او این را هم اضافه کرد که سازمان‌های بین‌المللی بر رواج ادبیات ویژه برای اهدای خون، تأکید دارند.
فعالیت‌های داوطلبانه در سازمان انتقال خون، به‌عنوان یک فعالیت جدی دنبال می‌شود، شما چه تعریفی از این فعالیت‌ها دارید؟
فرهنگ داوطلبانه در اهدای خون ادبیات ویژه‌ای دارد که اگر بتوانیم در زمینه اهدای خون به این ادبیات ویژه با توافق جهانی‌اش برسیم، مشکلات بسیاری از فعالیت‌های داوطلبانه، حل می‌شود.
تعریف بین‌المللی از فعالیت داوطلبانه چیست؟
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید، هیچ راهی برای تضمین سلامت خون وجود ندارد، مگر اهدای داوطلبانه و بدون چشمداشت. سال ٢٠٠٠ این سازمان مطالعه کرد و ملاحظه شد بیماری‌های قلبی و عروقی، درصدر بیماری‌های مرگ‌آور قرار دارد و دید زنان نسبت به مردان کمتر به بیماری قلبی و عروقی گرفتار می‌شوند اما وقتی به سن ٥٠، ٥٥سالگی می‌رسند، میزان مرگ‌ومیر زنان و مردان برابر می‌شود. این موضوع بررسی شد و دیدند دلیل و عامل اصلی چنین تغییری، به عادات ماهانه آنها و خونریزی‌ای که در این دوره دارند، و کاهش سطح هموگلوبین خون آنها نسبت به مردان بستگی دارد.
این مطالعه را بین داوطلبانی که خون مستمر اهدا می‌کند را هم انجام دادند و دیدند آنها هم شانس بیماری‌های قلبی و عروقی‌شان درحداقل ممکن است. بعد که مرکز قلب و عروق سازمان بهداشت جهانی می‌خواست این نتایج را منتشر کند، بخش امنیت خون سازمان بهداشت جهانی، مخالفت کرد. این بخش می‌گفت، اگر این مطالب منتشر شود، مردم به دلیل «پاداش سلامت»، خون اهدا می‌کنند و این موضوع، امنیت خون را به خطر می‌اندازد. این اختلاف باعث شد که آنها تعریفی ارایه کنند که به نام «اهدای داوطلبانه و بدون چشمداشت» خون معروف است. دراهدای بدون چشمداشت ما حق نداریم به خاطر «پاداش سلامت» و به خاطر سلامت خودمان، خون اهدا کنیم.
اهدای خون بدون چشمداشت چقدر در فرهنگ ما ریشه دارد؟
کار داوطلبانه را بدون انتظار انجام‌دادن، در ادبیات و فرهنگ ما ریشه دارد. به ما همیشه گفته‌اند؛ اگر کار خیر انجام می‌دهی، نباید ریا کنی، باید طوری اقدام کنی که کسی مطلع نشود. در این زمینه رسانه‌ها نقش مهمی دارند. خوشبختانه روزنامه شهروند هم کار خوبی در این زمینه انجام داده است. «شهروند» مبتکر این موضوع است و شعار یک نشریه را خدمت دواطلبانه قرار داده است. حرکت داوطلبانه تنها به خاطر اجتماع نیست بلکه به خاطر حال خود ما هم هست.
نذر خون که درچند سال اخیر به‌عنوان یک حرکت داوطلبانه درمحرم و عاشورا و احتمالا اربعین انجام می‌شود چه چالش هایی داشت؟
بحث نذر و اهدای خون در ایام سوگواری امام حسین(ع) از موضوعاتی است که ما دنبال فرهنگ‌سازی در آن هستیم. عزاداران در این ایام سوگواری می‌آمدند و با خون دادن، متبرک می‌کردند. مسیر بسیاری از هیأت‌ها هم پایگاهای انتقال خون بود و هست و اهدای خون در این روزها به‌خصوص تبدیل به فرهنگ شده است اما ما در این زمینه، نگرانی‌هایی داریم. وقتی شما با افزایش میزان مراجعه برای اهدای خون مواجه می‌شوید، این پیش‌بینی وجود دارد که در آینده کمبود اهدای خون داشته باشید. طبیعی هم هست، چون وقتی در روزهای به‌خصوصی هجوم وجود دارد، روزهای دیگر از جمعیت اهداکنندگان کاسته می‌شود.
مثلا در بحران‌ها حس همبستگی مردم باعث می‌شود آنها هجوم بیاورند. مثلا در روز زلزله بم ٢٧هزار واحد ظرف ٢٤ساعت اهدا شد. این هجوم باعث می‌شود در دیگر زمان‌ها، اهدای خون دچار اخلال شود. بنابراین ما معتقدیم، همین که فرد نیت اهدای خون کرد، نذرش ادا شده است اما باید اجازه دهد تا سازمان این موضوع را مدیریت کند .به هرحال ما نمی‌توانیم فرآورده‌های خونی را به مدت طولانی نگه داریم. فقط گلبول‌های قرمز را می‌توانیم تا ٣٥روز نگهداری کنیم که مشخص است کیفیت گلبول ٣٥روز، با گلبول ١٠روزه متفاوت است .
چالش دیگر این موضوع برای ما این است که وقتی هجوم انجام می‌شود، سلامت خون به خطر می‌افتد و دیگر نمی‌توان پرسشنامه‌های سازمان را به درستی تکمیل کرد. هجوم اهداکنندگان در یک روز خاص، باعث می‌شود قدرت تصمیم‌گیری در سلامت خون از ما گرفته شود. مثلا ممکن است کسی آسپرین مصرف کرده باشد یا مداخله دندانی داشته باشد، اما پنهان بماند. ما می‌خواهیم هیچ عارضه‌ای در روند اهدا وجود نداشته نباشد و برای اینکار معیارهایی داریم که خون‌دادن را منع می‌کند. مثلا عارضه کم‌خونی که اگر ارثی باشد، قابل اصلاح نیست. به هر روی در روند خون‌دادن نباید سلامت‌دهنده به مخاطره افتد و همچنین سلامت‌گیرنده.
لینک مرتبط: کیت تشخیصی خون برای آنتی بادی های غیر منتظره تولید شد!
چگونه می توانیم غلظت خون خود را درمان کنیم؟