: آیا پاکسازی پوست یا همان لایه‌برداری کار درستی است؟
قبل از آنکه بخواهم به این سوال پاسخ بدهم، بهتر است کمی با ساختمان پوست آشنا شوید و بدانید پوست چه نیازهایی دارد. خارجی‌ترین لایه پوست اپیدرم نام دارد که در سطح آن سلول‌های شاخی، کار محافظت از پوست را برعهده دارند. به مرور زمان این سلولها رشد می‌کنند و ضخیم می‌شوند و بعد از پوسته‌پوسته شدن می‌افتند.
از سوی دیگر، منافذی در پوست برای دفع چربی و عرق تعبیه شده است. این منافذ باید همیشه باز باشند. در لایه درم که زیر اپیدرم است، بافت‌های کلاژن، الاستین و لمینت وجود دارد که پوست را به شکل داربست نگه می‌دارد. این داربست با افزایش سن و به دلیل برخی عوامل مخرب به‌تدریج ضعیف می‌شود و به تقویت نیاز دارد.
مویرگهای موجود در ناحیه درم نیز باید خونرسانی متعادلی داشته باشند؛ یعنی مویرگ‌ها نه خیلی گشاد باشند که باعث پرخونی در ناحیه شوند، نه خیلی تنگ که اختلال در خونرسانی ایجاد کنند. چربی و آب نیز زیر پوست باید در حد تعادل باشد. اگر آب زیر پوست زیاد باشد، ادم و تورم ایجاد می‌کند و اگر کم باشد، پوست خشک، کدر و کبود می‌شود. افزایش چربی هم می‌تواند باعث بروز جوش‌های زیرپوستی شود که ظاهر زیبایی ندارد.
از سوی دیگر، اگر چربی کم باشد، پوست شادابی و روشنایی خود را از دست می‌دهد. در علم پزشکی یکی از روش‌هایی که می‌تواند این نوع نیازها را برطرف کند، لایه‌برداری و آبرسانی است که به اشتباه به آن پاکسازی گفته می‌شود.
: لایه‌برداری چطور به رفع این نوع مشکلات کمک می‌کند؟
لایه‌برداری به 2 روش شیمیایی و مکانیکی انجام می‌شود. در روش شیمیایی لایه‌برداری به کمک اسیدهای‌آلفا یا اسید میوه‌جات انجام می‌شود. از قدیم همه مردم می‌دانستند برخی میوه‌ها مثل لیموترش یا کیوی ترش زمانی که روی پوست قرار می‌گیرند، اگر پوست آکنه‌دار باشد، بهتر می‌شود یا قرار دادن میوه‌های آبدار مثل خیار و موز روی پوست خشکی پوست را از بین می‌برد. پس استفاده از اسیدهای آلفا در لایه‌برداری شیمیایی روش علمی و مورد استفاده‌ای است.
رایج‌ترین اسید مورد استفاده اسید گلایکولیک است که نسبت به دیگر اسیدها مثل اسید استیک بهتر است زیرا احتمال جوشگاه پوست به واسطه مصرف آن کمتر است. امروزه در مطب از اسید گلایکولیک به شکل 70-50 درصد روی پوست استفاده می‌شود. پدهای پیلینگ شیمیایی یکبار مصرف هم در بازار وجود دارد که احتمال انتقال عفونت را کم می‌کند و این پدها نسبت به قدیم که کارخانه‌ها بطری‌های حاوی اسید را عرضه می‌کردند، بهتر هستند.
کرم‌های لایه‌برداری که در داروخانه‌ها عرضه می‌شود هم همان اسیدهای آلفا هستند که به شکل 10، 12 و 15 درصد موجود است و افراد می‌توانند در خانه از آن استفاده کنند. پیلینگ مکانیکی با دستگاه میکرودرم ابریژن انجام می‌شود که یک لایه کراتین را از روی پوست برمی‌دارد و باعث باز شدن منافذ بسته‌شده و رفع چین و چروک‌های سطحی و لک‌ها می‌شود. این کار را باید در مطب انجام داد.
