قرص ضدبارداری، یکی از روشهای هورمونی پیشگیری از بارداری است که سالانه چیزی حدود ۱۲ میلیون زن در ایالات متحده برای پیشگیری از بارداری از آن استفاده میکنند.
تحقیقات نشان میدهد که این قرصها، در واقع یکی از مؤثرترین روشها برای پیشگیری از بارداری محسوب میشوند، البته اگر به درستی مصرف شوند (یعنی در زمان مشحص و به طور روزانه)؛ گفته میشود از هر ۱۰۰ زنی که این قرصها را مصرف میکنند، یک نفر در سال در اوایل مصرف دچار بارداری ناخواسته میشود. با این همه، میزان بارداری در زنانی که این قرص را نمیخورند افزایش چشمگیری دارد و چیزی حدود ۳۰ تا ۸۰ برابر بیشتر است.
دو نوع قرص ضدبارداری وجود دارد که هر دوی آنها حاوی ترکیبی از هورمونهای استروژن و پروژسترون هستند. در قرصهای ترکیبی هر دوی این هورمونها وجود دارند، در شرایطی که «مینیپیل» تنها حاوی پروژستین است.
این قرص، باید با اهداف پزشکی به جز پیشگیری از بارداری به منظور رفع مشکلات زیر مصرف شود:
-تنظیم عادات قاعدگی
-قاعدگیهای نامنظم
-منوراژی (یا قاعدگی شدید)
-قاعدگی دردناک
-اندومتریوز
-سندروم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی (PMDD)
-آکنه، پرمویی بدن و ریزش مو
-کاهش خطر کیست سینه، کیستهای تخمدانی، بیماری التهابی لگن و بارداری در لولههای فالوپ
همچنین قرصهای ضدبارداری خوراکی در قالب روشی برای پیشگیری از سرطانهای تخمدان و درونرحمی مورد استفاده قرار میگیرند. به خاطر داشته باشید که قرصهای پیشگیری از بارداری از انتقال بیماریها از راه جنسی پیشگیری نمیکنند.
عوارض جانبی رایج قرصهای ضدبارداری
این عوارض عبارت است از: خونریزیهای بیناقاعدگی، حالت تهوع، حساسیت سینه، سردرد، افزایش وزن، تغییر رفتار و خلق و خو، تأخیر یا عدم قاعدگی، کاهش میل جنسی، ترشحات واژنی و تغییر قابلیت بصری با لنزهای تماسی. در اینجا برخی از این عوارض جانبی را مورد بررسی قرار میدهیم.
۱.خونریزیهای بیناقاعدگی
تقریبا ۵۰ درصد از افرادی که از قرصهای ضدبارداری استفاده میکنند، بین دورههای قاعدگی خود دچار خونریزی میشوند – که اغلب آن را به نام خونریزی غیرطبیعی میشناسند – و در سه ماهه اول مصرف قرصهای ضدبارداری شایعتر است. به طور کلی با مصرف سومین بسته قرصهای ضدبارداری، این مشکل در ۹۰ درصد موارد حل خواهد شد.
حین خونریزی، مادامی که این قرص و همه دوزهای آن به درستی مصرف شود، همچنان مؤثر خواهد بود. افرادی که خونریزیشان ۵ روز یا بیشتر باشد در شریطی که به طور منظم قرص خورده یا بیش از ۳ روز خونریزی شدید داشته باشند، میبایست حتما به متخصص مراجعه کنند. خونریزیهای بیناقاعدگی اغلب به خاطر متناسب شدن رحم برای نازک شدن لایه درونی آن بوده و یا به خاطر سازگاری بدن برای داشتن میزانهای مختلف هورمونی است.
۲.حالت تهوع
برخی افراد طی نخستین بار استفاده از این قرصها، حالت تهوع خفیفی را تجربه میکنند که اغلب بعد از دوره کوتاهی برطرف میشود. استفاده از قرص همراه با غذا و یا در زمان خواب باعث کاهش احتمال بروز تهوع خواهد شد. هر کسی که دچار حالت تهوع شدید یا دائم شود باید به دنبال دستورالعملهای مخصوص پزشکی مربوط به آن باشد.
