سرطان، بیماری ای است که ابتلا به آن می‌تواند برای فرد و خانواده دردسرهای زیادی را به وجود بیاورد، اما امروزه آن‌قدر علم پیشرفت کرده که درمان سرطان در بسیاری از موارد موفقیت‌آمیز است. سرطان دهانه رحم، یکی از انواع شایع سرطان محسوب می‌شود که با یک تست ساده مثل «پاپ اسمیر» می‌توان آن را در مراحل اولیه شناسایی و به راحتی درمان کرد. دکتر عزیزه قاسمی‌نژاد، متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ نازایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، شما را با این تست بیشتر آشنا می‌کند.
روشی ارزان برای تشخیص سرطان
پاپ اسمیر(Pap smear) در واقع یک تست غربالگری ارزان، ساده و قابل اندازه‌گیری محسوب می‌شود و در صورت استفاده درست از آن می‌توان براحتی سرطان دهانه رحم را تشخیص داد و جلوی پیشرفت آن را در بدن گرفت.
همه خانم‌ها انجام بدهند
تست پاپ‌اسمیر را باید همه خانم‌ها پس از شروع اولین رابطه جنسی، به صورت سالانه انجام بدهند در صورتی‌که نتیجه تست سالانه، سه سال پی در پی منفی باشد، متخصص زنان فواصل انجام تست را طولانی‌تر خواهد کرد. اما در برخی از افراد این تست باید در فواصل کوتاه‌تری انجام شود.
انجام تست با فاصله کمتر
آن دسته از افرادی که رفتار پرخطر دارند یا موازین بهداشتی را بخوبی رعایت نمی‌کنند، باید در فواصل کوتاه‌تری تست پاپ‌اسمیر را تکرار کنند. افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا مبتلا به بیماری‌های خاص نیز در این گروه قرار می‌گیرند. آن دسته از افرادی که دخانیات استفاده می‌کنند یا ریسک ابتلا به سرطان در آنها بالاست هم باید با فواصل کمتری این تست را انجام بدهند.
روش‌های دیگر تشخیصی
علاوه بر تست پاپ‌اسمیر، روش دیگری برای تشخیص سرطان دهانه رحم وجود دارد که به آن، «تین پرپ» (thinprep ) گفته می‌شود. روش انجام تین پرپ با پاپ‌اسمیر کمی متفاوت است و روش جدیدتری به نسبت پاپ اسمیر محسوب می‌شود.
کدام روش بهتر است؟
با وجود این‌که پاپ اسمیر یک روش قدیمی به نسبت تین پرپ محسوب می‌شود، ولی در صورتی که پزشک متخصص آن را به درستی انجام بدهد، خطای کمی خواهد داشت و یک تست قابل اعتماد برای تشخیص سرطان دهانه رحم محسوب می‌شود. البته این مساله در رابطه با تین پرپ هم مصداق دارد یعنی در صورتی که این روش هم به درستی انجام نشود، احتمال خطا برای آن نیز وجود خواهد داشت.
تشخیص عفونت با پاپ‌اسمیر
تست پاپ اسمیر می‌تواند بسیاری از عفونت‌ها را تشخیص بدهد. چنانچه فردی به عفونت مبتلا باشد، باید تا زمان درمان کامل عفونت، انجام مجدد تست پاپ‌اسمیر را به تعویق بیندازد، چون انجام این تست در زمان ابتلای فرد به عفونت، باعث می‌شود که متخصص زنان برای بالا بردن دقت نتیجه تست، مجددا انجام آن را پس از درمان عفونت توصیه کند.
زگیل را هم تشخیص می‌دهد؟
امروزه برخی از انواع زگیل‌های تناسلی را عامل ابتلا به سرطان دهانه رحم می‌دانند. پاپ اسمیر قابلیت تشخیص نوع زگیل تناسلی (از نظر سرطان‌زا بودن) را بخوبی ندارد و برای تشخیص آنها، معاینه داخلی و روش تشخیصی اچ.پی.وی تایپینگ (Hpv genotyping) لازم است که پزشک متخصص زنان تنها برای برخی از افراد آن را توصیه می‌کند.
