مسئول آموزش کلینیک سلامت خانواده دانشگاه شاهد به بررسی لزوم انجام مشاوره‌های پیش از ازدواج به‌ویژه مشاوره‌های جنسی پرداخت.
دکتر حسین اخوان، عضو گروه درمان و مسئول آموزش کلینیک سلامت خانواده دانشگاه شاهد و درمان‌گر اختلالات جنسی در مورد لزوم مشاوره‌های پیش از ازدواج اظهار کرد: در چند سال اخیر، آمار طلاق رو به افزایش بوده است. بهترین راه، پیشگیری از طلاق این است که اقدامات مرتبط با آن در جریان زندگی و قبل از آغاز زندگی انجام شود. برای اینکه زندگی به زودی ختم نشود و به طلاق نینجامد، باید قبل از آن دختر و پسر آشنایی کاملی نسبت به هم داشته باشند. اگر این آشنایی کامل باشد و بدانند که مناسب هم هستند، در واقع احتمال طلاق خیلی کمتر می‌شود. احتمال طلاق معمولاً در سال‌های نخست زندگی خیلی بیشتر است؛ چراکه با مهارت حل مسأله و ارتباط مناسب آشنا نیستند. این‌ها مهارت‌های مهمی است که در مدارس هم آموزش داده نمی‌شود.
شناخت در خواستگاری باید فارغ از احساسات باشد
او با اشاره به فضاهای مناسب برای شناخت دختر و پسر از یکدیگر گفت: یکی از فضاهایی که دختر و پسر می‌توانند به شناخت خوبی نسبت به هم دست یابند، جلسات خواستگاری واقعی است که دختر و پسر باید فارغ از احساسات‌شان نسبت به هم در مورد آنچه هستند، صحبت کنند. این نکته مهمی است. اگر دختر و پسر شناخت خوبی از هم فارغ از احساسات داشته باشند، مطمئناً بعد از ازدواج، احتمال داشتن یک زندگی خوب در کنار هم بیشتر می‌شود. از طرفی باید مطمئن شوند آنچه از هم دانسته‌اند همان چیزی است که باید بدانند و اگر در زندگی اختلافی بین‌شان پیش آمد، آیا می‌توانند آن را مدیریت کنند؟ پاسخ این سؤالات از دو راه مشاوره‌های پیش از ازدواج و کلاس‌های مهارت زندگی به دست می‌آید. استفاده از هر دوی این خدمات برای دختر و پسری که تصمیم به ازدواج دارند، خیلی مهم است. مشاور می‌تواند نتیجه‌ای را که آن‌ها به دست آورده‌اند، تأیید یا رد کند.
سؤالات جلسات خواستگاری باید مصداقی باشد
این درمان‌گر اختلالات جنسی با بیان اینکه در یک مشاوره پیش از ازدواج باید به بررسی محورهایی که یک دختر و پسر بعد از ازدواج درگیر آن می‌شوند، پرداخت، افزود: ازدواج و رابطه زناشویی عمیق‌ترین رابطه دو انسان با یکدیگر است و هیچ رابطه‌ای به این عمق و وسعت در تمامی محورهای ارتباطات انسانی دیده نمی‌شود. عمیق‌ترین، خصوصی‌ترین و محرمانه‌ترین ارتباطات در تمام محورها اعم از ایدئولوژیک، فرزندپروری، مدیریت مالی، ارتباط با خویشاوندان، جنسی، تفریح و بسیاری از محورهای دیگر در زندگی زناشویی شکل می‌گیرد. مثلاً اینکه دختر دوست دارد اوقات فراغتش را چگونه بگذراند و یک پسر تا الان اوقات فراغتش را به چه شکلی می‌گذراند و دوست دارد بعد از ازدواج به چه شکلی بگذراند. حتی در زمینه محور تفریحی هم باید دختر و پسر با هم تناسب داشته باشند. یکی از فضاهایی که می‌توان این محورها را بررسی کرد، جلسات خواستگاری است. در این جلسات حتماً باید سؤالات مصداقی باشد. سؤال «آیا فردی باایمان هستی؟» موضوعی را حل نمی‌کند. باید خیلی ریز وارد شد. اول تعریف خودمان را از یک موضوع داشته باشیم. شاید آن فرد در تعریف خودش بگوید من فرد باایمانی هستم، اما تعریف من از باایمان بودن متفاوت باشد. در مشاوره‌ها پرسشنامه‌هایی که به دختر و پسر داده و تطبیقی که انجام می‌شود، بسیار کمک‌کننده است.
