در پسربچه مبتلا به بلوغ دیررس، تغییرات جنسی ثانویه اتفاق نمی‌افتد و بوضوح از همسالان و همکلاسی‌های خود عقب می‌ماند. اولین نشان بلوغ جسمی در پسران، افزایش اندازه بیضه‌هاست و باید حداکثر تا 14 سالگی اتفاق بیفتد. در بدن هر مردی، یک محور یا آبشار هورمونی وجود دارد که از بالا به پایین از اجزای زیر تشکیل شده‌اند: هیپوتالاموس، هیپوفیز و بیضه‌ها. غده هیپوتالاموس هورمونی به اسم GnRHترشح می‌کند که این هورمون به غده هیپوفیز می‌رود و سبب ترشح دو هورمون LH و FSH می‌شود. این دو هورمون از طریق جریان خون به بیضه‌ها می‌رود و هورمون LH سبب‌ترشح هورمون تستسترون توسط بیضه‌ها و هورمون FSH سبب تولید اسپرم به‌وسیله بیضه‌ها می‌شود. هورمون تستسترون نیز عامل ایجاد علائم بلوغ در پسربچه‌ها‌ست. بنابراین مهم‌ترین علت اختلال در بلوغ دیررس این است که غده هیپوتالاموس بموقع به‌ترشح هورمون GnRH اقدام نکرده و در نتیجه بیضه‌ها فعالیت خود را شروع نمی‌کنند.
در این میان هر گونه تغییر در فرآیند بلوغ طبیعی ممکن است نشان بلوغ دیررس یا عدم بلوغ باشد. حالا اگر این مشکل سریع تشخیص داده شود، می‌توان با درمان مناسب به بیمار کمک کرد تا بلوغ طبیعی خود را به دست آورد. اولین نشانه بلوغ، بزرگ شدن بیضه‌هاست و معمولا بین 12 تا 13 سالگی اتفاق می‌افتد (حداکثر باید تا 14 سالگی اتفاق بیفتد). حجم بیضه قبل از بلوغ دو میلی‌لیتر است که در شروع بلوغ به چهار میلی‌لیتر می‌رسد. همچنین رشد آلت تناسلی و کیسه بیضه، یک سال بعد از شروع بزرگ‌شدن بیضه‌ها اتفاق می‌افتد.
باید بدانید بیماری‌های مزمن مثل نارسایی کلیه، سوء‌تغذیه، ورزش حرفه‌ای، مصرف کورتون، کم‌کاری تیروئید، تومورها، بیماری‌های مادرزادی مثل کم‌کاری مادرزادی غده هیپوفیز، جراحی مغز و آسیب به جمجمه مثلا بر اثر تصادف، بیماری‌هایی که در آن غده هیپوتالاموس هورمون GnRH ترشح نمی‌کند، آسیب دو طرفه به بیضه‌ها، اختلالات کروموزومی، شیمی‌در‌مانی و پرتو درمانی، مصرف بعضی داروها و… از دیگر عوامل ایجاد بلوغ زودرس هستند. تشخیص دقیق اختلال در بلوغ نیز فقط باید از طریق پزشک معالج و براساس شرایط بیمار صورت بگیرد و تست‌های تشخیصی برای پی بردن به عملکرد هیپوتالاموس و هیپوفیز، تعیین سن استخوانی بیمار و ام‌آر‌آی یا سی‌تی اسکن از جمجمه انجام شود.
درمان بلوغ دیررس سرشتی معمولا لازم نیست و اگر نیاز شد بر حسب تشخیص پزشک یک دوره درمان جایگزین با داروهای مناسب انجام می‌شود، اگر نقص در هیپوتالاموس یا هیپوفیز باشد، باید بیمار بموقع و به مقدار لازم هورمون‌های LH و FSH و اگر نقص در بیضه‌ها است باید بیمار به مقدار مورد نیاز هورمون تستسترون دریافت کند.
دکتر محمدرضا صفری‌نژاد – جراح و متخصص بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری
منبع: سلامت نیوز