۳.حساسیت سینه
قرصهای ضدبارداری میتوانند منجر به بزرگ شدن یا حساسیت سینه شوند. این عارضه جانبی طی چند هفته بعد از آغاز مصرف قرص بهبود پیدا کرده، اما هر کسی که متوجه برجستگی خاصی در سینه خود شده یا دید سینهاش حساسیت خاصی پیدا کرده یا درد شدید سینه داشت باید به متخصص مراجعه کند. کم کردن مصرف کافئین و نمک باعث کاهش حساسیت سینه خواهد شد.
۴.سردرد
هورمونهای جنسی در بدتر شدن سردرد و میگرن تأثیرگذارند. انواع قرصها و دوزهای مختلف هورمونها، علائم مختلف سردرد را به همراه دارند. تحقیقات زیادی پیش از این نشان داده که در صورت مصرف قرصهایی که دوزهای کمی از هورمونها را دارند، میزان وقوع سردردها کمتر خواهد بود.
۵.افزایش وزن
تحقیقات بالینی هیچ ارتباط پیوستهای را بین استفاده از قرصهای ضدبارداری و تغییرات وزنی نیافته است. با این حال، بسیاری از افرادی که این قرص را مصرف میکردند، مایعات در بدنشان بیشتر میماند، خصوصا در سینه و باسن. سلولهای چربی هم میتوانند تحت تأثیر استروژن موجود در قرصهای ضدبارداری باشند، اگرچه این هورمون باعث میشوند سلولها بهجای افزایش تعداد، بزرگتر شوند.
۶.تغییر خلق و خو و روحیه
به افرادی که سابقه افسردگی دارند توصیه میشود با متخصص خود در این باره و در ارتباط با مصرف این قرصها مشورت کنند، چرا که بسیاری از افراد در دوران مصرف این قرصها دچار افسردگی یا سایر تغییرات احساسی میشوند.
محققان، طی تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ روی ۹۰ زن انجام دادند دریافتند که استفاده از قرصهای ضدبارداری، با ضخامت کمتر قشر مغز در غشای حلقهای جانبی و غشای کمربندی بطنی مغز مرتبط است. این نواحی مغزی با بروز واکنشهای پاداش و سنجش بروز عوامل محرک مرتبط هستند.
۷.تأخیر در قاعدگی
زمانهایی وجود دارد که بهرغم مصرف درست قرصهای ضدبارداری، احتمال دارد قاعدگی رخ نداده یا به تعویق بیافتد. عوامل زیادی میتوانند بر این مسئله تأثیر بگذارند؛ از جمله استرس، بیماری، سفر و ناهنجاریهای هورمونی و تیروئیدی.
اگر قاعدگی رخ ندهد و یا هنگام مصرف قرص خیلی خفیف رخ بدهد، باید پیش از مصرف ورق بعدی قرص حتما تست بارداری انجام دهید. اگر باز هم قاعدگیتان به تأخیر افتاد یا رخ نداد یا خیلی خفیف بود، حتما به متخصص مراجعه کنید.
۸.کاهش میل جنسی
هورمون یا هورمونهای موجود در قرصهای ضدبارداری میتوانند در برخی از افراد بر میل جنسی تأثیر بگذارد. با این حال، عوامل بسیار دیگری هم میتوانند سبب کاهش میل جنسی شوند. اگر این کاهش میزان میل جنسی ادامه داشت و برایتان آزاردهنده بود، باید حتما به یک متخصص مراجعه کنید.
با این حال در برخی از موارد، قرصهای ضدبارداری میتوانند باعث افزایش میل جنسی شوند. چنین افزایشی میتواند به خاطر کاهش علائم دردناکی مانند شکمدردهای قاعدگی، سندروم پیش از قاعدگی، اندومتروز و فیبروئیدهای رحمی باشد.