مشاوره‌های پیش از ازدواج برای افراد مطلقه ضروری است
مسئول آموزش کلینیک سلامت خانواده دانشگاه شاهد با تأکید بر اینکه مشاوره‌های پیش از ازدواج برای ازدواج‌های مجدد ضروری است، گفت: اگر بگوییم مشاوره‌های پیش از ازدواج برای دختر و پسری که برای اولین‌بار تصمیم به ازدواج دارند، تا حدودی لازم است، برای ازدواج‌های مجدد قطعاً ضروری است. یعنی اگر فردی در کارنامه خود سابقه طلاق دارد و می‌خواهد برای ازدواج بعدی اقدام کند، حتی اگر صددرصد به این نتیجه برسند که برای هم مناسب هستند، باز هم باید مشاوره‌های پیش از ازدواج دریافت کنند. توصیه اکید ما این است که هر دختر و پسری که میخواهند ازدواج کند، بعد از اینکه خودشان به یقین رسیدند که با هم تناسب دارند یا به یقین نرسیده و مردد هستند، استفاده و بهره‌مندی از خدمات مشاوره پیش از ازدواج برایشان خیلی مهم است.
توجه به مشاوران مجرب، سهل‌الوصول بودن و پوشش بیمه‌ای مشاوره
اخوان با اشاره به کیفیت حوزه مشاوره بیان کرد: آن روی سکه مشاوره هم مهم است. باید مشاوران مجرب داشته باشیم. همچنین مراکز مشاوره سهل‌الوصول و متعدد باشند و مشاوره‌ها تحت پوشش بیمه قرار گیرند. دختر و پسری که میخواهند با یکدیگر ازدواج کنند، ممکن است از وضعیت مالی خوبی برخوردار نباشند. امکان دارد دانشجو باشند و هنوز وضع کاری و شغلی‌شان خیلی مشخص نباشد. بدیهی است که پرداخت هزینه نسبتاً سنگین چنین مشاوره‌هایی، از توان‌شان خارج است. یکی از موانع مراجعه پیش از ازدواج به مشاوران، تحت پوشش بیمه نبودن است. از طرفی فرد باید مطمئن شود پیش مشاور مجرب و با دانش کافی می‌رود. تعداد زیادی مراکز مشاوره و ساختمان پزشکان داریم اما مراکز تحت حمایت دولت، متعدد و شناخته‌شده نیستند. همچنین بیمه‌ها بپذیرند که تقبل چنین هزینه‌هایی، از هزینه‌های بعدی ناشی از طلاق جلوگیری می‌کند و جلوی بسیاری از ضررهای بعدی که احتمالاً سنگینی آن روی دوش بیمه‌هاست، گرفته می‌شود.
ازدواج با این دلایل، مناسب نیست
عضو گروه درمان کلینیک سلامت خانواده دانشگاه شاهد به انگیزه‌های ازدواج اشاره کرد و ادامه داد: مهم است که دختر و پسری که میخواهند ازدواج کنند، به انگیزه‌شان از ازدواج توجه کنند. ازدواجی که فرد آمادگی ندارد و صرفاً به دلیل فشار والدین و حس ترحم انجام می‌شود، ازدواج‌هایی که صرفاً بر اساس صحبت اقوام، عقدشان در آسمان بسته شده یا حتماً باید جنبه قومی و قبیله‌ای داشته باشد، ازدواج براساس وضع اقتصادی طرف مقابل که باعث بهبود وضع مالی خود شود، ازدواج برای فرار از خانواده سخت‌گیر و متعصب یا ازدواج‌های موقعیتی مثلاً برای خروج از کشور، هیچ‌کدام دلایلی برای یک ازدواج و زندگی پایدار نیست. خیلی مهم است که دختر و پسر بدانند ازدواج می‌کنند تا زندگی جدیدی را آغاز کنند با همسری که به دلایل بالا انتخاب نشده است. آن‌ها باید احساس کنند که می‌توانند زندگی مشترک تشکیل دهند. بنابراین قبل از مشاوره، انگیزه‌های ازدواج مهم است.
داشتن میل جنسی، موضوعی برای آخرین جلسه خواستگاری
او در مورد داشتن میل جنسی به فرد مقابل گفت: گاهی اوقات زوجی می‌آیند و زن یا مرد می‌گوید از ابتدای عقد، همسرم به من احساسی ندارد و پس از صحبت با او می‌بینیم واقعاً حسی نداشته است. در این‌جا سؤال می‌کنیم که چرا ازدواج کردید؟ رابطه جنسی اگر اصل زندگی نباشد، چسب زندگی است و یکی از علت‌های ازدواج، ارضای نیازهای جنسی است. گاهی ممکن است دو نفر آن‌قدر عقلانی به ازدواج فکر کنند که از داشتن حس برای ازدواج در طرف مقابل غفلت کنند. این موضوعی است که در آخرین جلسه خواستگاری باید دو طرف در مورد آن بحث کنند و ببینند که چقدر به هم نزدیک هستند.
