داروهای گروه «کورتیکواستروئید» که در اصطلاح عموم به نام «کورتون» شناخته می‌شوند، در پزشکی امروز از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین داروها برای کاهش التهاب و کنترل بسیاری از بیماری‌های مزمن محسوب می‌شوند اما استفاده به جا و میزان مناسب آن بسیار حائز اهمیت است .«دگزامتازون» که از این خانواده است و بسیار تزریق آن در کشورمان شایع است گاهی خطرات جبران ناپذیری را برای بیمار بوجود می آورد در این خصوص و در رابطه با دانستن عوارض دیگر این دارو با یک داروساز به گفت و گو پرداخته ایم.
دکتر کاوه سالارمند ، داروساز بیان کرد: همه داروها به خودی خود شامل یکسری اثرات مثبت و یکسری اثرات منفی هستند اما اگر داروها در موارد مخصوص به خود استفاده شود عواض آن به نسبت کاهش میابد ، یکی از اشتباهات افراد در هنگام سرماخوردگی مصرف «دگزامتازون» است. تزریق دگزا ممکن است در روزهای اول بیماری یکسری از علائم سرماخوردگی را کاهش دهد و یک احساس سرخوشی در فرد بوجود آورد و بیمار از حالت بی حالی و کسلی خارج گردد ولی در کنار این حالات 2الی 3 مشکل اساسی فرد را گرفتار می کند .
وی در ادامه افزود : سرما خوردگی همان طور که می دانیم یک بیماری عفونی است .در بیماری های عفونی سیستم بدن باید تقویت شود که این عامل عفونی از بدن خارج گردد اما نکته که اینجا وجود دارد این است که فردی که درهنگام بروز بیماری عفونی که همراه با تب و گلو درد چرکی باشد و این دارو را ترزیق کند نه تنها سیستم ایمنی بدن خود را تضعیف کرده بلکه بدن خود را تبدیل به یک محیط مناسب برای مانور باکتری ها می کند .
یک توصیه مهم که بیماران سرماخورده باید آن را جدی بگیرند مخصوصا بیمارانی که سرما خوردگیشان ناشی از عوامل باکتریایی همراه با یک ویروس عفونی باشد این است که در زمانی که دچار این سرماخوردگی شدید شدند به هیچ عنوان از دگزامتازون استفاده نکنند .تزریق دگزامتازون مخصوص در فصل پیش رو در کشور بسیار شایع است البته لازم به ذکر است این تاثیرات منفی ذکر شده از این دارو فقط در دگزا خلاصه نمی شود بلکه داروهایی که از خانواده کورتون ها هستند همگی اثرات منفی و زیان بارشان از اثرات مثبتشان بیشتر است مانند : بتامتازون ، تریامسینولون، پردنیزولون و…
تزریق کورتون ها در بیماری های عفونی بسیار مشکل ساز است و بیشتر از اینکه نقش درمانی داشته باشند گول زنک هستند و به عبارتی فقط علائم بیماری را چند روزی پنهان می کنند و پس از مدتی به شکل شدید تری دوباره بروز می کنند. کورتون هرچند علائم بیماری را کاهش می‌دهد اما بیماری را از میان نمی‌برد.
سالارمند تاکید کرد: دگزامتازون، قوی‌ترین داروها از خانواده کورتون ها است. وقتی بیماری هر هفته یک آمپول دگزامتازون تزریق کند، تاثیر این دارو به طور مداوم در بدن او وجود دارد و عوارض طولانی‌مدت که در ادامه آمده برای وی به وجود خواهد آمد. حتی با تزریق یک یا دو بار در ماه نیز چنین عوارضی ایجاد می‌شود.صرف‌نظر از عوارض، وابستگی به کورتون مشکل مهم دیگری است که بر اثر استفاده به مدت حدود یک ماه از کورتون‌ها گریبانگیر بیمار می‌شود.
این داروساز در رابطه با عوارض مصرف طولانی مدت این دسته از دارو ها متذکر شد : مصرف طولانی مدت کورتون ها عوارض جانبی زیادی را به همراه دارند از مهم ترین عارضه کورتون ها مخصوصا دگزامتازون زخم های گوارشی ، دیابت ، فشارخون، افسردگی ، پوکی استخوان ، تحلیل رفتن عضلات ، چاقی و اضافه وزن و…. است .یکی دیگر از عوارض مصرف طولانی مدت داروهای خانواده کورتون سندرومی به نام «سندروم کوشینگ»است . ازعلائم این سندروم میتوان به تجمع بافت چربی به خصوص در قسمت میانی و فوقانی پشت، صورت (گرد شدن صورت) و بین شانه ها (کوهانی شکل شدن) اشاره کرد .
سعید مهدی پور
مفیدبود
کیانوش
اگر امپول