چند نکته طلایی
انجام پاپ اسمیر باید یک تا دو هفته بعد از عادت ماهیانه ( بعد از خونریزی) باشد تا کمترین خطا در تشخیص به وجود بیاید. قبل از انجام تست پاپ اسمیر نباید از 24 ساعت قبل از آن، رابطه جنسی داشت. همچنین استفاده از دوش واژینال(شست‌و‌شوی داخلی) و کرم‌های واژینال را باید 48 ساعت قبل از انجام پاپ اسمیر متوقف کرد.
برخی از افراد تصور می‌کنند که پاپ اسمیر را باید به صورت ناشتا انجام بدهند در حالی‌که چنین کاری لازم نیست. برخی از افراد تصور می‌کنند که در صورت زدن واکسن گارداسیل (پیشگیری از زگیل تناسلی) دیگر نیازی به انجام تست پاپ اسمیر ندارند در حالی‌که این باور نادرست است و افراد در صورت تزریق این واکسن نیز باید تست پاپ اسمیر بدهند.
انجام تست پاپ اسمیر در زمان بارداری ممنوعیتی ندارد و در صورتی که متخصص زنان و زایمان انجام آن را در زمان بارداری ضروری بداند، نباید آن را به تعویق انداخت. استفاده از سیگار و قلیان می‌تواند افراد را مستعد ابتلا به سرطان دهانه رحم کند و این دسته از افراد با مشورت پزشک باید با فاصله کمتری تست پاپ اسمیر را انجام بدهند، ضمن این‌که باید عادت استفاده از دخانیات را کنار بگذارند.
برخی از افراد حاضر نیستند یک هزینه سالانه برای پاپ اسمیر بپردازند درحالی‌که پرداخت این هزینه کم می‌تواند افراد را از پرداخت هزینه‌های سنگین درمان سرطان دهانه رحم، مصون نگه دارد. خانم‌ها و دخترهای جوان در صورت مشاهده هرگونه خونریزی غیر طبیعی، ترشح و خارش، باید سریعا برای بررسی و مشاوره به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنند.
تست مثبت ترس ندارد
چنانچه تست پاپ اسمیر مثبت باشد، لزومی به تکرار مجدد آن نخواهد بود و خطایی در نتیجه تست وجود ندارد. اگر تست پاپ اسمیر مثبت شود و نتیجه آن تغییرات سلولی غیر طبیعی و سرطانی را نشان بدهد، در چنین شرایطی، باید اقداماتی برای بیمار انجام داد. یکی از این اقدامات تکه برداری (بیوپسی –Biopsy ) از دهانه رحم محسوب می‌شود.
پس از انجام تکه‌برداری، نمونه به آزمایشگاه ارسال خواهد شد تا مورد بررسی قرار بگیرد.هنگامی که تشخیص به موقع و در مراحل اولیه سرطان باشد، جای نگرانی وجود نخواهد داشت و درمان به‌طور معمول با برداشتن آن قسمتی که دچار تغییرات سلولی شده است، انجام می‌شود.
البته در برخی موارد برای پیشگیری از پیشرفت بیماری، باید کل رحم را برداشت که تشخیص این مساله بر عهده متخصص زنان و زایمان است. معمولا در بیماران جوان مبتلا به سرطان که قصد بارداری دارند در شرایطی که سرطان پیشرفته نباشد، فقط آن قسمتی که به سرطان مبتلا شده است، برداشته می‌شود تا فرد بتواند باردار شود.
برداشتن کل رحم در افراد جوان، فقط در شرایط خاصی انجام می‌شود که تهدیدی برای جان بیمار وجود داشته باشد. اگر تشخیص به موقع صورت نگرفته و سرطان در مراحل پیشرفته باشد، در چنین شرایطی درمان سخت‌تر خواهد بود.
احتمال این‌که در مراحل پیشرفته سرطان قسمت‌های دیگر بدن و غدد لنفاوی به سرطان مبتلا شوند وجود دارد و در چنین شرایطی علاوه بر عمل جراحی، رادیوتراپی و در برخی موارد شیمی درمانی، به بیمار توصیه می‌شود که تشخیص آن بر عهده پزشک متخصص زنان و آنکولوژیست خواهد بود/بهاره جلالوند.
منبع: چاردیواری/ جام جم
لینک مرتبط: باید و نباید ها: اگر تست پاپ اسمیر رحم شما مثبت شود!