هیچ‌کس ایده‌آل نیست
این درمان‌گر اختلالات جنسی درباره ایده‌آل‌گرایی اظهار کرد: زمانی که می‌خواهیم شریک زندگی آینده را انتخاب کنیم، باید بدانیم مطمئناً هیچ‌کس ایده‌آل و کامل نیست. کما‌این‌که خودمان هم ایده‌آل و کامل نیستیم. مهم این است که در همه محورها تا حدودی با هم تطبیق داشته و مناسب باشیم. دنبال این نباشیم که آنچه را نداریم از طریق شریک زندگی آینده‌مان به دست آوریم؛ اگر این‌طور باشد، یک معامله است و معامله هر زمانی ممکن است به هم بخورد. برای تشکیل زندگی آینده مهم این است که در اکثر موارد با یکدیگر متناسب باشیم و اختلافات‌مان خیلی زیاد نباشد. فکر نکنیم این اختلافات را بعداً می‌توانیم جبران کنیم یا همسرمان را تغییر دهیم. این نکته خیلی مهم است. بعضی‌ها می‌گویند اشکال ندارد، تغییرش می‌دهیم. مثلاً فرد معتاد است، بعد از ازدواج ترکش می‌دهیم. اینکه می‌توانیم در آینده همسرمان را تغییر دهیم را کاملاً کنار بگذاریم. باید بنا را روی این بگذاریم که حداکثر کاری که می‌توانیم بکنیم تغییر خودمان است و همسر آینده‌مان را ممکن است اصلاً نتوانیم تغییر دهیم. بنابراین باید تصمیم‌گیری برای ازدواج با فرد مقابل براساس آنچه در حال حاضر است، انجام شود.
مشکلاتی جنسی مردان که در مشاوره‌های پیش از ازدواج مطرح می‌کنند
اخوان در مورد مشاوره‌های جنسی پیش از ازدواج گفت: گاهی دختر و پسری می‌پرسند آیا ما به لحاظ جنسی می‌توانیم با یکدیگر ازدواج کنیم؟ یکی از مواردی که عموماً مردان به‌عنوان مشکل مطرح می‌کنند، زودانزالی است. از او می‌پرسم آیا قبلاً رابطه داشته‌ای؟ اگر بگوید نه. می‌گوییم پس الان نمی‌توانی تصمیم بگیری زودانزال هستی یا نه. باید ازدواج کنی و اگر با گذشت سه ماه، زودانزال بودی، باید برای درمان مراجعه کنی. فردی می‌گوید من قطعاً می‌دانم زودانزال هستم چون روابط قبلی داشتم. به او می‌گوییم که روابط قبلی‌ات تعیین‌کننده این نیست که در ارتباط با همسرت هم دچار زودانزالی هستی یا خیر. در نتیجه الان نمی‌توانیم تو را درمان کنیم. در هر صورت به فرد اطمینان می‌دهیم که زودانزالی مانعی برای ازدواج نیست. فرد باید ازدواج کند و بتواند روابط جنسی بدون استرس با همسر آینده‌اش، داشته باشد. اگر در طول سه ماه این مشکل حل نشد، مراجعه می‌کند و بررسی می‌کنیم که آیا این نارضایتی ناشی از زودانزالی است؟ در هر حال زودانزالی کاملاً درمان‌پذیر است.
مشکل ناتوانی جنسی و کمبود میل جنسی
او ناتوانی جنسی و کمبود میل جنسی را مشکلات دیگری در مردان دانست و افزود: اگر واقعاً با آزمایشات و بررسی‌ها متوجه شویم فرد ناتوانی جنسی دارد، این موضوع مانعی برای ازدواج است؛ یعنی قبل از عقد باید ناتوانی جنسی مرد درمان شود و همسر آینده او باید حتماً در جریان قرار بگیرد. گاهی ممکن است فرد بگوید میل جنسی من کم است یا میل جنسی ندارم. این از مواردی است که از فرد سؤال می‌کنیم. گاهی فرد فکر می‌کند میل جنسی ندارد؛ درصورتی‌که به دلیل نداشتن همسر، این میل را سرکوب و با این روش به‌نوعی خود را از میل جنسی رها کرده است. با بررسی و انجام آزمایش‌های هورمونی اگر ثابت شود فرد میل جنسی ندارد، در مورد انگیزه‌های ازدواج از او سؤال می‌کنیم که وقتی میل جنسی نداری برای چه ازدواج می‌کنی؟ کنکاش می‌کنیم تا به نتایج برسیم.