یک نوع لایه‌برداری هم به کمک لیزر انجام می‌شود. لیزر اربیوم و CO2 مناسب این کار هستند و به باز شدن منافذ پوست و رفع مشکلات سطحی کمک می‌کنند. غیر از لایه‌برداری، آبرسانی هم حلال برخی مشکلات پوست است. آبرسانی را میتوان با دستگاه انجام داد. این دستگاه در برخی آرایشگاه‌ها هم وجود دارد اما بهتر است زیر نظر پزشک با روش درست انجام شود.
: آیا انجام لایه‌برداری یا به اصطلاح پاکسازی پوست در آرایشگاه‌ها درست است؟
در آرایشگاه ابتدا برای فرد بخور می‌گذارند و به این ترتیب کمی به پوست آبرسانی می‌کنند و بعد از ماسک استفاده می‌شود که حاوی همان اسیدهای میوه است اما نسبت به پیلینگ شیمیایی که در مطب انجام می‌شود، ضعیف‌تر است و معمولا مشکلی ایجاد نمی‌کند.
: انجام لایه‌برداری را به چه افرادی توصیه میکنید؟
لایه‌برداری برای تمام پوست‌ها مناسب است. تمام افرادی که چین و چروک سطحی دارند یا دچار لک یا جوش هستند، می‌توانند از این روش استفاده کنند. البته پزشک با دید تخصصی می‌تواند تشخیص دهد بیماری که مراجعه کرده بیشتر به چه روشی از لایه‌برداری یا آبرسانی نیاز دارد. لایه‌برداری به نفوذ دارو هم کمک می‌کند و برای برخی افراد که به مصرف داروهای موضعی نیاز دارند ابتدا در مطب با پدهای پیلینیگ شیمیایی و اسید آلفا، لایه کراتین را ضعیف می‌کنند و بعد میکرودرم انجام می‌دهند تا نتیجه بهتر شود.
: لایه‌برداری با روش پیلینگ شیمیایی بهتر است یا استفاده از لیزرهای مختلف؟
در پیلینگ شیمیایی، اسید آلفا مولکول‌های کوچکی دارد که به زیر پوست نفوذ می‌کنند و باعث کلاژن‌سازی می‌شوند. لیزر CO2 این کار را بهتر انجام می‌دهد. روش‌های جدیدتری مثل های‌سو هم وجود دارد که از این نظر بهتر هستند و بهتر از آن PRP است که عوامل رشد پلاکتی آزاد می‌کند و باعث سفتی پوست، لیفتینگ و حتی جوانسازی می‌شود.
: آیا پاکسازی پوست بدون عارضه است؟
پاکسازی، به شرطی که اسید مورد استفاده خیلی قوی نباشد، عارضه‌ای ندارد. اگر اسیدهای آلفا یا اسید استیک در دوز بالا استفاده شوند، باعث سوختگی پوست می‌شوند. خوشبختانه در آرایشگاه‌ها از این اسید استفاده نمی‌کنند و بیشتر اسید گلایکولیک 50-30 درصد استفاده می‌شود که بی عارضه است، مگر اینکه پوست خیلی ضعیف باشد یا اسید زمان زیادی روی پوست بماند.
: پاکسازی پوست را به چه افرادی توصیه نمی‌کنید؟
افرادی که پوست‌هایی با عفونت دارند یا جدیدا دچار آفتابسوختگی شده‌اند یا روی پوستشان زخم و جراحت دارند نباید برای لایه‌برداری مراجعه کنند.
: افراد بعد از لایه‌برداری باید مراقب چه مسائلی باشند و چه نکاتی را رعایت کنند؟
پس از لایه‌برداری پوست نازک می‌شود بنابراین مسلم است که شخص نباید در مواجهه با نور آفتاب قرار گیرد و اگر ناچار است از خانه خارج شود، حتما باید کرم ضدآفتاب بزند.
دکتر محمدکریم رحیمی متخصص پوست
منبع: هفته نامه سلامت