طی سال‌های اخیر، سرطان پستان در ایران در سن پایین (20 تا 25 سال) شیوع زیادی پیدا کرده و حتی سن یائسگی در خانم‌ها کاهش یافته است.
جدا از عوامل موثر در کاهش سن ابتلا به سرطان زنانه، نکته بسیار مهم، توجه به اهمیت و ضرورت غربالگری سرطان بویژه سرطان پستان است. دکتر گیتی حاتمی‌زاده، متخصص زنان و زایمان و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با توجه به اهمیت توجه به این مساله می‌گوید: خانم‌های جوان بهتر است تشویق شوند که از 18 سالگی به صورت ماهانه، سینه‌هایشان را معاینه کنند و برای غربالگری هر شش ماه یکبار به متخصص زنان مراجعه کنند و معاینه شوند .
وی تاکید می‌کند: مهم‌ترین نکته در باره غربالگری سرطان پستان آن است که توده سرطانی پستان را اغلب خود فرد شناسایی می‌کند .
رمز موفقیت درمان
آیا می‌دانید، احتمال ایجاد سرطان پستان در طول زندگی زنان حدود 12 در صد است و به طور کلی یک زن از هر هشت زن به این بیماری مبتلا می‌شود؟ نکته مهم آن است که مرگومیر ناشی از سرطان پستان از طریق غربالگری پایین می‌آید و این مساله، اهمیت غربالگری را نشان می‌دهد.
دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان در این باره به جام‌جم می‌گوید: سال‌های اخیر، شاهد کاهش 2 درصدی آمار موارد جدید سرطان پستان در کشور بوده‌ایم. همچنین میزان مرگومیر ناشی از این سرطان کاهش یافته که به علت تشخیص زودتر و نیز بهتر و موثر‌تر شدن روش‌های درمانی است.
این متخصص با بیان این که غربالگری سرطان پستان شامل روش‌های تصویر برداری مثل ماموگرافی، معاینه پزشک و معاینه خود بیمار می‌شود، می‌افزاید: همه خانم‌های بالای 40سال باید سالانه یک ماموگرافی غربالگری انجام دهند. 20تا 30 سالگی نیز هر یک تا سه سال یکبار، باید معاینه پستان توسط پزشک انجام شود و به افراد درمعرض خطر نیز روش‌های معاینه پستان آموزش داده شود.
درمان قطعی توده‌های کوچک
تومورهای کوچکی که در ماموگرافی غربالگری یافت می‌شوند، غالبا با موفقیت درمان می‌شوند.
به گفته دکتر لاهوتی، ماموگرافی قادر است تومورهای اندازه یک میلی‌متر تا یک سانتی‌متر را مشخص کند. این تومورها با معاینه پزشک قابل لمس نیست. زمانی که یک توده پستان قابل لمس می‌شود، حدود دوسانتی‌متر شده است. فاصله بین ایجاد اولیه توده‌ای که با مامو گرافی قابل تشخیص است تا توده‌ای که در لمس تشخیص داده می‌شود، حدود سه سال است. دکتر حاتمی‌زاده می‌افزاید: تشخیص توده وقتی کوچک است بسیار اهمیت دارد، زیرا هر چه توده کوچک‌تر باشد، احتمال درگیری با غدد لنفاوی کمتر و احتمال درمان کامل بیشتر می‌شود و هر چه توده بزرگ‌تر باشد، احتمال تهاجمش به اطراف و غدد لنفاوی بیشتر و نتیجه درمان هم کمتر می‌شود و شانس مرگومیر افزایش پیدا می‌کند.
سونوگرافی، جایگزین ماموگرافی نیست
سونوگرافی روش دیگر تصویر برداری است که در تشخیص توده‌های پستان کمک‌کننده است، ولی این روش جایگزین ماموگرافی نیست و به کمک آن می‌آید.
دکتر لاهوتی در این باره توضیح می‌دهد: گاهی ماموگرافی نمی‌تواند اطلاعات کافی به پزشک بدهد؛ مثلا در خانمی جوان با بافت متراکم پستان تصویر ماموگرافی خوب نداریم وممکن است توده پستان در تصویر محو باشد و دیده نشود و نیز زمانی که کیست در پستان وجود دارد، برای بررسی بیشتر سونوگرافی نیاز است.
وی تاکید می‌کند: از روش‌های تشخیصی بسیار دقیق‌تر می‌توان ازMRI نام برد که اگرچه بسیار دقیق است، ولی به علت هزینه بالا و شرایط خاص انجام آن به عنوان روش غربالگری استفاده نمی‌شود و استفاده از آن محدود به شرایط خاص با نظر پزشک است. سایر روش‌ها مثل سونوگرافی رنگی (داپلر) یا سی‌تی اسکن، روش غربالگری اصلی نبوده ولی ممکن است به عنوان روش کمکی استفاده شوند .
این متخصص یادآور می‌شود: ثابت شده، معاینه توسط پزشک نیز در تشخیص تومور پستان کاملا موثر است و سبب تشخیص زودرس وکاهش مرگومیر ناشی از بیماری می‌شود.
خودتان معاینه کنید
یکی از بهترین روش‌هایی که به تشخیص زودهنگام توده‌های پستانی کمک می‌کند، این است که به بیماران، آگاهی درباره علائم سرطان پستان داده و از آنها خواسته شود، هرگاه علامت غیرطبیعی مثل درد، توده، تغییر شکل قسمتی از پستان و تغییر اندازه پستان را مشاهده کردند سریعا به پزشک مراجعه کنند.
بهترین سن غربالگری
افرادی که سابقه فامیلی دارند یعنی مادر یا خواهرشان قبل از 40 سالگی دچار سرطان شده‌اند و زمینه ژنتیک دارند، معمولا پنج سال زودتر از سنی که مادر مبتلا شده، احتمال ابتلا دارند. در غیر این صورت برای تمام زنان از 40 سالگی غربالگری شروع می‌شود.
بهتر است بین 35 تا 40 سال یک نوبت ماموگرافی و بعد از 40 سالگی هرسال این تست انجام شود. از آنجا که پیش از 40 سالگی سینه‌ها پر و نسجش متراکم است، دقت تشخیص ماموگرافی در توده‌های کوچک کم است، اما از 40 سالگی به بعد غربالگری به صورت مرتب در همه زنان باید انجام شود.
عوامل خطر سرطان پستان
کم بودن سن اولین قاعدگی
بالابودن سن اولین تولد فرزند
سابقه محدود شیردهی به فرزندان
تعداد کم فرزندان
سن بالای یائسگی
سابقه سرطان تخمدان در خانواده
سابقه سرطان پروستات و سایر سرطان‌ها در اعضای درجه یک خانواده.
منبع: جام جم سرا
علت درد پستان ها در دختران چیست ؟
سرطان سینه در کمین دختران جوان! +داستان واقعی