۹.ترشحات واژن
برخی از افراد در دوره مصرف قرصهای ضدبارداری، دچار ترشحات واژنی میشوند. دامنه بروز این تغییرات متفاوت است؛ از کاهش نرمی و رطوبت واژن گرفته تا بروز تغییر در خودِ ترشحات و تغییراتی که میتوانند بر دخول جنسی تأثیر گذارند. مثلا در مورد کم شدن میزان نرمی و رطوبت واژن، افزودن مواد نرمکننده بیشتر میتواند باعث ارتقای وضعیت رابطه جنسی شود. معمولا تغییر در ترشحات واژن چندان مضر نیست.
۱۰.تغییرات بصری هنگام استفاده از لنزهای تماسی
تغییرات هورمونی که به خاطر مصرف قرصهای کنترل بارداری رخ میدهد میتواند به حفظ مایعات در بدن منتهی شده که خودش سبب تورم قرنیه و یا تغییر شکل آن خواهد شد. زمانی که این تورم رخ بدهد، لنزهای تماسی دیگر به راحتی قابل استفاده نخواهند بود.
افرادی که از لنزهای تماسی استفاده میکنند، در صورت بروز هر نوع تغییری در بینایی یا تحمل لنزها در دوران مصرف قرصهای باداری، میبایست با متخصص چشم مشورت کنند.
نکته مهمی که باید حین مصرف قرصهای ضدبارداری به خاطر داشته باشید این است که در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. این علائم عبارتند از:
-درد شکمی یا معده
-درد سینه (مانند کوتاه شدن نفس)
-سردردهای شدید
-مشکلات بینایی مانند تیرگی دید یا کم شدن قدرت بینایی
-تورم یا درد در ساق و ران پاها (و قرمزی یا درد در پشت ساق و ران)
همچنین گفته میشود که مصرف قرصهای ضدبارداری با افزایش فشار خون، بروز تومورهای خوشخیم کبدی و افزایش خفیف در خطر پیشرفت سرطان دهانه رحم مرتبط است.
هشدارها و خطرات حین استفاده از این قرصها
قرصهای ترکیبی میتوانند خطر عوارض جانبی بیماریهای قلبیعروقی را به شکل خفیفی افزایش دهند؛ از جمله بیماریهایی مانند حمله قلبی، سکته مغزی، لختگی خون که میتوانند کشنده باشند.
لخته شدن خون پدیده نادری است، اما به هر کسی که سابقه آن یا حمله قلبی یا سکته مغزی را داشته باشد توصیه میشود قرصهای ضدبارداری ترکیبی را استفاده نکرده و به منظور استفاده از گزینههای دیگر، حتما با متخصص مشورت کند.
سازمان دارو و غذای آمریکا هم نسبت به مصرف قرصهای ترکیبی در زنان ۳۵ ساله و بالاتری که سیگار میکشند هشدارهای جدی داده است. عوامل دیگری که باعث افزایش خطر لختگی خون میشوند شامل چاقی و یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی هستند.
همچنین توصیه میشود اگر فرد سابقه بیماری کبدی یا بیماری قلبی، سرطان رحم، فشار خون کنترلنشده یا میگرن با علائم پیشهشدار دارد، به هیچ وجه از قرصهای ضدبارداری هورمونی استفاده نکند.
منبع: medicalnewstoday
شایعترین عوارض جانبی قرصهای جلوگیری از بارداری
مهرناز زاوه
تحقیقات نشان میدهد که این قرصها، در واقع یکی از مؤثرترین روشها برای پیشگیری از بارداری محسوب میشوند، البته اگر به درستی مصرف شوند.
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
مهناز
خسته نباشید من قرص کلرت ۲۰۰۰/۳۵میخورم الان پیدا نمیشه چی میتونم جاش بخورم چون هر قرصی بهم نمیسازه حالت تهوع میکیرم اما این قرص بهم میسازه قرصی معرفی کنید کار همین قرص کنه ممنون