مشکلات مطرح‌شده از سوی زنان در مشاوره‌های جنسی
این درمان‌گر اختلالات جنسی ناباروری را یکی از مشکلات زنان در مشاوره های جنسی عنوان کرد و گفت: گاهی زنان نگران بارداری بعد از ازدواج هستند. می‌گوییم باید ازدواج کنید، یک سال بدون هیچ‌گونه پیشگیری روابط جنسی داشته باشید. اگر بعد از یک سال تلاش، بارداری اتفاق نیفتاد، آن وقت پروسه بررسی نازایی و ناباروری شروع می‌شود. علاوه بر آن می‌پرسند در محیطی با محدودیت بزرگ شد‌ه‌ام و چشم و گوش بسته‌ام. آیا این‌ها موانعی برای عدم توانایی‌ام در رابطه جنسی موفق با همسر آینده‌ام است؟ می‌گوییم اصلاً این‌طور نیست و بهترین زمان مشاوره‌های جنسی در دوران عقد است. این‌ها هیچ‌کدام دلیلی بر این نیست که شما نمی‌توانید رابطه جنسی موفقی با همسر خود داشته باشید. برای دختر و پسر توضیح می‌دهیم که همه زنان در ابتدای زندگی پذیرش جنسی‌شان پایین است اما به‌تدریج این حجب و حیا ریخته می‌شود و هرچقدر سن یک زن بیشتر شود و از سال‌های ازدواجش بگذرد، در رابطه جنسی خود شرایط خیلی بهتری پیدا می‌کند؛ درصورتی‌که مرد ممکن است رو به افول برود. اما اگر زن مطرح کند که میل جنسی‌اش کم است، از او سؤالاتی می‌پرسیم با این مضمون که آیا تخیل جنسی دارید؟ آیا در خواب ارضا می‌شوید؟ و سؤالات دیگری که در نهایت به این نکته می‌رسیم که این نگرانی‌ها به‌جا هستند یا نه.
تفاوت کم زوجین در امیال جنسی مهم نیست
اخوان درباره میزان تفاوت جنسی تصریح کرد: ممکن است دختر و پسر سالم باشند ولی یکی برون‌گرا و دیگری درون‌گرا، یکی خونسرد و دیگری عصبانی باشد. ممکن است که از لحاظ جنسی مشکل نداشته باشند، اما با هم متناسب نباشند. همان‌طور که ممکن است با مردی ازدواج کنیم که مقداری خسیس باشد اما آزاردهنده نیست یا زنی که عصبی باشد اما آن‌قدر عصبانیتش شدید نیست که زندگی را دست‌خوش ناملایمات کند. میل جنسی هم ممکن است همین‌طور باشد و زوجین مقداری با یکدیگر تفاوت داشته باشند. تفاوت کم مهم نیست. تفاوت زیاد و فاحش است که می‌تواند مانع بزرگی در مسیر ازدواج باشد. بنابراین در مشاوره‌های جنسی در مورد این مسائل جویا می‌شویم و بعد توصیه می‌کنیم که در اولین فرصتی که با هم محرم شدند، با هم مراجعه کنند تا اطلاعات و آگاهی‌شان را در مورد مسائل جنسی بالا ببریم.
محرمیت پیش از عقد افراد را به شناخت جنسی از یکدیگر می‌رساند
او با اشاره به محرمیت پیش از عقد، تأکید کرد: اگر پیش از عقد محرمیتی ایجاد شود و افراد بتوانند آزادانه یکدیگر را ببینند، خیلی کمک‌کننده است. زوج‌هایی داشتیم که چند سالی از ازدواج‌شان گذشته و مثلاً مرد می‌گوید اولین باری که بدن همسرم را دیدم، خوشم نیامد، یا برعکس زن این حرف را می‌زند. درحالی‌که تا زمان عقد خیلی نمی‌توانستند یکدیگر را ببینند و در کنار هم باشند. اگر بین دختر و پسر قبل از عقد دائم، محرمیتی ایجاد شود تا بتوانند مقداری آزادتر در کنار هم باشند و تناسب اندام و وضعیت ظاهری هم را ببینند، کمک می‌کند که آگاهانه‌تر بتوانند پیمان زناشویی را ببندند.
منبع: سلامت نیوز