آن با سرطان به نظر می‌رسد، این است که اصولا تمام غذاها و اجزای تشکیل دهنده آن شامل مواد مغذی، مواد افزودنی و آلوده کننده و از طرفی مصرف بیش از حد غذا با کمبود در بعضی مواد همگی می‌توانند در کاهش یا افزایش خطر وقوع سرطان مؤثر باشند.
علی رغم وجود تعداد زیادی مواد سرطانزا در طبیعت، غلظت آنها در غذای انسان معمولا بسیار پایین بوده و اثراتشان نیز غیر قابل اندازه‌گیری است. در این خصوص با دکترحمیدنوربخش به گفت و گو نشستیم که در زیر می خوانید.
در مورد ارتباط سرطان با غذا توضیح دهید.
احتمالا مواد سرطانزا ممکن است در بدن انسان از مواد غیر سرطانزای موجود در رژیم غذایی سنتز شوند. مثلا مصرف بعضی از آمین‌ها و مشتقات آن نیترات و نیتریت که به عنوان مواد محافظت کننده به خصوص در سوسیس و کالباس مصرف می‌شود برای انسان خصوصا خردسالان و زنان باردار مضراست. سبزی‌ها به ویژه از خانواده کلم گل پیچ و شلغم اثر ضد سرطانی زیادی دارند. سلولز موجود در رژیم غذایی با افزایش حجم مدفوع از غلظت مواد سرطانزا می‌کاهد بنابراین سلولز در رژیم غذایی از سرطان کولون (روده) می‌کاهد.
بنابراین چند عامل درکل، در رابطه با رژیم غذایی ایجاد سرطان می‌کندکه به طور خلاصه عبارتند از:
1- رژیــم پـرچـرب
2- نحوه مواد غذایی که وقتی فریز یا به صورت سنتی نگهداری شوند، دچار فساد تدریجی و مواد سرطانزا می‌شوند.
3- رژیم فاقد میوه و سبزی 4- فقر غذایی ایجاد سرطان مری میکند.مصرف غذاها و چای به صـورت داغ و مصرف غذاهای سرخ شده از عوامل سرطان هستند. کاهش مصرف چربی هم نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دارد و کاهش چربی، سرطان را از حالت حاد بودن به حالت مزمن تبدیل میکند.
عـوامـل ایجـاد کنـنـده سـرطـان کدامند؟
1- عامـل ژنـی :همه افراد دچار سرطان نهفته‌اند، اما با ایجاد شرایط مستعد مثل نوع غذا، نحوه زندگی، استرس و… به سرعت بارز می‌شود. در حدود 25 درصد از انواع سرطان‌ها ژنی و ارثی است.
2- مواد مخدر و دود سیگار
3- تغذیه ناسالم :
الف) چربی حیوانی به صورت کلی و گوشت قرمز به طور شاخص :به عنوان مثال سرطان روده بزرگ و رکتوم (انتهای روده بزرگ) با مصرف گوشت قرمز ارتباط دارد. مصرف چربی اشباع به خصوص در شب و قبل از خواب، چون متابولیسم20-10 درصد در شب کاهش می‌یابد؛ بنابراین هضم چربی با تاخیر صورت می‌گیرد و مدت زمان سپری در روده‌ها افزایش می‌یابد که این امر با تولید مواد سرطانزا در روده بزرگ صورت می‌گیرد.
ب) نمک : ماهی شور و نمک زده و مصرف بیش ازحدآنها سرطانزاست. پ) قهوه و شیرین کننده‌های سنتزی و مصنوعی :
حتی مقدار مجاز ساخارین، آسپارتام و فنیل آلانین سرطان زاست.
ث) چاقی : چاقی در آقایان باعث سرطان پروستات و در خانم‌ها باعث سرطان رحم و سینه می‌شود. به دلیل افزایش کلسترول در افراد چاق متابولیسم به خوب‍ی صورت نمی‌گیرد.
ج) مشروبات الکلی :عامل سرطان دستگاه گوارش و دستگاه تنفس است.
چ) اشعـه : اشعه آلفا و ایکس و مواد رادیو اکتیو سرطانزا هستند.
ح) جـوش شیـریـن : طبـق اعـلام وزارت بهـداشـت 65 درصـد مـوارد سـرطان معـده در آقـایـان به دلیـل مصـرف جوش‌شیرین است.
چه رابطـه ای بین سـرطان بـا بـرخـی از ویتـامین ها ست؟
مصرف ویتامین A : ویتامین A در استحکام غشاء روده و معده دخالت دارد و کاهش ویتامین A باعث کاهش ضخامت دیواره دستگاه گوارش می‌شود که منجر به سرطان می‌شود.
ویتامین C : در جلوگیری از سرطان صفرا، روده و معده موثر است. علت خاصیت ضد سرطانی آن، نقش ضد اکسیدانی که ایجاد ایمنی در بافت میکند است.
مصـرف ویتـامیـن E: خاصیت ضد اکسیدانی دارد و مصـرف اکسیژن در بافت را کاهش می‌دهد.
سلنیـوم (Se) و کلسیـم (Ca) : سلنیوم خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. کلسیم مانع افزایش و تکثیر سلول‌های بدخیم است و خاصیت ضد سرطانی دارد. برای پیشگیری از سرطان باید از چاقی اجتناب کرد و تا حد ممکن از سبزی‌های برگ تیره، برگ زرد، خانواده کلم و کربوهیدرات‌ها استفاده کرد.بیماران سرطانی باید مصرف ویتامینC و سبزی‌ها را افزایش دهند و از مصرف غذاهای اسیدی اجتناب کنند. رنگدانه‌های موجود در سبزی‌ها و میوه‌ها خاصیت ضد سرطانی دارد.در انگور سیاه و قرمز و حتی برگ انگور ترکیبات آنتی اکسیدانی وجود دارد که ترکیباتی هستند که از التهاب و عفونت سلول جلوگیری می‌کنند. کاهش آهن هم یکی از عوامل ایجاد سرطان و پیری است و بنابراین باید از مواد غذایی با آهن زیاد استفاده کرد.
منبع: سلامت نیوز